Karikatuur

De belangrijkste verkiezingen voor Joden in Europa na de Tweede Wereldoorlog. Dat klinkt dramatisch en dat is het ook. Volgende week bepalen de Britten of zij bereid zijn een openlijke Jodenhater, de leider van een institutioneel antisemitische politieke partij, naar Downingstreet 10 te sturen. Het is onnodig nogmaals uit te leggen waarom Jeremy Corbyn een anti-Joodse racist is. Dat is al zo vaak gedaan en hij demonstreert het zelf wekelijks.

Nee, laten we het eens hebben over zijn fellow travellers, de apologeten die u willen doen geloven dat het allemaal wel meevalt, dat Corbyn geen antisemiet kan zijn omdat hij (beweert dat hij) een levenslangs antiracist is, of erger nog: dat hij het slachtoffer is van een smerige campagne, het mikpunt van de almachtige Joodse, pardon zionistische, pardon Israëlische lobby. U leest het goed, linkse Corbynverdedigers proberen serieus de aantijgingen aan zijn adres te ontkrachten met een beroep op een antisemitische complottheorie. En zien daar niet de ironie van.

Dit werd vorige week gedemonstreerd door een oude bekende, Volkskrant-spotprenttekenaar Jos Collignon. Ooit een begenadigd cartoonist – met ‘ooit’ bedoel ik vrij diep terug in de vorige eeuw – is Collignon inmiddels een karikatuur van zichzelf geworden. Dit zie je wel vaker bij politieke tekenaars; al in de jaren negentig werd er bijvoorbeeld op de Telegraaf-redactie steen en been geklaagd over de achterhaalde prenten van Frits Behrendt. Zijn wereldbeeld was in de Koude Oorlog blijven steken en hij was politiek gekleurd, voorspelbaar en saai geworden.

Drie typeringen die ook op de inmiddels bijna zeventigjarige Collignon van toepassing zijn. En, zoals je wel vaker ziet bij boze blanke mannen die te lang doorgaan, krijgen hun minder positieve karaktertrekken langzaam de overhand. U begrijpt waar ik naartoe wil: de Volkskrant-cartoonist slaagt er nog slechts in te scoren als hij zijn onderbuik laat spreken. En die is fel anti-Joods, pardon, antizionistisch, pardon Israëlkritisch.

Boze blanke man
Vorige week tekende Collignon een prent waarin hij aan de lezer duidelijk wilde maken dat Corbyns antisemitisme (riep iemand ‘boze blanke man die te lang doorgaat’?) niet meer is dan een verzinsel, een complot zo u wilt, van ‘de lobby’. Net als bij ‘de bezetting’ hoef je al niet eens meer erbij te zeggen welke. En dat Joden, of toch in ieder geval zionisten, of toch zeker Israëli’s, geen mening over de Labourleider mogen hebben, omdat premier Benjamin Netanyahu corrupt is. En erger. Waar dat ‘ergere’ precies uit bestaat, liet Collignon in het midden, maar het zal wel iets met kinderbloed en matses te maken hebben.

Het is niet de eerste keer dat Collignon de bocht uit vliegt. Israëlische soldaten worden in zijn cartoons steevast als davidsterdragende moordenaars afgebeeld, die met groot genoegen arme Palestijnse slachtoffers te grazen nemen. Het is maar goed dat de Iraanse ayatollahs hun Holocaustcartoonwedstrijd niet meer houden – Jos Collignon zou er een goede kans maken. Hoe dan ook, de belangrijkste conclusie van zijn nieuwe spotprent was: Corbyn is geen Jodenhater en is hij dat toch, dan roepen de Joden dat antisemitisme zelf over zich af. Of moeten ze in ieder geval hun mond erover houden.

U denkt dat ik overdrijf? Dat Collignon helemaal geen racist is? Dat hij slechts gerechtvaardigde Israëlkritiek in zijn schetsen verwerkt? Wel, zijn antwoord op de verontwaardiging die uit – gelukkig niet alleen – Joodse kring opsteeg, was: het is allemaal de schuld van… jawel, ‘de lobby’. En als klap op de vuurpijl bedankte hij op social media een notoire Jodenhater die het voor hem had opgenomen. Soort zoekt soort.

Wie enig historisch besef heeft, weet: het zijn de nuttige idioten waar autocraten op rekenen om hun boodschap ook buiten hun eigen beperkte kring van haat uit te dragen. Dat is bij Jeremy Corbyn niet anders dan het ooit bij Stalin of Mao was, in de tijden dat de term fellow traveller zijn intrede deed. Laten we hopen dat het zo vaak geroemde Britse gevoel voor fair play het wint van de racistische onderbuik. In het Verenigd Koninkrijk én hier, in Nederland, bij de Volkskrant.