De waarschuwing voorbij

Als u mij vraagt hoeveel toespraken ik heb gehouden bij onthullingen van monumenten, stolpersteinen, Yad Vashem-uitreikingen en aan de oorlog gekoppelde herdenkingen, dan moet ik u het precieze antwoord schuldig blijven, maar het zullen er honderden zijn. Hoewel iedere toespraak iets eigens heeft, is er toch een terugkerende constante. Ik begin mijn herdenkingstoespraak altijd met de geschiedenis van het waarom van het samenzijn, om daarna te waarschuwen en te benadrukken dat hetgeen toen geschiedde zomaar morgen weer kan gebeuren. Het is een historisch gegeven dat van geschiedenis nooit wordt geleerd en dus volgt  logischerwijs mijn oproep tot educatie en bewustwording, thuis en op school., om te voorkomen dat …  

Terwijl mijn zoon Yanki op de Dam in Amsterdam zijn toespraak hield bij de landelijke pro-Israëlmanifestatie, stond ik in het concentratie- en vernietigingskamp Jasenovac in Kroatië met meer dan  honderd EU-politici. Naast mij imam Mustafa Cerić, de voormalige grootmoefti van Bosnië-Herzegovina en auteur van Stop genocide and Holocaust denial.  We omarmden elkaar vanuit broederschap, hij imam en ik rabbijn, hij islamiet en ik Jood. We werden vrienden en ik zal die vriendschap nog intenser voelen, daarvan ben ik overtuigd, als ik zijn boek zal hebben gelezen. Na het gebruikelijke jizkor hield ik een toespraak, maar die was anders dan gewoonlijk.

Waarschuwen dat wat toen geschiedde zomaar morgen weer kan gebeuren? Sinds Simchat Tora gebeurt dat al mondiaal

Precies vierentwintig uur later was ik in Hoogeveen bij de onthulling van meer dan zestig Stolpersteine en ook daar was mijn toespraak anders dan gewoonlijk. Het anders zat hem in het ontbreken van de waarschuwing dat wat toen geschiedde zomaar morgen weer kan gebeuren, want sinds Simchat Tora gebeurt het al mondiaal en dagelijks en is waarschuwen dus niet meer aan de orde. 

Lieve dagboekeniers, ik bevroed dat binnen de kortst mogelijke tijd Israël mondiaal tot agressor verklaard zal worden in een resolutie van de Verenigde Naties. En als Israël dan de officiële wereldagressor is, is het stapje naar iedere Jood, waar ook ter wereld, vrij eenvoudig gezet en worden we geconfronteerd met agressief antisemitisme.

Een goede bekende van mij was gelukkig net voor Simchat Tora een natuurlijke dood gestorven, omringd door haar kind en kleinkinderen. Ze was fysiek op, maar geestelijk helder tot de laatste minuut. Zij had concentratiekampen overleefd. De laatste jaren bezocht ze scholen om haar geschiedenis te vertellen om te voorkomen dat … Had zij het opkomende mondiale antisemitisme, waartegen zij zo keihard had gevochten, nog moeten meemaken? Had zij tot de conclusie moeten komen dat al haar lezingen tot dovemans oren waren gericht? Helaas mist zij nu ook dat er in Israël binnen een mum van tijd een regering van nationale eenheid wordt gevormd en dat meer dan ooit Joden zich onderling verbonden weten. Jammer dat zij dat deel van het nu niet meer mocht beleven en zien dat Am Jisraëel chai – het Joodse volk leeft en overleeft, ondanks alles!

Het reguliere rabbinale werk moet ook doorgaan, en dat gebeurt. Op sjabbat hadden we in mijn woonplaats gewoon synagogedienst en mijns inziens was het onjuist en onverstandig dat de Joodse scholen vrijdag gesloten waren. Toegeven aan chantage is niet goed, speciaal als alle veiligheidsdeskundigen die ik gesproken heb, en die absoluut het beste voorhebben met de Joodse gemeenschap in ons land en elders, eenduidig van mening zijn dat er geen enkele reden is om tot sluiting over te gaan. De Joodse wet zegt dat als iemand ziek is, hij naar de dokter moet gaan en niet naar bijvoorbeeld een politicus. En als het over veiligheid gaat, ga je naar een deskundige op het gebied van beveiliging. Ik ben ervan overtuigd, en meen zelfs te weten, dat de veiligheidsdeskundigen unaniem van mening waren: openhouden. 

Er is geen enkele reden om tot sluiting van scholen over te gaan, zeggen de deskundigen

Mijn echtgenote en ik krijgen veel telefoontjes, e-mails en whatsapps met woorden van bijval. Maar ik ontmoet ook leden van de Joodse gemeenschap die het onbegrijpelijk vinden dat ze van hun goede vrienden en zelfs van hun bevriende buren geen woord van begrip, troost of belangstelling vernemen. Nogmaals: wij, de familie Jacobs, weten ons gesteund. Een voorbeeld: gisteravond rond middernacht, krijg ik een telefoontje uit Israël. Zonder op de details in te gaan, om beschadiging te voorkomen, wil ik toch schetsen wat er zich afspeelde. Om een mogelijk mensenleven te redden in Tel Aviv was een document nodig uit de burgerlijke stand van stad X. Omdat ik ooit, jaren geleden, in X een monument had onthuld, beschikte ik over het 06-nummer van de burgemeester. Binnen enige uren ontving ik wat nodig was. 

Vandaag had ik een Brusseldag. In Brussel zetelt het RCE, Rabbinical Center of Europe, waar ik een keer per maand aanwezig ben voor halachische kwesties die te maken hebben met gioer, toetreding tot het jodendom. Wie wil toetreden tot het jodendom en dus zichzelf vrijwillig onderwerpen aan het antisemitisme? Toch gebeurt dat en heb ik nog geen enkele kandidaat van gedachten zien veranderen. 

Ook binnen Joods Nederland voelen we de onderlinge eensgezindheid en de diepe vriendschap met onze echte niet-Joodse vrienden. Interessant trouwens: waar horen we Een Ander Joods Geluid? Liepen ze mee zondags in de anti-Israëldemonstratie op de Dam in Amsterdam? Of bestaan ze inmiddels niet meer?