De reactie vanuit Teheran was zo schizofreen als je dat van het bewind van de ayatollahs mag verwachten. Nee, de explosie van 11 april in Natanz, waar de Islamitische Republiek zijn centrifuges voor het verrijken van uranium had staan, stelde weinig voor, maar er werd wel bloedige wraak gezworen. Een teken dat de schade in Natanz toch groter is dan de Iraniërs willen erkennen? Parlementsvoorzitter Alireza Zakani gaf een paar dagen later toe dat ‘duizenden centrifuges in Natanz verwoest of vernietigd’ waren.
Teheran gaf onmiddellijk Israël de schuld van de ontploffing en sprak van ‘nucleair terrorisme’. Die term is zo cynisch als het maar kan, want als iemand zijn geheime kernwapenprogramma gebruikt om de wereld te chanteren, zijn het de ayatollahs. Dit neemt niet weg dat de kans dat de Mossad achter de sabotageactie zat, bijzonder groot is. Internationaal gaat iedereen ervan uit dat de Israëlische inlichtingendienst verantwoordelijk is voor de vertraging van het Iraanse streven atoombommen te verkrijgen met zo’n zes tot negen maanden.
Cruciale stap
Het is een belangrijke overwinning voor de Israeli’s – en laten we eerlijk zijn, voor eenieder die vrijheid en veiligheid hoog in het vaandel heeft. Ook de timing van de explosie is belangrijk. Dubbel significant zelfs, want niet alleen vond de actie plaats een dag nadat Iran met veel bombarie op zijn ‘nationale nucleaire dag’ nieuwe centrifuges voor het verrijken van uranium in gebruik had genomen, een cruciale stap op weg naar het fabriceren van kernwapens. Het was ook nog eens de week van Jom Hasjoa en ook daar kan een boodschap in gezien worden: Jeruzalem zal elke bedreiging voor het voortbestaan van het Joodse volk met alle middelen bestrijden.
Good cop, bad cop
De vraag is hoe lang dit beleid van pappen en nathouden – hier een computervirus, daar een sabotageactie, dan weer een liquidatie van een Iraanse atoomgeleerde – effectief zal blijven en op welk punt Israël een grote militaire actie moet ondernemen om voor jaren van Irans genocidedreiging af te zijn. In ieder geval hebben de Israëli’s de regering-Biden nu wat extra tijd en lucht verschaft bij haar indirecte onderhandelingen met het Iraanse regime. In Wenen wordt getracht Obama’s nucleaire overeenkomst nieuw leven in te blazen. En ook daarover moeten we eerlijk zijn: toen die nog van kracht was, waren de Iraniërs een stuk verder van hun nucleaire droom verwijderd dan na jaren van Trumps mislukte beleid van ‘maximale druk’.
Zo bezien is Israël de stok en Washington de spreekwoordelijke wortel: good cop, bad cop. Vandaar dat de Amerikanen ontkennen dat zij iets met de explosie te maken hebben, al is het moeilijk voor te stellen dat Israël niet ten minste zijn grote bondgenoot heeft ingelicht. Natuurlijk wordt nu de retoriek in Teheran naar het kookpunt gebracht: het uraniumverrijkingsprogramma wordt verder opgeschroefd. Maar los van de vraag of de Iraniërs dat op dit moment wel kunnen, hebben zij er alle belang bij de deur naar onderhandelingen niet te hard in het gezicht van president Biden dicht te gooien.
Daarnaast dreigen vergeldingsacties. Dinsdag schoot Iran een raket af op een Israëlisch vrachtschip in de Perzische Golf, dat daarbij licht beschadigd raakte. Niets om erg nerveus van te worden, de Iraanse wraakoperaties na elke keer dat Israël toont in de Islamitische Republiek toe te kunnen slaan waar en wanner het maar wil, zijn weinig indrukwekkend – al was dit de tweede aanval op een Israëlisch schip in korte tijd. Ook dat kan de Mossad beter: vorige week vond er een explosie plaats op een Iraans schip voor de kust van Jemen. Sindsdien drijft de Saviz stuurloos rond op de golven van de Rode Zee. Waarom de Mossad hierachter zou zitten? Het Iraanse schip is volgens experts het commandocentrum van de Iraanse Revolutionaire Garde, vanwaar de Iraanse steun aan de Houthi-rebellen in Jemen zou worden gecoördineerd. De koude oorlog tussen Israël en Iran wordt zo elke maand een stukje warmer.
Abonneer op het NIW
