Hoeveel waarde u eraan hecht weet ik niet, maar ik ben dol op enquêtes en peilingen. Niet dat ze de ultieme realiteit weergeven, maar toch: meten is weten. Dus waren wij aangenaam verrast toen Kieskompas contact met ons opnam over een enquête die ze onder hun ruime ‘voorraad’ panelleden hadden gehouden over antisemitisme. Waren wij daarin geïnteresseerd? Uiteraard! Het NIW werkte eerder met Kieskompas samen. In 2017 peilden wij met deze instelling het stemgedrag van Joodse Nederlanders. Dat was goed bevallen, dus waarom niet?
Kieskompas is een gerenommeerde organisatie, verbonden aan de Amsterdamse Vrije Universiteit en dagblad Trouw. Ja, ze hebben nadat ze fondsen aannamen van aan George Soros gelieerde organisaties en dus de vraag kregen of ze wel onafhankelijk genoeg waren een deukje opgelopen, maar dat wil niet zeggen dat het een malafide organisatie is.
Kortom, het NIW zocht snel middelen om het onderzoek aan te kopen, want wij zijn niet bij machte om buiten ons redactiebudget zomaar een uitgave van enkele duizenden euro’s te doen. Geregeld.
We kregen de stellingen onder ogen, die veel beloofden. Het Europese onderzoek van de Anti Defamation League was leidend en ook was er overleg met het CIDI over aanscherping van de stellingen. We waren dus benieuwd naar de antwoorden van een kleine 8800 respondenten die, zoals de invulling van de gegevens vermoedde, een representatieve doorsnede van de Nederlandse bevolking moesten vormen. Dus: deal.
Maar toen wij de uitslagen onder ogen kregen, bleek al snel dat er iets aan dit onderzoek schortte. Uit andere onderzoeken blijkt dat antisemitisme uit zowel extreemlinkse, extreemrechtse als uit moslimhoek komt. Van de laatste groep vonden we echter geen gegevens terug, want het aantal respondenten (lees: het aantal moslims) dat de enquête had ingevuld, ‘was niet representatief genoeg’. Wel werd voorgesteld om de cijfers van respondenten uit christelijke hoek, en dan noem ik niet alleen rooms-katholieken of protestanten maar ook zevendedagadventisten en leden van de pinkstergemeente, uit te splitsen. Dit bevreemdde ons zeer. Dus reden om ‘lastige vragen’ te stellen: hoe zat dat?
Daarop kwam geen duidelijk antwoord. Ik voelde me genaaid. De volgende dag zegde Kieskompas per mail de samenwerking op. Maar goed ook. Want ik kan mij niet aan de indruk onttrekken dat dit, ondanks de 8800 respondenten, een scheef ‘wit’ beeld geeft van wat er werkelijk aan de hand is. En dat is kwalijk. Zeker als deze organisatie de samenwerking met een wetenschappelijke instelling als de VU in het vaandel draagt.
Abonneer op het NIW
