Onenigheid over de Israëlkoers van de krant

Dat de Volkskrant regelmatig uitglijers maakt in de opstelling tegenover Joden, is genoegzaam bekend. Wie herinnert zich niet de cartoon waarin de Joodse opiniepeiler Maurice de Hond als marionettenspeler aan politieke touwtjes trok? Tekenaar Jos Collignon mocht jarenlang abjecte, in sommige gevallen zelfs antisemitische cartoons plaatsen, allemaal in het kader van vrijheid van meningsuiting; de hoofdredactie zweeg. De cartoonist moet zich in zijn laatste werkdagen bij de krant thuis hebben gevoeld, want het zal de lezer niet zijn ontgaan dat de partijdigheid van de redactie sinds 7 oktober alleen maar zichtbaarder geworden is. Op een zeldzaam artikel over opkomend antisemitisme na heeft het dagblad een duidelijke koers gekozen: Hamas is goed, Israël is slecht, met hier en daar een schaamlapje om de schijn van objectiviteit op te houden. 

Columniste Elma Drayer geldt als een van de weinige stemmen van de rede bij de Volkskrant. Daar staan veel columnisten en redacteurs tegenover die de abonnees standaard dezelfde mening voeren. Slachtoffercijfers van Hamas worden klakkeloos overgenomen en niet in de laatste plaats wordt essentiële informatie niet gepubliceerd of onderaan een artikel weggemoffeld. Zo veinst de krant onpartijdig en onafhankelijk te zijn. De Volkskrantredactie is daarmee naast die van de NRC van de schrijvende pers een van de aanvoerders geworden in de demoniseringsstrijd tegen Israël. 

Onvrede

Goed ingevoerde bronnen melden het NIW dat niet iedereen het met die koers eens is. Die groep vormt weliswaar een minderheid, maar er is wel degelijk. Niet iedereen durft zich erover uit te spreken. Wie dat wel doet, heeft een probleem. Intern zou dat inmiddels tot een eerste slachtoffer hebben geleid. En niet de minste: onderzoeksjournaliste Natalie Righton verwierf landelijke bekendheid met haar uitstekende reportages over Afghanistan waar zij drie jaar lang unembedded – zonder bescherming van een militaire macht – verslag deed uit het door oorlog verscheurde land. Ze schreef er het boek Duizend dagen extreem leven. Dagboek van een oorlogsjournalist in Afghanistan over en won voor haar reportages in 2011 een Tegel, de belangrijkste journalistieke prijs in Nederland. 

Angst

Inmiddels werkt Righton op de Haagse redactie van de krant. Daarnaast was zij voorzitter van de redactieraad. Tot dit voorjaar, toen zij afscheid moest nemen van die functie. Over de redenen werd extern niets bekendgemaakt, maar het zou gaan om juist de gekleurde berichtgeving over het conflict met Gaza en het gebrek aan aandacht voor de consequenties die de oorlog tussen Israël en Hamas heeft voor Joodse Nederlanders. Het NIW nam contact met Righton op en vroeg de journaliste of die geruchten kloppen. Righton: “Als je het mij zo op de vrouw af vraagt, zal ik niet ontkennen dat ik begin april ben opgestapt als voorzitter van de redactieraad van de Volkskrant, omdat ik niet meer het gevoel had dat ik de mening van de meerderheid van de redactie vertolkte over dit onderwerp. Verder wil ik hierover liever niet uitweiden, omdat ik vrees dat dit weer zal leiden tot een bak ellende. De keren dat ik hierover nuance in het publieke debat probeerde aan te brengen, zijn uitgemond in bedreigingen.”

‘Ik wil hierover liever niet uitweiden, omdat het weer zal leiden tot een bak ellende’

Rightons ervaringen met bedreigingen worden door andere journalisten herkend die een genuanceerdere mening hebben. Ook zij krijgen ze. Des te opvallender is het dat hoofdredacteur Pieter Klok het klaarblijkelijk niet nodig vond zijn sterjournaliste Righton te beschermen tegen de meerderheid op de redactie. Het vereist moed om tegen de stroom in te gaan. Bij het NIW zijn inmiddels meerdere gevallen bekend van collega’s bij diverse media die er anders over denken, maar zich in het openbaar niet durven uitspreken. De angst voor uitsluiting en zelfs ontslag is groot.