Leiding KIT delft het onderspit

Irene de Vries was ‘diep verontwaardigd, boos, verdrietig en teleurgesteld dat ons gebouw, ons huis, aankomende zondag de CIDI-viering host, dat we daarover niet geconsulteerd zijn en dat er niet geluisterd wordt naar onze zorgen. De inhoud van dit evenement druist in tegen alles waar het instituut voor staat: justice.’ Het staflid van kennisinstelling KIT Institute in Amsterdam was duidelijk geëmotioneerd toen ze dit bericht op sociale media plaatste: “Ik kan nauwelijks beschrijven hoe dit voelt. Ons huis is niet ons thuis meer en dus zullen we ons blijven verzetten.” Zij vond een gelijkgestemde in haar baas, Mayada El-Zoghbi. Die was het grondig met haar eens. El-Zoghbi is de managing director van het kennisinstituut, een onderdeel van het Koninklijk Instituut voor de Tropen (de naam die zorgvuldig wordt vermeden in alle communicatie).

El-Zoghbi plaatste een Engelstalig bericht op LinkedIn, met foto’s van de ‘rodelijn-betoging’ in Den Haag. “Krachtig om zo veel mensen te zien die een rode lijn tegen genocide trekken. Terwijl mijn collega’s en ik enorme schaamte voelen over een rechts propaganda–evenement dat vandaag plaatsvindt in ons gebouw, in het geheim georganiseerd en zonder onze goedkeuring.” Haar collega Dorine Thomissen schreef: “Mijn werkgever KIT, een organisatie die aan een duurzame en inclusieve wereld werkt, host het vijftigste verjaardagsfeestje van het CIDI, het belangrijkste lobby-instrument in Nederland van de Israëlische politieke agenda, opgezet als kennisinstituut. Onbegrijpelijk besluit. Zeer zeker niet in mijn naam! Ik doe een oproep aan onze ledenraad om te reflecteren en te reageren.” 

Het KIT, het voormalige Tropeninstituut, presenteert zichzelf als kennisinstituut. Daarnaast zegt het bedrijfslocatie en congrescentrum te zijn ‘met een missie: werken aan een duurzame wereld’. De organisatie heeft diverse onderdelen. Naast het kennisinstituut, met secties als gezondheid, duurzame economie, voedselvoorziening en overdraagbare geslachtsziekten, is er onder meer een onderdeel zalenverhuur.

Commissarissen

De Israëlische cabaretier Yohay Sponder kreeg er eerder mee te maken, het CIDI nu ook. Zaalverhuurders laten hun oren hangen naar medewerkers die – gespeend van elke inhoudelijke kennis – een grote mond opzetten en hun gram halen. Bij het KIT kostte het activisme van de medewerkers niet hún de kop, maar wel de interim-algemeen directeur Geert van Meerveld. Ene Miltiadis Gkouzouris vervangt nu Van Meerveld, wiens naam al een paar dagen na de bijeenkomst van het CIDI nergens meer op de site van het KIT te vinden was. Gkouzouris was lang lid van de KIT-ledenraad. 

Het debacle toont hoe werknemers door intimidatie de dienst uitmaken in Nederland

Een hele trits voorgaande CEO’s blijkt al eerder orde in de chaos hebben willen scheppen. Zij ruimden in korte tijd het veld. Op de site van het KIT is een bericht van 24 mei te lezen: de raad van commissarissen van het KIT ‘heeft in gezamenlijkheid en unaniem besloten haar [sic] positie ter beschikking te stellen.’ Als reden wordt in het bericht opgegeven dat de RvC ‘al langere tijd geconstateerd heeft dat noodzakelijke veranderingen in de organisatie uitblijven, ondanks verschillende pogingen die te bewerkstelligen.’ Het lijkt er sterk op dat het in de organisatie een bestuurlijke puinhoop is, met medewerkers die hun zin doordrukken door te dreigen. Lees ook de woorden van El-Zoghbi, die het CIDI ‘rechts-propagandistisch’ noemt. Klaarblijkelijk weet zij niet dat PvdA-politica Keren Hirsch in het bestuur van het CIDI zit. Of El-Zoghbi moet de PvdA ook al rechts vinden, natuurlijk. 

Wat voorafging

De zaalreservering was niet bepaald iets van het laatste moment, vertelt CIDI-directeur Naomi Mestrum: “Met dit jubileum zijn we tijden bezig geweest. We zochten naar een mooie zaal met allure, die rond de vijfhonderd bezoekers kon herbergen. We hadden vorig jaar mei bij het KIT al een optie, maar vanwege de voortdurende oorlog tussen Israël en Hamas hebben we die toen doorgeschoven. Met de directie zijn diverse gesprekken gevoerd, ze wilden weten wat ons idee was en we moesten een lijst van sprekers overhandigen. Toen die definitief was, is de lijst goedgekeurd en kon het contract worden getekend.”

De maandag voor het symposium kwamen alle betrokken partijen samen, inclusief het KIT en de eigen beveiligers, de politie en de gemeente. Toen werd al rekening gehouden met het feit dat de locatie, die pas op woensdag zou worden vrijgegeven, zou worden gelekt. En dat gebeurde ook, zegt Mestrum. “Op donderdag kregen wij nog bericht dat het KIT zich beraadde over annulering. Dat waren spannende dagen. Maar uiteindelijk konden we zondagochtend toch gewoon van start.” Tegen een fors bedrag aan extra beveiligingskosten, dat wel. 

Racisme

Nog geen paar uur na de bekendmaking verscheen op sociale media een oproep – met kennis van KIT-medewerkers  – waaruit blijkt hoezeer het management onder druk werd gezet. In de oproep ‘Cancel het CIDI symposium!’ is te lezen: “Het is onacceptabel dat KIT een platform biedt aan een organisatie die actief haat, racisme en verdeeldheid normaliseert, en dat alles onder de noemer van een viering. CIDI heeft zes sprekers uitgenodigd die bekendstaan om hun racisme, islamofobie en de rechtvaardiging van oorlogsmisdaden.” 

Volgens de tekst ontkent het CIDI genocide en verspreidt het racisme. “KIT stelt dat discriminatie en exclusie onacceptabel zijn. Dat maakt het des te onbegrijpelijker dat u een evenement mogelijk maakt dat direct in strijd is met uw kernprincipes.” Klaarblijkelijk valt het de opstellers niet op dat ze precies dat doen wat ze het KIT verwijten. 

Naast tal van anonieme ondertekenaars en sommige herkenbare namen zoals UvA-docent Martijn Dekker, over wie het NIW al uitgebreid schreef, steunden tientallen organisaties de oproep. Een kleine greep: Docenten voor Palestina, de Radboud Staff for Palestine, het Landelijk Netwerk Palestina van leden van GroenLinks en PvdA, het Collectief tegen islamofobie en discriminatie, Amsterdamse ambtenaren voor mensenrechten, Curaçao for Palestine, kinderdagverblijf De Stampertjes, Gezondheidswerkers Amsterdam voor Gaza, UvA Staff for Palestine, Artsen voor Gaza, BDS Nederland, BIJ1, en uiteraard Erev Rav en Een Ander Joods Geluid. 

Cabaretier Yohay Sponder kreeg ermee te maken, het CIDI nu ook: uitsluiting

De tekst van de oproep is des te wranger omdat uitgerekend het CIDI de toonaangevende instantie is die een belangrijke vorm van racisme in de gaten houdt: antisemitisme. Met de jaarlijkse CIDI-monitor is de organisatie al sinds jaar en dag een belangrijke en door de Tweede Kamer vrijwel unaniem erkende autoriteit die discriminatie tegen Joden en Jodenhaat registreert. Zou kinderdagverblijf De Stampertjes daar weet van hebben? Of zijn Joodse peuters daar ook niet welkom? 

Het debacle van het voormalige Tropeninstituut laat zien hoe onkundige werknemers met een grote mond door intimidatie de dienst beginnen uit te maken in Nederland. Medewerkers vonden het geen enkel probleem op de bewuste zondag buiten mee te demonstreren tegen het CIDI. 

Subsidieslurper

Jammer voor het KIT, dat de afgelopen jaren al zo teleurstellend weinig revenuen binnenharkte met de verhuur van de indrukwekkende grote zaal. Het instituut krijgt van het ministerie van Buitenlandse Zaken een subsidie van ruim 2,5 miljoen euro, blijkt uit het jaarverslag van 2023 (dat van 2024 staat nog niet online). De overheid subsidieert ook het Wereldmuseum, waarvan het voormalige Tropenmuseum in Amsterdam deel uitmaakt. Subsidie: 3,2 miljoen euro per jaar. Van het Nuffic, een organisatie voor internationalisering in het onderwijs die betaald wordt door twee Nederlandse ministeries en de Europese Commissie, krijgt het KIT nog eens meer dan twee miljoen euro subsidie.

De vraag moet worden gesteld of Joodse organisaties zich nog wel thuis voelen bij deze subsidieslurper. Vorig jaar december kon in de zaal nog probleemloos een chanoekaconcert plaatsvinden. Maar of dat in 2026 ook zal kunnen? Immers, onder de optredende artiesten zullen ongetwijfeld Israëli’s zijn. Laten we afwachten of het Koninklijk Instituut voor de Tropen dan zijn naam van ‘inclusieve’ instantie zal waarmaken.