Afgelopen week is er veel gezegd en geschreven over de nieuwe minister voor Ontwikkelingssamenwerking en Buitenlandse Handel, Sigrid Kaag. Wie is zij en is de onrust terecht? Het NIW beantwoordt de belangrijkste vragen.
Wie is Sigrid Kaag?
Kaag (1961) is een Nederlands diplomaat die vooral carrière heeft gemaakt bij de Verenigde Naties. Haar laatste functie was Speciale Coördinator voor Libanon, maar we kennen haar vooral als leider van de OPCW UN-missie die Syrië moest ontdoen van chemische wapens. In die hoedanigheid kreeg ze de bijnaam Iron Lady. Ze was onder meer verbonden aan het Clingendael Instituut en had een hoge functie bij de UNWRA, de speciale VN-organisatie voor Palestijnse vluchtelingen. Ze spreekt vijf talen, waaronder Arabisch, en staat bekend als zeer intelligent. Ze woont al jaren niet meer in Nederland, haar laatste adres was in New York.
Vanwaar de onrust rond haar benoeming?
De bewindsvrouw voor Ontwikkelingssamenwerking staat bekend als pro-Palestijns en is getrouwd met een voormalige viceminister onder Yasser Arafat, Anis al-Qaq. Kaag is een voorstander van de BDS-beweging, die Israël wil boycotten en sancties wil opleggen, en heeft zelfs volgens veel leden van D66 – waarvan ze kortgeleden lid werd – in dit opzicht ‘linkse’ ideeën. Tijdens een discussie in het programma Buitenhof in 1996 sprak ze over ‘3,3 miljoen Palestijnse vluchtelingen’. Dat getal is dubieus omdat zelfs kleinkinderen (ook als die worden geboren in Gaza of Ramallah) van de oorspronkelijke Palestijnse vluchtelingen door haar voormalige werkgever UNWRA als vluchteling worden erkend en miljarden ontvangen; een unicum in de internationale politiek.
Waarom horen we zoveel over haar huwelijk?
Haar man, Anis al-Qaq, was Palestijns ambassadeur in Zwitserland. Zijn vader is volgens Kaag na 1967 uit zijn huis verjaagd en werd ooit door een Jood aangevallen, zo vertelde de minister tijdens een uitzending van Buitenhof in 1996. Al-Qaq werkte mee aan het bewind van Arafat, dat bekendstond om enorme corruptie, een situatie die anno 2017 onder de huidige Palestijnse Autoriteit nog niet is verbeterd. Al-Qaq noemt zichzelf nu activist en ‘vechtend voor vrede’ op Twitteraccount @jerusalem47, waarvan de laatste tweet dateert van 27 april 2015. Op dat account veel retweets van Electronic Intifada, een activistische BDS-organisatie, en veel meldingen over de carrière van zijn vrouw. Hij is opvallend neutraal over Hamas. Het Twitteraccount van Kaag zelf is afgeschermd, zij bepaalt wie haar tweets mogen zien, wat niet bijdraagt aan het gevoel van transparantie waar veel Nederlanders zo’n behoefte aan hebben. In een Correspondent-artikel noemt zij haar kinderen Palestijns en vertelt ze dat haar dochter vrijwilliger is in een Palestijns vluchtelingenkamp in Libanon.
Hoe denken de ambtenaren op het ministerie over Kaag?
Bij de meerderheid gaat voor Kaag de rode loper uit, anders dan voor haar ‘baas’ Halbe Zijlstra. Het is publiek geheim dat op het ministerie door de meeste medewerkers negatief over Israël wordt gedacht. Ook is bekend dat zij de eerste post op het ministerie ambieerde, maar ze moet Zijlstra, die een genuanceerder oordeel over Israël heeft, boven zich dulden. De VVD en ook de ChristenUnie hebben zich regelmatig uitgesproken tegen BDS-groeperingen, dus is het interessant om te zien hoe het spanningsveld tussen Kaag en Zijlstra zich gaat ontwikkelen.
Wat te verwachten van Kaag als minister?
Zoals u vorige week in het NIW kon lezen, geeft het regeerakkoord Kaag op het eerste gezicht weinig speelruimte. Maar als opvolger van Lilian Ploumen gaat ze wel de scepter zwaaien over een grote pot ontwikkelingswerkgeld voor een aantal NGO’s die ook een stevige vinger in de pap hebben in de Palestijnse gebieden. Hoe groot die vinger is, is nog altijd niet duidelijk, want ondanks diverse pogingen daartoe houden deze organisaties de deur stijf dicht als het gaat om openheid van de geldstromen richting (sommige dubieuze) Palestijnse organisaties. Daarnaast is er nog altijd het hete hangijzer van de salarissen die door de Palestijnse Autoriteit worden uitbetaald aan de families van terroristen, waarvan de Tweede Kamer zich inmiddels bewust is. Het zal aan de oplettendheid van het parlement liggen om te monitoren of Kaag, direct of indirect, ‘douceurtjes’ die kant op zal proberen te sluizen.
Abonneer op het NIW
