Joodse en niet-Joodse medewerkers van Nederlandse universiteiten werden onlangs opgeschrikt door een vraag van de universitaire leiding. Of ze even alle correspondentie die ze de afgelopen tien jaar met Joodse instellingen in Nederland voerden, willen overhandigen aan hun werkgever, die het resultaat vervolgens moet doorsluizen naar The Rights Forum. Gerard Jonkman, directeur van die anti-Israëlorganisatie, stuurde Nederlandse universiteiten een uitgebreid verzoek op grond van de Wet openbaarheid van bestuur.
Vooropgesteld dat deze wet uit 1991 uitermate nuttig is om de overheid en andere instellingen te controleren, gaat dit verzoek ver. Heel ver, veel te ver. De conclusie is gerechtvaardigd dat hier antisemitische tendensen in zijn verwerkt, want zelfs bestrijding van Jodenhaat blijkt voor deze organisatie verdacht.
Lange lijsten
Het uitgebreide verzoek begint met de vraag of de academische instellingen documenten of informatie willen doorgeven over institutionele banden met Israëlische universiteiten, instituties en bedrijven, evenals contacten met ‘organisaties die steun voor de staat Israël propageren’. Er zijn lange lijsten opgenomen, waarin informatie wordt gevraagd over alle overeenkomsten aangaande studentenuitwisseling met Israëlische universiteiten, waarbij ook ‘de mogelijke risico’s van het aangaan van samenwerking met Israëlische universiteiten met zich meebrengt worden benoemd en/of besproken [sic]’.
Allerlei Israëlische instellingen en bedrijven worden genoemd. Daarnaast eist het Forum openbaarmaking van correspondentie met, en nu komt het: ‘de volgende Nederlandse organisaties en hun vertegenwoordigers’. Daaronder vallen het Centraal Joods Overleg en de Nationaal Coordinator Antisemitismebestrijding. Tevens wil The Rights Forum contacten van de medewerkers van de universiteiten zien met het Simon Wiesenthal Center, de Anti-Defamation League en de IHRA, de organisatie die een internationaal geaccepteerde werkdefinitie antisemitisme opstelde. Let wel: het gaat hier om Joodse organisaties en functies die antisemitisme willen bestrijden. Dat is, zo mogen we concluderen, voor TRF blijkbaar verdacht.
Intimiderend
Dit is een beangstigende ontwikkeling. Waarom? Wel, allereerst: Joodse instellingen en organisaties die antisemitisme bestrijden worden in het Wobverzoek impliciet in verband gebracht met, en beschuldigd van de ‘stelselmatige onderdrukking, discriminatie, onteigening en uitsluiting van Palestijnen’, zoals dat in de tekst wordt gesteld. Ten tweede: de universiteiten – en dus hun medewerkers – wordt vanwege deze beschuldiging gevraagd alle correspondentie met Joodse organisaties uit te leveren.
The Rights Forum vraagt om al die informatie, inclusief interne adviezen en e-mailcorrespondentie. Dat is uiteraard intimiderend, met name voor Joodse medewerkers. Terecht merkt een universitair medewerker op: “Wat is de volgende stap? Dat Joden op universiteiten allemaal een gele ster moeten gaan dragen?” TRF wil alle informatie ontvangen over de periode van 1 januari 2012 tot en met 24 januari 2022, ruim tien jaar. En dat moet allemaal, zo mogelijk op papier, worden aangeleverd binnen 28 dagen, met een eventuele uitloop naar 56 dagen. “Geen of een onvoldoende antwoord op de vervaldatum zal worden opgevat als niet-tijdig beslissen,” staat erbij.
Voorwaarden
Dat een aantal universiteiten zich door deze dreigende taal hebben laten intimideren, staat vast. Gehoor gevend aan het verzoek van The Rights Forum anoniem te blijven, hebben bestuurders het Wobverzoek linea recta doorgestuurd naar hun medewerkers, zonder vooraf een juridische afdeling te laten beoordelen of de eis wel redelijk is. Volgens hen dienen zij zich te houden aan ‘de wet’. Sommige universiteiten weigeren zelfs vragen van medewerkers over het Wobverzoek te beantwoorden vanwege de tijdsdruk. Maar in diezelfde Wet openbaarheid van bestuur staat dat een verzoek over een specifieke bestuurlijke aangelegenheid moet gaan – niet zomaar over alle correspondentie. En artikel 3 lid 4 van de Wob stelt dat als het verzoek te algemeen geformuleerd is, de bevraagde instanties om een specificering kunnen vragen.
Die voorwaarden zijn natuurlijk juist in de wet opgenomen om dit soort wantoestanden te voorkomen. Maar in plaats van zo’n tegenvraag te stellen aan indiener The Rights Forum, stuurden universiteiten hun verzoek nu integraal, klakkeloos door aan alle medewerkers, inclusief de Joodse medewerkers die zich daardoor bedreigd en geïntimideerd voelen.
Veel medewerkers zijn als gevolg van nalatig beleid niet op de hoogte, maar gelukkig bestaan er voor hen beschermende wetten. Ze kunnen een klacht indienen over deze abjecte gang van zaken, want het gebrek aan sensitiviteit van de bestuurders is stuitend. Later zult u op onze website een lijst vinden van klachtloketten waar medewerkers en studenten bij hun universiteit een klacht over deze gang van zaken kunnen indienen.
Hieronder het gehele Wobverzoek:
Abonneer op het NIW
