Voor voormalig minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp was het in augustus reden om uit het kabinet te stappen, waarna zijn NSC-collega’s hem volgden: zijn voorstel Israëlische producten uit de Westelijke Jordaanoever te boycotten. Hoe onnodig dat vertrek was, laten zijn voormalige coalitiegenoten van BBB en VVD zien. Zij stemmen alsnog in met zo’n boycot.
Het is een uitslag die de BDS-beweging twee jaar geleden nog voor onmogelijk had gehouden. Een motie van Chris Stoffer (SGP) om van de boycot af te zien, haalde het niet. Alleen de PVV, Forum voor Democratie en de SGP stemden voor. De uitsluiting is, verrassend genoeg, een reactie op de situatie in Gaza. Dit lijkt de enige manier waarop het kabinet hoopt druk uit te oefenen op de regering in Jeruzalem. Daarbij zien de voorstanders over het hoofd dat met name Palestijnse werknemers slachtoffer zullen worden van de maatregel.
Cruciaal
Het NIW vroeg de belangrijkste coalitiepartner VVD om een reactie. Buitenlandwoordvoerder Eric van der Burg wil ‘glashelder’ zijn: “De VVD verwerpt de BDS-beweging en is het volstrekt oneens met de achterliggende agenda die niet uit is op vrede, maar op de totale isolatie, delegitimering van de Joodse staat. Israël is en blijft de enige levende democratie in het Midden-Oosten. Een land dat na de onbeschrijflijke gebeurtenissen van 7 oktober, omringd door genocidale vijanden als Hamas, Hezbollah en hun sponsor Iran terecht vecht voor veilige grenzen. We leven mee met de diepe trauma’s en het gevoel van verlatenheid dat veel Israëliërs ervaren. Juist daarom is het cruciaal dat bondgenoten pal voor Israël blijven staan.”
Van der Burg noemt de onvoorwaardelijke vrijlating van alle gijzelaars en de militaire vernietiging van Hamas ‘een absolute en onwrikbare prioriteit’ voor zijn partij. “Het beleid dat de fractie steunt, is erop gericht dit doel te bereiken en de langetermijnveiligheid van Israël te garanderen. Dat betekent dat we als vriend en bondgenoot soms een kritische, maar altijd constructieve, boodschap moeten sturen aan de huidige Israëlische regering. We zien dit niet als verraad of het afvallen van Israël, maar als een poging om te voorkomen dat de Israëlische samenleving verder getraumatiseerd wordt en om de gematigde krachten, die essentieel zijn voor een duurzame vrede, te steunen.”
Extremisten
Deze maatregelen moeten volgens Van der Burg gezien worden als sancties tegen extremisten, niet tegen Israël: “Ons inreisverbod richt zich op extremisten, zoals de ministers Ben-Gvir en Smotrich, die met hun oproepen tot etnische zuivering en annexatie van de Westoever een tweestatenoplossing – en daarmee de hoop op duurzame vrede – onmogelijk maken. Door deze individuen te isoleren, steunen we de democratische krachten binnen Israël en maken we duidelijk dat hun extremisme de veiligheid van Israël op de lange termijn schaadt. Het is belangrijk te benadrukken dat dit geen brede economische sancties zijn die de Israëlische bevolking treffen. Dit is een chirurgische, gerichte ingreep, geen aanval op de staat Israël.”
‘We zien dit niet als verraad of het afvallen van Israël’
Volgens hem gaat de discussie over het handelsverdrag tussen Israël en de EU eveneens over een gedeeltelijke opschorting. Het verdrag heeft een waarde van 43 miljard euro. Israël betaalt geen importtarieven, maar handelsbarrières kunnen nu terugkeren. Van der Burg: “Dat is een diplomatiek drukmiddel op basis van de mensenrechtenclausules in het verdrag zelf, een instrument dat we ook bij andere landen inzetten en dat bovendien het voordeel heeft dat het zeer onwaarschijnlijk is dat het er ooit komt, omdat unanimiteit van de EU-lidstaten vereist is.”
Technologie
Gaat het om Nederlands eigenbelang, zoals in het geval van een militair embargo, dan is zijn partij tegen een boycot. De Nederlandse krijgsmacht is voor de veiligheid van zijn militairen afhankelijk van cruciale Israëlische technologie. “We voeren wel een extreem restrictief exportbeleid, maar maken een principiële uitzondering voor puur defensieve systemen als Iron Dome, omdat de burgers van Israël het recht hebben beschermd te worden tegen de raketten van Hamas en Hezbollah.”
Van extra sancties tegen terreurorganisatie Hamas is vooralsnog geen sprake. Nederland stemde in de VN voor een resolutie gebaseerd op de ‘New York Declaration’ ten faveure van een Palestijnse staat.
