‘Wij zijn niet op kruistocht.’ Dat zegt Bart van den Berg, woordvoerder primair en speciaal onderwijs van de Onderwijsinspectie. Van den Berg kiest zijn woorden voorzichtig want, “zoals u weet zijn er inmiddels Kamervragen gesteld.” Dat klopt. Kamerleden Eppo Bruins (CU), Roelof Bisschop (SGP) en Michel Rog (CDA) hebben Kamervragen gesteld over de gang van zaken half december bij onder andere de orthodox-Joodse school Cheider in Amsterdam. Wat is er aan de hand?
Volgens Cheider ontving de school op 12 december een mail dat de twee inspecteurs van de onderwijsinspectie onaangekondigd een bezoek zouden brengen. Zeer ongebruikelijk was dat vier inspecteurs een paar minuten nadat de mail bij de school was binnengekomen, al voor de deur stonden. Er worden meer scholen aan een bezoek onderworpen. De inspectie zou op eigen houtje het aantal scholen die voor zo’n bezoek waren genomineerd, hebben uitgebreid. Cheider maakte deel uit van die uitbreiding, stond niet op de oorspronkelijke lijst, dat gaf de Onderwijsinspectie volgens het Reformatorisch Dagblad zelf toe, maar tegenover het NIW wordt dat door de inspectie ontkend. De Tweede Kamerleden willen weten wat de argumentatie van de Onderwijsinspectie was om vooral reformatorisch en Joods onderwijs aan inspectie te onderwerpen bij dit onderzoek.
Penis tekenen
Volgens Cheider-betrokkenen werden de kinderen meteen gescheiden van de leerkrachten en in groepjes verdeeld. Dat is ook terug te vinden in de Kamervragen. De leerlingen moesten allerhande vragen van de inspectievertegenwoordigers beantwoorden. Haatten ze de islam? Ook waren er vragen over seksuele voorlichting. Meisjes zou gevraagd zijn een penis te tekenen. Sommigen weigerden dat. Bracht de Onderwijsinspectie, die garant moet staan voor de psychische veiligheid van leerlingen, die zelf niet in gevaar met deze vragen – zonder aanwezige leerkracht? En, een andere belangrijke vraag van de Kamerleden: in hoeverre is deze actie van de Onderwijsinspectie tegenstrijdig met de grondwettelijke vrijheid van onderwijs?
Gevoelig
De zaak ligt op diverse vlakken zeer gevoelig. Ten eerste, volgens een hooggeplaatste betrokkene bij Cheider: “Heeft dit wellicht te maken met zaken zoals die nu gaande zijn met het Haga Lyceum? Moet de Onderwijsinspectie coûte que coûte bewijzen dat zij ‘niet discrimineert’, dus: als moslims onder de loep liggen, dan ook Joden?”
Hiermee wordt gerefereerd aan ‘zeer verontrustende’ signalen vanuit NCTV en AIVD over salafistische en radicale invloeden op een islamitische school. Die verontrustende signalen zijn er bij Cheider niet. En ook niet bij de Joodse scholengemeenschap Maimonides, bekend als een van de beste, zo niet de beste school van Noord-Holland, die ook aan deze ‘steekproef’ werd onderworpen.
Ten tweede krijgt Slob, vooraanstaand ChristenUnie-politicus, nu vanuit eigen achterban, die zeer hangt aan de vrijheid van onderwijs, nu lastige Kamervragen. Ten derde moet worden aangetekend dat Cheider kwetsbaar is en extra onder de loep ligt omdat het schandaal rond een inmiddels wegens seksueel misbruik veroordeelde leraar van de school bij velen nog vers in het geheugen ligt.
‘Potentiële risico’s’
Cheider vindt het optreden van de Onderwijsinspectie volstrekt onaanvaardbaar. Opperrabbijn Jacobs ziet het als een “niet-constructieve overval”. Hij is lid van de Cheider-adviesraad, waarin gerenommeerde namen als voormalig ministers Deetman en Veerman (beiden CDA) zitting hebben. De inspectie stelt dat de leerlingen niet verplicht waren mee te werken aan de ondervraging en dat de Tweede Kamer zelf heeft aangedrongen op het doen van (meer) onaangekondigd bezoek. Zij ontkent dat er vragen over de islam zijn gesteld en dat kinderen penissen moesten tekenen. Ook zegt zij dat dat zij geen situaties kent waarin de gesprekken voor leerlingen tot problemen hebben geleid. De verklaringen van Cheider en de Onderwijsinspectie sluiten elkaar uit. De vraag is dus: wie liegt hier en waarom?
Van den Berg voegt toe: “Cheider is een van de tachtig scholen die in dit onderzoek zijn betrokken. De reden hiervoor is dat we tijdens ons onderzoek op de school vorig jaar constateerden dat er potentiële risico’s bestaan. We zien dat de school kwetsbaar is op het punt van sociale veiligheid, vanwege onder andere de geringe omvang van de scholen en de sociale controle binnen de kleine gemeenschap, die door sommigen wordt ervaren als sociale druk. Ook zagen we dat het huidige bestuur onvoldoende in staat is gebleken binnen de gestelde termijn de vastgestelde tekortkomingen te herstellen en werk te maken van de aanknopingspunten voor verbetering. Het onderzoek wordt in de loop van februari gepubliceerd.”
Abonneer op het NIW
