De regering in Den Haag doet haar uiterste best om economische sancties tegen het regime in Teheran te omzeilen. Ons land heeft zich aangesloten bij het voornemen van een aantal Europese partners om via een ruilsysteem toch handel met de Islamitische Republiek te blijven drijven. Dit systeem heet Instex, kort voor Instrument in Support of Trade Exchange, en is speciaal in het leven geroepen om Amerikaanse sancties tegen Iran te ontwijken.
De timing van de aankondiging dat Nederland meedoet aan Instex is opvallend, zo kort na het bloedige neerslaan van economische en prodemocratische protesten in de Islamitische Republiek. Hierbij vielen honderden doden toen het regime het leger en paramilitaire organisaties het vuur liet openen op de demonstranten.
Iran heeft meer op zijn kerfstok. Het land is een trouwe en actieve bondgenoot van de Syrische dictator Bashar al-Assad; zonder Iraanse militaire inmenging had Assad hoogstwaarschijnlijk de burgeroorlog in zijn land had verloren. Ook heeft Iran een dikke vinger in de pap in buurland Irak, waar het medeverantwoordelijk wordt gehouden voor de dood van honderden demonstranten, die de afgelopen weken de straat opgingen om te demonstreren voor democratie en tegen de Iraanse inmenging. Verder speelt Teheran een dubieuze rol in de burgeroorlog in Jemen, waar het sjiitische Houthi-milities betaalt en bewapent.
‘Moorddadig regime’
Iran is de belangrijkste staatssponsor van terreur, zowel direct – de aanval op de Saoedische olie- installaties in Abkaik en Khurais komt op conto van Teheran – als indirect, via steun aan organisaties als Hezbollah, Hamas en de Palestijnse Islamitische Jihad. De laatste is verantwoordelijk voor de rakettenregen die de afgelopen weken en maanden op Israël neerdaalde. Vandaar ook de woede en het onbegrip vanuit Jeruzalem, als reactie op het nieuws dat Nederland en andere EU-landen als Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk de Amerikaanse sancties ontwijken. Premier Benjamin Netanyahu vindt dat de Instex-landen ‘zich moeten schamen’. “Terwijl het Iraanse regime zijn eigen burgers doodt, doen de Europese landen hun best dat moorddadige regime te ondersteunen,” zei de premier afgelopen zondag.
Vanwaar de innige Nederlandse omhelzing met het regime van de ayatollahs? Ons land stuurde vorig jaar ook al een militair attaché naar Teheran, een besluit waarvoor nog steeds niemand in politiek Den Haag een zelfs maar bij benadering begrijpelijke uitleg heeft kunnen geven. Waarom schurkt een regering bestaande uit twee liberale en twee christelijke partijen zo dicht tegen een terreursponsorende en de regio destabiliserende islamitische theocratie aan? Een regime dat ook nog eens streeft naar nucleaire wapens en de overeenkomst die het daarover met de westerse mogendheden heeft gesloten, aan zijn laars lapt. Om nog maar te zwijgen over het te pas en te onpas geuite dreigement de Joodse staat van de kaart te vegen, al dan niet met behulp van die kernwapens.
Lange neus naar Trump
Desgevraagd reageert het ministerie van Buitenlandse Zaken met twee lange beleidsstukken. Daarbij valt op dat de woordvoerders van minister van Buitenlandse Handel Sigrid Kaag (D66) een stuk beter bij de les lijken dan die van minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok(VVD) – wat als symbolisch gezien kan worden voor het verschil in kwaliteit en standing van de twee ministers. De twee brieven aan de Tweede Kamer leggen omslachtig uit dat de regering blijft kiezen voor een pragmatische benadering van de Islamitische Republiek en vasthoudt aan het nucleaire akkoord dat president Barack Obama in 2015 met Iran sloot en dat vorig jaar door zijn opvolger Donald Trump werd opgezegd.
De oplettende waarnemer kan zich niet aan de indruk onttrekken dat daar de crux van het Europese en Nederlandse Iranbeleid zit: afkeer van Trump en heimwee naar Obama. Waarom anders zo angstvallig vasthouden aan een akkoord dat door de twee belangrijkste ondertekenaars – de VS en Iran – is verbroken, en dus de facto niets meer waard is? De vraag is: is het genoegen dat Europese politici en diplomaten halen uit het trekken van een lange neus naar Trump het waard de veiligheid van Israël, van de regio en niet in de laatste plaats van de Iraanse burgers op het spel te zetten?
Foto: Hossein Velayati
Abonneer op het NIW
