‘Joden zijn net mensen.’ Collega’s en vrienden uit de Joodse gemeenschap herhalen het uitentreuren. In het licht van de verkiezingen van volgende week betekent dit adagium dat Joodse kiezers op grond van dezelfde overwegingen hun stem bepalen als hun niet-Joodse medelanders: de aanpak van de coronacrisis, economie en werkloosheid, klimaat en milieu, veiligheid, gelijke rechten voor man, vrouw, moslim, atheïst, homo of hetero – de lijst is bijna onuitputtelijk. Toch is hieronder een poging gewaagd vijftien politieke partijen te beoordelen op hun standpunten over specifiek ‘Joodse’ thema’s: antisemitisme (bestrijding), Israël en het conflict met de Palestijnen, de koosjere slacht. Voor het geval u uw stem – mede – door deze dossiers laat bepalen.
Daarbij is gekeken naar de verkiezingsprogramma’s: bij elke partij is vermeld hoe vaak de trefwoorden Jood, antisemitisme en Israël in de programma’s voorkomen. Al zeggen aantallen op zich weinig over de inhoudelijk positionering van de betreffende partij, de getallen zullen u verrassen. Verder ziet u een percentage en een ranglijstpositie. Die getallen betreffen het stemgedrag van dertien partijen in de Tweede Kamer bij moties die gaan over bovengenoemde thema’s. 35 zijn het er sinds 26 oktober 2017, de dag waarop het kabinet-Rutte III aantrad. Hierbij ligt de nadruk vooral op Israël. Niet omdat dat dossier belangrijker is dan andere, maar omdat het van de Joodse onderwerpen verreweg het vaakst aan bod kwam. Meer dan twee derde van de geanalyseerde moties heeft betrekking op de Joodse staat. Natuurlijk beoordeelt niet iedereen het belang van Israël of de Joodse gemeenschap op dezelfde wijze, maar er is met de gekozen methode wel een rode draad in het stemgedrag te ontdekken. Zie de percentages als een handig hulpmiddel en niet meer dan dat. De inhoudelijke bespreking van de standpunten van partijen vindt u in de tekst zelf. Hier kunt u meer lezen over de keuze van de betreffende moties en de gehanteerde methodiek.
Naast moties en programma’s worden andere zaken besproken: de houding van zowel kandidaten als bewindslieden van de regeringspartijen, en natuurlijk schandalen en affaires voor zover die betrekking hebben op jodendom, de Joodse gemeenschap, de staat Israël en antisemitisme. Bij het beoordelen van dit laatste fenomeen wordt steeds de door een overweldigende meerderheid van de Kamer omarmde definitie van de International Holocaust Remembrance Association gehanteerd. De volgorde van de partijen is van groot naar klein, overeenkomstig het nummer van hun lijst op het stembiljet.
Getallen zeggen niet alles, maar verrassend zijn ze soms wel
Volkspartij voor Vrijheid en Democratie – VVD
Als een VVD-minister dit probleem niet wil aanpakken, wie dan wel?
De gedoodverfde winnaar van de verkiezingen van 17 maart mag zich verheugen in een stevige Joodse aanhang. Uit onderzoek van het NIW kwam vier jaar geleden de VVD als grootste uit de bus onder Joodse kiezers, hoewel de voorkeur voor de liberalen het landelijke gemiddelde niet overtrof. In de Kamer verloor Israël met het vertrek van buitenlandwoordvoerder Han ten Broeke een belangrijke vriend, maar met Dilan Yeşilgöz heeft de VVD de helft van het succesvolle power couple Yeşilgöz-Segers in huis, dat onvermoeibaar en succesvol de strijd aanbindt met antisemitisme. De Kamerfractie is solide pro-Joods en pro-Israël: bij driekwart van de moties stemmen de liberalen in het Joodse of Israëlische belang. Wanneer dit niet gebeurt, is dat meestal uit steun voor het regeringsbeleid.
Daar zit hem ook meteen het pijnpunt: het is een publiek geheim dat minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok weinig interesse heeft in het Israëlisch-Palestijnse conflict. Hij bekommert zich amper om het eenzijdige stemgedrag van ons land bij de Verenigde Naties. VVD’er Blok lijkt zich weinig aan te trekken van herhaalde moties uit de Kamer om het antizionisme – in veel gevallen regelrecht antisemitisme – bij internationale organisaties te bestrijden. Dit soms tot frustratie van zijn eigen partijgenoten in Den Haag. Hoe dan ook, van een serieuze koerswijziging is onder Blok weinig te merken: doorgaans stemt Nederland trouw mee met anti-Israëlmoties.
De vraag is: als een VVD-minister dit probleem niet wil of kan aanpakken, wie doet dat dan wel? In het verkiezingsprogramma van de liberalen wordt Israël een bondgenoot genoemd en opgeroepen geen subsidies te verstrekken aan organisaties die zich schuldig maken aan antisemitisme, maar dit blijkt zeker niet altijd uit het regeringsbeleid.
Partij voor de Vrijheid – PVV
Pro-Israëlische Kamerleden klagen dat met de PVV niet valt samen te werken
De lijst van oudgediende Geert Wilders presenteert zich als rotsvast pro-Joods. Met een score van 89 procent in de stemmingen is dat imago niet ongerechtvaardigd. Bovendien heeft de PVV met Gidi Markuszower een Joodse nummer 3 op de kandidatenlijst. Met regelmaat dienen Kamerleden als Wilders, Markuszower en buitenlandwoordvoerder Raymond de Roon moties in die oproepen de beveiliging van Joodse objecten in ons land volledig door de overheid te laten betalen of die voor Israël zaken willen verwezenlijken die internationaal onhaalbaar lijken. Denk aan het erkennen van Jeruzalem als ongedeelde hoofdstad of van de Golan als Israëlisch grondgebied.
Met dit laatste schiet de partij zich weleens in de voet: het zijn op voorhand onhaalbare moties en soms stemt de PVV zelfs tegen pro-Israëlische moties, alleen omdat deze de partij niet ver genoeg gaan. Een voorbeeld is de stem van de PVV-fractie tegen een motie waarin de Palestijnse terreuruitkeringen werden bekritiseerd. Pro-Israëlische Kamerleden van andere partijen klagen erover dat met de PVV niet valt samen te werken omdat haar opstelling te extreem is.
Een ander pijnpunt voor Joodse kiezers kan de houding van de partij tegenover de sjechita zijn. Onder leiding van Dion Graus zitten de PVV’ers op de lijn van de Partij voor de Dieren: een totaalverbod op onverdoofd (ritueel) slachten. Het verkiezingsprogramma herhaalt dit verbod, met als opvallend detail dat slechts de islamitische halalslacht wordt genoemd en het woord koosjer nergens voorkomt.
Christen-Democratisch Appel – CDA
De invloed van anti-Israëlische mastodonten lijkt verdwenen
Het CDA scoort bij stemmingen over jodendom, antisemitisme en Israël hetzelfde percentage als coalitiepartner VVD. De partij toont los daarvan weinig interesse in deze dossiers. In het verkiezingsprogramma komt van die trefwoorden enkel ‘antisemitisme’ één keer voor. Dat kan als winst worden gezien, want vaak waren en zijn de christendemocraten de swing vote, de beslissende stem in de Kamer. En die viel in het verleden lang niet altijd de Joodse kant op. Maar de invloed van anti-Israëlische mastodonten als Dries van Agt, Hans van den Broek en Bert de Vries – allen op enig moment actief bij het volgens de IHRA-definitie antisemitische Rights Forum – lijkt te zijn verdwenen binnen de partij.
Het CDA is hartstochtelijk tegen Jodenhaat en stevig voor Israël. Ook wil de partij de koosjere slacht niet verbieden. Wel is het jammer dat minister van Veiligheid en Justitie Ferd Grapperhaus moest terugkrabbelen nadat hij de aanslagen op restaurant HaCarmel en de aanval op de familie Colmans in Amsterdam als ‘antisemitisch’ had bestempeld. Ondanks een aanvankelijk weifelende houding heeft diezelfde Grapperhaus inmiddels de nationaal coördinator antisemitisme – een idee van Dilan Yesilgöz (VVD) en Gert-Jan Segers (CU) – benoemd.
Helaas vond Wopke Hoekstra het in februari nodig de ring van de in Joodse kringen niet bepaald geliefde Van Agt te kussen, waarbij de CDA-lijsttrekker meldde zijn vriendschap met de oud-premier en antizionist ‘zeer te koesteren’.
Democraten 66 – D66
Ondanks waarschuwingen kwam geld terecht in de zakken van terroristen
In het 208 pagina’s lange programma komt welgeteld eenmaal het woord antisemitisme voor, andere zoektermen voor specifiek Joodse thema’s leveren geen treffers op. Dat zal als een verrassing komen voor velen die het aantreden van Sigrid Kaag als partijleider met angst en beven tegemoet zagen en een fel anti-Israëlisch beleid vreesden.
Dat bleek mee te vallen, sterker nog: D66 toont zich een betrouwbare coalitiepartner op dit gebied. Weliswaar stemt de partij minder vaak pro-Israëlisch dan VVD, CDA of CU, maar het was nota bene Kaag die besloot de financieringsstroom aan de Palestijnse Autoriteit stop te zetten vanwege de uitkeringen aan veroordeelde terroristen en hun families. D66 is voor het onmiddellijk erkennen van een Palestijnse staat, maar stemt vaak tegen de rabiate anti-Israëlmoties van de Kamerleden Sadet Karabulut (SP) en Tunahan Kuzu (Denk).
De grote ommezwaai in de partij kwam in november vorig jaar, toen D66 eindelijk voor het hanteren van de IHRA-antisemitismedefinitie stemde. Twee jaar eerder hadden de sociaalliberalen nog tegen een motie met vrijwel dezelfde bewoordingen gestemd. Aan de andere kant zal de affaire rond de subsidies die Kaag als minister gaf aan een ngo die gelieerd bleek aan de terreurorganisatie PFLP, veel Joodse kiezers ervan weerhouden D66 te stemmen. Ondanks waarschuwingen uit binnen- en buitenland kwam er zelfs geld terecht in de zakken van terroristen die verdacht worden van medeplichtigheid aan de moord op een 17-jarig Israëlisch meisje, Rina Schnerb.
Ten slotte is D66 van mening dat de vrijheid van onderwijs betekent dat scholen geen leerlingen mogen weigeren op basis van hun religie.
GroenLinks – GL
Het schokkendst is dat de affaire in de partij amper tot ophef heeft geleid
Net als D66 omarmde GroenLinks (GL) in november de IHRA-definitie, zoals buitenlandwoordvoerder Bram van Ojik al in maart 2019 opperde in een interview met het NIW. Deze ommezwaai ging niet zonder slag of stoot; de meer extremistische vleugel van de partij probeerde eind januari tijdens een onlinecongres de fractie te corrigeren. Maar de partijleiding ontraadde de motie, een advies dat door liefst twee derde van de leden werd gevolgd. Nadat Van Ojik eerder al de BDS-beweging had afgewezen, leek de partij afstand te doen van zijn activistische anti-Israëlverleden en een acceptabele Israëlkritische koers te varen.
Totdat bekend werd dat Kauthar Bouchallikht op plaats 9 van de kandidatenlijst stond. Bouchallikht bleek jarenlang bestuurslid te zijn geweest van Femyso, de Europese jeugdbeweging van de antidemocratische en uiterst antisemitische Moslimbroederschap (terreurbeweging Hamas is de Palestijnse vleugel van de MB). Partijleider Jesse Klaver schoot in een slachtofferkramp en schreef de golf van verontwaardiging toe aan een complot van ‘extreemrechtse media’. Klaver houdt sindsdien vast aan deze lijn, ook toen bleek dat Bouchallikht nog veel dieper in islamitisch extremisme verwikkeld was – bijvoorbeeld door banden met de Turkse fundamentalistische organisatie Milli Görüs – en zelfs toen er foto’s opdoken van Bouchallikht tijdens een anti-Israëldemonstratie in 2014. Hierbij droegen leden van dezelfde groep als de GL-kandidaat borden en spandoeken mee waarin de davidster gelijkgesteld werd aan het hakenkruis en gevraagd werd waarom Israël de Palestijnen op dezelfde manier behandelt als Hitler de Joden.
Het schokkendst aan de affaire is wellicht dat deze bij GroenLinks nauwelijks tot ophef heeft geleid, anders dan bijvoorbeeld de antisemitismeschandalen in Forum voor Democratie. Veel Joodse kiezers zullen zich nu afvragen: wat heeft het voor zin de IHRA-definitie te aanvaarden, als je als partij straks een Kamerlid afvaardigt dat volgens diezelfde definitie een onvervalste Jodenhater is?
Socialistische Partij – SP
Het goede nieuws? Sadet Karabulut keert na 17 maart niet meer terug in de Kamer
And the winner is …De SP valt de twijfelachtige eer te beurt de meest anti-Joodse partij in ons parlement te zijn. Het woord anti-Joods is hier bewust gekozen want de houding van de socialisten is echt niet alleen anti-Israëlisch. De SP is een van slechts drie partijen die weigert de IHRA-definitie te omarmen en zelfs de enige die zich in de Kamer verzette tegen het instellen van een landelijk antisemitismecoördinator.
Buitenlandwoordvoerster Sadet Karabulut is de koningin van de anti-Israëlmotie. De stroom veroordelingen van de Joodse staat die zij met name in 2018 door de Kamer probeerde te jagen, doet een obsessie vermoeden van bijna VN-achtige proporties. Dit gekoppeld aan haar optredens tijdens anti-Israëldemonstraties – bij eentje werd zij gefotografeerd in een innig onderonsje met Hamasactivist Amin Abou Rashed – en haar aanwezigheid bij een demonstratie in 2009 waar ‘Hamas, Hamas, Joden aan het gas’ werd gescandeerd, zal de gemiddelde Joodse kiezer de SP snel doen overslaan op 17 maart. Bij die beruchte demonstratie hield La Karabulut het zelf overigens op ‘Intifada, intifada, Palestina vrij’. Karabuluts extremisme is des te opvallender wanneer wordt bedacht dat in het SP-programma de woorden Joods, antisemitisme, Israël of zelfs Palestijn ontbreken.
Het goede nieuws? Sadet Karabulut keert na 17 maart niet terug in de Kamer. Het slechte? Dit zegt weinig: Karabuluts voorganger was de in Joodse kringen ook niet bepaald geliefde Harry van Bommel.
Partij van de Arbeid – PvdA
Een donkere wolk aan de PvdA-hemel is het vertrek van Lodewijk Asscher
De traditioneel onder Joden populaire PvdA is gezien de antisemitismeaffaires bij GroenLinks en de SP voor velen het progressieve alternatief. Weliswaar Israëlkritisch, maar realistisch en sinds het aanvaarden van de IHRA-definitie in 2018 – als eerste partij links van het midden – geloofwaardig als partner in de strijd tegen Jodenhaat.
Het stemgedrag van de Kamerfractie is een uiting van die kritisch-opbouwende houding tegenover de Joodse staat, al pleit de PvdA in haar programma voor een gedeeld Jeruzalem als dubbele hoofdstad in een tweestatenoplossing. Niets nieuws onder zon en al decennialang het beleid van praktisch alle West-Europese regeringen. Bij annexatie van de Westelijke Jordaanoever willen de sociaaldemocraten sancties tegen Israël, ook al geen schokkend standpunt.
Verder noemt het partijprogramma antisemitisme viermaal, telkens in het bredere kader van racisme en discriminatie. Een potentieel donkere wolk aan de stralende PvdA-hemel is het vertrek van Lodewijk Asscher, onder wiens leiderschap de partij naar het midden trok in de dossiers rond antisemitisme en Israël. De nieuwe leidster Lilian Ploumen moet zich op dat gebied nog bewijzen, vooral gezien het feit dat zij als buitenlandwoordvoerster akelig vaak de antizionistische moties van Sadet Karabulut en Tunahan Kuzu steunde.
ChristenUnie – CU
Lijsttrekker Segers is niet bang de hand in eigen boezem te steken
Inhoudelijk is er eigenlijk niets negatiefs te zeggen over het beleid van de ChristenUnie (CU) voor jodendom, antisemitisme en Israël. De partij is een vurig pleitbezorger van de Joodse staat, blijkt uit het verkiezingsprogramma: “De staat Israël, een van de weinige democratieën in het Midden-Oosten, is voor Joden de laatste hoop op een veilige plek in een wereld waarin het giftige antisemitisme onuitroeibaar blijkt.” En: “De Nederlandse ambassade wordt gevestigd in Jeruzalem, de ongedeelde hoofdstad van de staat Israël.”
Met Gert-Jan Segers heeft de partij een van de trouwste pleitbezorgers in huis voor de Joodse gemeenschap en een van de felste antisemitismebestrijders. Daarbij is de lijsttrekker niet bang de hand in eigen boezem te steken en de rol van het christendom in antisemitisme aan de kaak te stellen, zoals vorige week in het NIW te lezen was. De na 17 maart afzwaaiende buitenlandwoordvoerder Joël Voordewind zal worden gemist, maar ongetwijfeld zal de CU zijn positie opnieuw invullen met een vriend van de Joodse staat.
Als het om de Joodse dossiers gaat, is er eigenlijk geen reden te bedenken niet op de ChristenUnie te stemmen, maar zullen historisch onderlegde Joodse kiezers het aandurven voor een partij met zo’n sterk christelijk profiel te kiezen?
Partij voor de Dieren – PvdD
Zou men bij de PvdD weten dat ook Palestijnen ritueel slachten?
Voor velen was het artikel in het NIW van vorige week, waaruit bleek dat de Partij voor de Dieren een van de felst anti-Israëlische fracties in de Kamer is, een eyeopener. De jas-tem van de PvdD voor een motie van ‘Denker’ Tunahan Kuzu over het Israëlische vaccinatiebeleid bleek allesbehalve een anomalie; de dierenliefhebbers stemmen praktisch altijd tegen de Joodse staat en vormen een van de laatste bastions van verzet tegen de IHRA-antisemitismedefinitie.
Het waarom hiervan blijft voor velen een vraag. Los van een logische afkeer van de sjechita is het moeilijk voorstelbaar waarom de dierenactivisten het gemunt hebben op de enige staat in het Midden-Oosten die zich bekommert om klimaat, milieu en de rechten van dieren – en daarnaast nog eens een van de relatief grootste veganistische populaties ter wereld heeft. Zou men bij de PvdD weten dat ook Palestijnen ritueel slachten? Of speelt de religieuze achtergrond van de stichters van de partij – Zevendedagsadventisten – een rol?
Het zijn vragen die onbeantwoord blijven na het lezen van het PvdD-verkiezingsprogramma, want daarin komt geen enkele verwijzing naar Joden, antisemitisme of Israël voor. Nog een waarschuwing: uit peilingen blijkt dat onder PvdD-kiezers complottheorieën welig tieren en we weten allemaal welke bevolkingsgroep daarvan het meest te vrezen heeft.
50Plus
Qua stemgedrag bungelt de Kamerfractie in de middenmoot
Sinds het stormachtige vertrek van Henk Krol heeft ouderenpartij 50Plus voor veel kiezers sterk aan aantrekkingskracht verloren. De achterblijvers blijken niet bijster geïnteresseerd in Joden, antisemitisme of Israël – geen van deze termen komt voor in het verkiezingsprogramma. Qua stemgedrag bungelt de fractie in de Tweede Kamer in de middenmoot, wat wijst op een Israëlkritisch, maar zeker niet obsessief antizionistisch wereldbeeld. 50Plus stemt regelmatig – hoewel zeker niet altijd – tegen de eenzijdige anti-Israëlmoties van het duo Karabulut-Kuzu, omhelst de IHRA-definitie en steunt de meeste maatregelen voor het bestrijden van antisemitisme, inclusief de aanstelling van een nationaal coördinator.
Staatkundig Gereformeerde Partij – SGP
Anti-christelijke ideologieën uitroeien, wat bedoelt de SGP daar precies mee?
De absolute kampioen Jodenliefde in de Tweede Kamer is de SGP. Van de 35 onderzochte moties stemden de mannenbroeders in het Joodse en Israëlische belang, de drie keer dat zij dat niet deden ging het om moties van de PVV. De meer dan veertig verwijzingen in het verkiezingsprogramma zijn rotsvast pro-Joods en pro-Israël: “Helder moet zijn dat de SGP, ook als dat tegen de hoofdstroom in gaat, zich verbonden weet met het Joodse volk en Israël in woord en daad blijft steunen,” is er te lezen, en: “De Joden zijn Gods verbondsvolk en hebben in 1948 een legitieme staat opgericht. Dat is een groot wonder.” Wellicht is dat de reden dat de SGP op opvallend veel steun van Joodse kiezers kan rekenen, zo bleek uit ons onderzoek in 2017: meer dan zes procent, driemaal zo veel als het landelijke gemiddelde.
Toch vragen velen in de Joodse gemeenschap zich af in hoeverre de steun vanuit de SGP te maken heeft met Bijbelse profetieën over de wederkomst van de Messias (niet te verwarren met de masjiach). En dan is er nog dat beruchte artikel uit het SGP-beginselprogramma, dat wil dat de overheid ‘alle afgoderij en valse godsdienst weert en uitroeit’. Het gaat daarbij om ‘valse religies en anti-christelijke ideologieën’, dus wie bedoelt de SGP daar precies mee? Daarnaast wil lijsttrekker Kees van der Staaij geen afstand nemen van het antisemitische verleden van zijn partij en SGP-grondlegger dominee Gerrit Hendrik Kersten.
Denk
Geen partij heeft meer gedaan om antisemitisme salonfähig te maken
Woedend was de Amsterdamse afdeling van Denk toen het NIW het antisemitismeprobleem in de partij aankaartte. Het NIW werd voor de Raad van de Journalistiek gesleept, die het weekblad prompt volledig in het gelijk stelde (alleen vond de raad dat het NIW formeel had moeten reageren op de klacht van Denk). Dat was eind 2018 en sindsdien is het er niet beter op geworden bij de partij. Het leidende driemanschap Azarkan-Kuzu-Öztürk (na het wegvallen van die laatste nog een duo) zoekt consequent de grenzen van het betamelijke op en stapt daar regelmatig overheen. Of het nu gaat om de weigering Benjamin Netanyahu de hand te schudden of om het consequente aanspreken van Kamerlid Dilan Yeşilgöz met de achternaam van haar Joodse echtgenoot, het lijdt geen twijfel dat geen partij zoveel heeft gedaan om antisemitisme in de Nederlandse politiek salonfähig te maken als de pro-Erdogan-islamisten van Denk.
Van de weigering het Amsterdam Joods Akkoord te tekenen tot de stroom racistische moties van Tunahan Kuzu of zijn bezoek aan de Hamasconferentie in Rotterdam in 2017: de afkeer van Israël en de Nederlands-Joodse gemeenschap ligt er zo dik bovenop dat weinig Joodse kiezers de verleiding zullen voelen op 17 maart een van de vakjes van lijst 12 rood te kleuren
Forum voor Democratie – FvD
Dat FvD in de peilingen op forse winst staat, doet het ergste vermoeden
Wat kunnen we hier nog toevoegen aan alle aandacht die het NIW de afgelopen maanden al aan de partij van Thierry Baudet heeft geschonken? Het Forum voor Democratie (FvD) is het schoolvoorbeeld van wat er gebeurt als een pro-Israëlhouding slechts voortkomt uit afkeer van moslims en de islam. Vroeg of laat borrelt de Jodenhaat toch boven en dat is precies wat bij de partij keer op keer gebeurde. Leek het aanvankelijk nog vol te houden dat partijleider en lijsttrekker Baudet zichzelf hieraan onttrok, is dat sinds oktober vorig jaar echt niet meer vol te houden.
Zijn voorliefde voor de antisemitische QAnon-complottheorie, zijn opmerking dat iedereen die hij kent antisemitisch is en zijn onlangs toegegeven afkeer van de bestraffing van nazimisdadigers tijdens het Neurenbergtribunaal sluiten naadloos aan op het feit dat Baudet weigerde op te treden tegen jeugdleden van zijn beweging die zich in appgroepjes schuldig hadden gemaakt aan de meest misselijkmakende vormen van Jodenhaat.
Dat Baudets partij in de peilingen – dankzij de groeiende afkeer van anticoronamaatregelen als lockdown en avondklok – op forse winst staat, doet het ergste vermoeden voor de samenstelling van ons parlement na 17 maart. Een honderdprocentscore als het gaat om moties over Israël doet daar geen tittel of jota aan af.
Juiste Antwoord 2021 – Ja21
Sommige ex-Forumers wachtten erg lang voordat zij braken met Baudet
JA21 is de partij van teleurgestelde Forumers die Baudets antisemitisme niet meer konden aanzien. Het verkiezingsprogramma van de partij – opgericht door lijsttrekker Joost Eerdmans en lijstduwer Annabel Nanninga – is uitgesproken pro-Israëlisch. Ook hier wordt gepleit voor erkenning van Jeruzalem als hoofdstad, inclusief verhuizing van de Nederlandse ambassade. Een soort FvD dus, maar dan zonder nazi’s en complottheorieën.
Toch is ook op JA21 wel wat aan te merken. De partij wordt geleid door ex-Forumers van wie sommigen wel heel lang wachtten tot zij een breuk met Baudet forceerden. In ieder geval pas ruim na het beruchte appschandaal. Vond Eerdmans – de Fortuynist die inmiddels toe is aan zijn zevende partij – het tot oktober allemaal wel oké? Hetzelfde kan gezegd worden van de nummer 2 op de lijst, Nicky Pouw-Verweij, al moet ter verdediging vermeld worden dat zij uiteindelijk samen met Nanninga de knuppel in Baudets antisemitische hoenderhok gooide. Ondanks haar werk voor de Joodse gemeenschap in de Amsterdamse gemeenteraad zullen veel betrokkenen Annabel Nanninga haar satirisch bedoelde, maar kwetsende opmerkingen over de Holocaust niet vergeven hebben.
Vooralsnog slaagt JA21 erin extreemrechtse elementen buiten de deur te houden – die stromen nog enthousiaster naar Baudet dan voorheen – maar of dat genoeg is om de Joodse kiezer te overtuigen?
Bij1
Bij1 is volgens de IHRA-definitie een antisemitische partij
Ten slotte nieuwkomer Bij1, het vehikel van activiste Sylvana Simons nadat zij Denk verliet. Zelden zal een zich als antiracistisch presenterende organisatie zo doordrenkt van rassenhaat zijn. Want laten we eerlijk zijn: Bij1 is volgens de IHRA-definitie een antisemitische partij. Dit blijkt uit het door de ‘koloniale apartheidsstaat’ Israël geobsedeerde verkiezingsprogramma: de Joodse staat wordt liefst 63 keer genoemd, verschillende varianten van ‘Palestina’ nog eens 47. Israël is ‘antidemocratisch’, de IDF is een ‘gewelddadige organisatie’ waarbij huurlingen zich aansluiten, en er wordt stevig tegen de machtige ‘Israëllobby’ geschopt. Kortom, het programma lijkt geschreven door Louis Farrakhan of ex-Ku Klux Klanleider David Duke.
Antisemitisme blijkt ook uit het feit dat gemeenteraadslid Simons weigerde het Amsterdam Joods Akkoord te tekenen, als enige naast Denk. Of uit de prominente aanwezigheid van Jazie Veldhuyzen bij anti-Joodse pesterijen op de Dam. Of uit de lovende recensies die de Rotterdamse hoogleraar Willem Schinkel schrijft van boeken die volstaan met de meest onversneden Jodenhaat. Bij1 beweert tegen antisemitisme te zijn, maar is dat in de praktijk alleen wanneer het uit rechtse hoek komt. Islamitisch of links anti-Joods racisme wordt keihard ontkend. Daarbij gaat Sylvana’s aanhang zover dat zij niet alleen de IHRA-definitie afwijst, maar zelfs een nieuwe willen maken. Dat daarbij in het verknipte wereldbeeld van Simons en co geen rol weggelegd is voor Joden zelf, spreekt voor zich. Stelt u zich eens voor hoe Bij1 zou reageren wanneer een groep blanke politici zou zeggen: ‘De definitie van racisme zoals veel zwarte Nederlanders die hanteren, is oneerlijk en werkt rassenhaat alleen maar in de hand. Wij wijzen die af en komen met een nieuwe definitie van hun leed.
Stemadvies?
Bovenstaande partijen hebben niet geheel toevallig de lijstnummers 1 tot en met 15 toebedeeld gekregen, maar er zijn nog 22 politieke groeperingen op uw stembiljet te vinden. Daarvan lijken alleen de rechts-populistische ombudspartij Code Oranje en het pan-Europese Volt kans op zetels te maken. Gelukkig maar, want nog twee antisemitische partijen proberen ons parlement binnen te dringen: Nida, een islamistische afsplitsing van GroenLinks – eigenlijk de partij voor Kauthar Bouchallikht – met antidemocratische neigingen en een voorliefde voor Hamas, en de Partij van de Eenheid – Hizb ut-Tawhid, wat hetzelfde betekent in het Arabisch, was een betere naam geweest – van een van Nederlands beruchtste Jodenhaters: de salafistische bekeerling en draaideurcrimineel Arnoud van Doorn. U kunt opgelucht ademhalen, geen van deze clubs lijkt op 17 maart kans op een zetel te maken.
In de Angelsaksische traditie geven kranten en opiniebladen vaak een stemadvies af aan hun lezers. Dat zult u hier niet vinden, dit soort adviezen komt in Nederland nauwelijks voor. De VARA raadde haar kijkers in de vorige eeuw standaard aan PvdA te stemmen en een paar jaar geleden vonden Nederlandse – of ‘Nederlandse’ – imams het nodig hun achterban op te roepen voor Denk te kiezen. Het NIW acht zijn lezers prima in staat zelf hun keuze te bepalen. Het is niet de bedoeling dat u een voorkeur ziet doorschijnen in dit artikel, maar een afkeer is er wellicht wel uit te distilleren. Een zestal partijen is zo anti-Israël, anti-Joods of zelfs neigend naar antisemitisme, dat zij zichzelf bijna automatisch diskwalificeren voor de kiezer die deze dossiers laat meewegen in zijn keuze op 17 maart.
Het gaat hierbij om vier linkse, een rechtse en een islamitische partij. De SP is in haar stemgedrag zo rabiaat anti-Israëlisch, dat met de IHRA-definitie in de hand gesteld kan worden dat de grenzen van het antisemitisme wel heel nadrukkelijk worden opgezocht. Datzelfde geldt voor de Partij voor de Dieren, waarbij het moeilijk is een zekere verbazing over deze koers te onderdrukken. GroenLinks voert een realistischere en minder partijdige politiek ten opzichte van de Joodse staat, maar hardnekkig vasthouden aan een kandidaat met een groezelig islamistisch en antisemitisch verleden, vrijwel zonder discussie binnen de partij, zal haar voor velen diskwalificeren. Bij1 is zover over de grens tussen Israëlkritiek en antisemitisme gestapt, dat de gedachten onwillekeurig teruggaan naar de combinatie van klassieke Jodenhaat en marxisme die in de jaren zeventig te vinden was bij terreurorganisaties als de Rote Armee Fraktion. Ook bij Denk zie je hoe Israëlhaat, een van de basisprincipes van de partij, kan omslaan in antisemitisme.
Platform
Ten slotte bewijst Thierry Baudets Forum voor Democratie hoe gemakkelijk het is voor een goedgebekte jonge leider het veelbesproken gat rechts van de VVD in te duiken. En daar verbluffende successen te behalen: nog geen twee jaar geleden was FvD ’s lands grootste partij in de Provinciale Statenverkiezingen. Dat Forum nog steeds op forse winst staat in de peilingen bewijst hoe onzeker de pandemiekiezer is en hoe belangrijk het is waakzaam te blijven voor rechts-extremisme en klassiek antisemitisme. Ruim 75 jaar na de oorlog dreigt een partij vijf zetels te halen die – het doet pijn dit te moeten schrijven – neonazistisch gedachtegoed herbergt en zich wentelt in complottheorieën waarvan gehoopt mocht worden dat zij nooit meer een politiek platform zouden vinden.
Lees hier de verantwoording bij dit essay.
Foto: Dreamstime
Abonneer op het NIW
