Toen hij een jaar of zeven was, nam zijn moeder Sem Ben Yakar (22) al mee naar een castingbureau. “Ik was springerig, hing altijd de clown uit en wilde iedereen entertainen.” Hij kreeg zijn eerste, piepkleine rolletje in de serie Volgens Robert (2013) en daarmee was het vuur ontstoken. Hij kwam in een commercial voor supermarktketen C1000 en haalde de laatste auditieronde van de musical Billy Elliot. Sem werd aangenomen voor de dansopleiding van Lucia Marthas, maar koos na acht jaar dansen uiteindelijk voor de opleiding tot filmacteur aan het Media College Amsterdam.
Ben Yakars eerste echte rol was in Khata (2019), een film over gedwongen jongensprostitutie. “Dat was meteen heftig. Mijn personage werd verkracht, door mannen, ik moest direct naakt spelen.” Er was nog geen intimiteitscoördinator, zoals nu verplicht is. “Maar ik ben ontzettend goed begeleid door de regisseur. Het was misschien wel mijn beste ervaring ooit op de set. Ik voelde me echt veilig.”
Geraakt
Zo jong als hij is, zijn maatschappelijke thema’s voor Ben Yakar het belangrijkste in zijn werk. “Een romcom of ander amusement is leuk, maar met rollen in series en films kun je belangrijke verhalen vertellen. Zoals met Khata. Weinig mensen weten iets over het bestaan van die gedwongen prostitués, maar het komt veel voor. Ik wil dingen aan het licht brengen die mensen niet in de publiciteit durven te brengen, of die nog onbekend zijn. Dit soort jongens schuift niet aan bij een talkshow. Niemand vertelt hun verhaal, zijzelf ook niet. Als acteur zet je je publiek aan het denken. Precies dat is voor mij de magie van film.”
‘Ik doe wat ik zelf het leukst vind, met maatschappelijke relevantie. Beter krijg je het niet’
Ander maatschappelijk betrokken werk deed Ben Yakar de laatste twee jaar als presentator van Jongeren-Prinsjesdag bij Unicef, samen met prinses Laurentien van Oranje. “Eerst namen we video’s op met jongeren over belangrijke onderwerpen als armoede of oorlog. Daarna mocht ik op een groot event gesprekken begeleiden tussen jongeren en politici. Ik zag met eigen ogen hoe een politicus geraakt werd door wat een jongere hem over armoede vertelde. Dat maakt meer indruk dan feiten en cijfers. Ik moest me vooraf grondig inlezen in de ideeën van de deelnemende politici. Heel tof om te doen.”
In Goede tijden, slechte tijden speelde hij pestkop Bas. “Weer een belangrijk thema. Ik kreeg reacties van jongeren die gepest waren, maar ook van scheldende GTST-fans die zo diep in de serie zaten dat ze dachten dat ik het echt was. Misschien was het goed gespeeld,” lacht hij.
DNA-mix
Dit is pas een van de eerste grote interviews die Ben Yakar in de media geeft. “Maar in de Joodse gemeenschap kennen ze me wel, omdat ik op basisschool Rosj Pina en middelbare school Maimonides heb gezeten. En mijn ouders hebben allebei een grote Joodse vriendengroep.” Zijn moeder ontmoette zijn Israëlische vader toen ze rond haar achttiende een tijd in een kibboets werkte. Dertig jaar geleden volgde hij haar naar Nederland. Ben Yakars achtergrond is divers: zijn moeder is Nederlands-Joods, zijn Israëlische vader heeft Turkse en Marokkaanse roots. Uit een DNA-test kwam tot zijn verrassing nog eens een hele mix aan genen. “Spaans, Italiaans, Sefardisch, Asjkenazisch, Scandinavisch. Ik blijk een soort wereldkind te zijn.” Vooral de Marokkaanse kant spreekt hem aan. “Met die gewoontes ben ik opgegroeid. Zoals de hennaceremonie die voorafgaat aan een bruiloft, iedereen viert dan feest in Marokkaanse kleding. En Mimoena, het Joodse ‘Suikerfeest’ waarmee Pesach wordt afgesloten. De liedjes die daarbij horen zing ik zo mee, al heb ik geen idee wat ik zing. De Marokkaans-Joodse cultuur zit echt in mijn bloed.”
Met zijn familie in beide landen is de band goed. “Zeker sinds de oorlog heb ik veel contact met de familie in Israël. Het is lastig er nu naartoe te gaan, daarvoor deed ik dat vaak.” Ook de Nederlandse familieband is warm. “Mijn ouders zijn gescheiden toen ik klein was, ik weet niet beter. Mijn broer reist als dj de wereld over. Allebei zijn we creatief, maar op verschillend terrein.”
Toen Ben Yakar tweeënhalf jaar geleden zijn familie vertelde over de relatie met zijn vriend, kreeg hij louter positieve reacties. “Alleen mijn vader had er moeite mee. Hij was bang voor het oordeel van de oudere generatie Israëli’s, waar ik misschien door gekwetst zou worden.” Het tegenovergestelde bleek waar. “Mijn opa en oma hebben Martijn met open armen ontvangen.”
Oorlogsfilm
Ooit hoopt Sem in een film te spelen over de Tweede Wereldoorlog: zijn familie van moederskant is door de Holocaust getroffen. Er lag al een filmscript bij hem thuis, maar door de pandemie kwam dat project stil te liggen en daarna trokken de sponsoren zich terug. “Hopelijk komt zo’n kans nog een keer.” Waar veel bekende Joden last hebben van online antisemitisme, heeft Ben Yakar dat niet. “Veilig zijn we nooit geweest. Als jongetje liep ik al tussen de marechaussee door naar school, voor mij is de situatie niet veranderd. Het antisemitisme is recent flink gegroeid, maar persoonlijk heb ik daar weinig last van. Ondanks mijn openheid over mijn Joodse achtergrond, op internet vind je zo dat ik half-Israëlisch ben. Mensen gaan weleens met me in discussie, maar dat blijft redelijk en bedreigd ben ik nooit. Dat neemt natuurlijk niet weg dat zulke dingen wel gebeuren.”
Als zijproject runt de acteur een bedrijf in sinterklaasentertainment: ‘Vindjesint!’. “Dat is in zes jaar flink gegroeid. Er lopen nu drie sinterklaasteams rond, die langskomen in bedrijven, bij mensen thuis, op kinderdagverblijven, scholen en in het Joodse hospice. Erg leuk en het staat de rest van mijn werk niet in de weg. Ik ben er maar drie weken per jaar druk mee.”
Pitchen
Inmiddels heeft het buitenland al aan de deur geklopt. In Kugel, een spin-off van de bekende serie Shtisel, speelde hij in het afgelopen jaar op locatie in Antwerpen een ultraorthodoxe jongen. “Het was fijn in deze rare tijd met Israëlische acteurs samen te werken, iets moois te maken en de oorlog even te vergeten.” Met acteur Sasson Gabai uit Shtisel had hij dialoogscènes. “Als de situatie kalmeert, wat ik natuurlijk hoop, ga ik mezelf misschien ooit pitchen in Israël. Op dit moment ben ik op Nederland gefocust.”
Recent rondde Ben Yakar opnames af met collega’s Abbey Hoes en Jim Bakkum voor de film Dubbel zes, die in het voorjaar uitkomt. En hij speelde in de NPO-serie Anoniem. “Sinds de film Süsskind ben ik groot fan van Jeroen Spitzenberger. Ik wist altijd dat ik met hem wilde werken. En nu speelde ik niet alleen met hem, ik wás hem: mijn rol was zijn jongere personage in de serie.”
Ook leuk was de sinterklaasoptocht presenteren op een bomvol Leidseplein. Daarnaast zat de acteur in het populaire Alleskunner Vips. Alles bij elkaar is Ben Yakar enorm veelzijdig. “Ik hou niet van stilzitten, ik wil een uitdaging hebben. Omdat ik nergens aan gebonden ben, weet ik nooit zeker wat er gaat komen. Daardoor blijf ik altijd aanstaan, altijd alert op nieuwe projecten. En blijf ik dankbaar als er mooie dingen mijn kant opkomen. Ik doe wat ik zelf het leukste vind, met maatschappelijke relevantie. Beter krijg je het niet.”