“Israël wordt veranderd van een democratie in een theocratie.” Het was de progressieve burgemeester van Tel Aviv die de angst van veel Israëli’s deze week onder woorden bracht. Ron Huldai is niet van plan in de pas te lopen met Benjamin Netanyahu’s beoogde rechts-religieuze regering. En zeker niet met de extreemrechtse en ultraorthodoxe partijen in Bibi’s coalitie: “In alle fascistische staten zijn de leiders gekozen door het volk. Democratie komt voort uit de rechten van het individu. Die kunnen hem door niemand worden afgenomen, niet door de meerderheid, niet door God. Democratie is niet de meerderheid die de minderheid vertelt wat zij kan denken, kan eten, kan doen.”
Huldai leidt het ontluikende verzet tegen de regering die Netanyahu aan het formeren is. Deze week kwam dat verzet in een stroomversnelling, toen bekend werd dat Avi Maoz, leider van de anti-homopartij Noam, als onderminister gaat waken over de Joodse identiteit van Israël. In die rol krijgt Maoz belangrijke bevoegdheden op het gebied van immigratie en onderwijs. Vijftig Israëlische gemeenten hebben laten weten op geen enkele manier met de religieuze extremist te zullen samenwerken. Hun officieuze woordvoerder is Huldai, al sinds 1998 burgemeester van Tel Aviv. Hij waarschuwde Netanyahu en Maoz dat hij zich met hand en tand tegen hun beleid zal verzetten: “Tel Aviv is democratisch, tolerant, pluralistisch en respecteert elke minderheid. Dat zullen wij verdedigen. Tel Aviv blijft vrij.”
Burgemeester Huldai: ‘Tel Aviv blijft vrij’
Niet alleen politici maken zich zorgen over de toekomst van Israël als democratische staat onder de meest rechtse regering uit zijn geschiedenis. Uit een peiling van Channel 12 blijkt 61 procent van de Israëli’s zich zorgen te maken over de democratie, ruim een derde doet dat niet. Zelfs 41 procent van de stemmers op een van de aanstaande regeringspartijen deelt de zorgen. En die leven ook buiten de Joodse staat. Abe Foxman, van 1987 tot 2015 leider van de Anti-Defamation League (ADL), de belangrijkste Joodse mensenrechtenorganisatie in de VS, zei vorige week tegen de Jerusalem Post: “Ik heb altijd gezegd dat mijn steun aan Israël onvoorwaardelijk is, maar die blijkt toch voorwaardelijk. Als Israël ophoudt een open democratie te zijn, kan ik het land niet meer steunen.”
Te veel toezeggingen
Rechts-extremisten Bezalel Smotrich en Itamar Ben-Gvir krijgen vrijwel de volledige zeggenschap over de Westelijke Jordaanoever, zelfs – zo lekte deze week uit – over de benoeming van IDF-generaals in het gebied. Er wordt versneld een nieuwe Knessetvoorzitter benoemd, zodat het parlement nog voor de formele samenstelling van de nieuwe regering kan bepalen dat de ultraorthodoxe leider Aryeh Deri, veroordeeld wegens fraude, toch minister kan worden. Otzma Yehudit, de opvolgerpartij van het wegens racisme verboden Kach van Meir Kahane, heeft het voorstel ingediend dat de Knesset de benoeming van (opper)rechters op zich neemt, waarmee het hooggerechtshof een speelbal van de politieke partijen dreigt te worden. Niet dat dit veel zal uitmaken, want het volgende voorstel ligt er ook al: de Knesset moet uitspraken van het hooggerechtshof ongedaan kunnen maken. Dit zou een unieke situatie zijn voor een westerse democratie, als Israël dan nog zo genoemd kan worden.
Rechts-extremisten Smotrich en Ben-Gvir krijgen vrijwel de volledige zeggenschap over de Westelijke Jordaanoever
Ook binnen Netanyahu’s Likoed beginnen politici zich zorgen te maken dat hun partijleider te veel toezeggingen heeft gedaan aan de extremisten in zijn bondgenootschap. Met name de ongebreidelde bevoegdheden van Smotrich en Ben-Gvir en de rol van homohater Maoz zijn velen tegen het zere been. Itamar Ben-Gvir beschuldigde deze week Netanyahu zelf ervan terug te willen komen op gemaakte afspraken.
Zelfs de apolitieke IDF-stafchef Aviv Kochavi maakte korte metten met het voorstel Smotrich en Ben-Gvir generaals te laten benoemen: “Er is geen enkele kans dat dit gaat gebeuren.” De beoogde Likoedminister van Defensie, Yoav Gallant, zou zich erover beklaagd hebben dat zijn ambt wordt uitgekleed. De huidige defensieminister Benny Gantz waarschuwde Gallant niet toe te staan dat de rechts-extremisten de IDF en de politie als hun ‘privémilitie’ gebruiken en het ‘veiligheidsapparaat ontmantelen’. “Onder jouw verantwoordelijkheid zal het volksleger uiteenvallen,” voegde Gantz er grimmig aan toe.
Saillant detail: bijna twee derde van de Likoedstemmers vindt volgens de Channel 12-peiling dat Gantz moet toetreden tot Netanyahu’s coalitie om een tegenwicht te bieden aan de nationalistische en religieuze extremisten.
Abonneer op het NIW
