Honderdduizenden ultraorthodoxe Joden zijn vandaag in Jeruzalem de straat op gegaan om tegen de dienstplicht in Israël te demonstreren. Let wel: deze charediem zijn niet tegen de dienstplicht voor de gehele Israëlische bevolking, zij vinden enkel dat zij ervan vrijgesteld moeten worden in de IDF te dienen.
Er is geen sluitende wettelijke regeling van de dienstplicht voor ultraorthodoxe mannen (over vrouwen wordt niet eens gesproken), maar de meesten worden simpelweg niet opgeroepen. Dit vanwege hun politieke macht: de twee ultrareligieuze partijen in de Israëlische Knesset – het Asjekenazische Verenigd Tora Jodendom en het Sefardische Shas – spelen een sleutelrol in de politiek en kunnen de regering van Benjamin Netanyhau laten vallen.
Vandaar dat ultraorthodoxe Joden al decennia de facto vrijgesteld zijn van de dienstplicht. Maar inmiddels heeft het Hooggerechtshof in Jeruzalem deze praktijk als discriminerend bestempeld. Andere jonge Joden moeten wel in dienst, zowel mannen als vrouwen. De overgrote meerderheid van de Israëli’s vindt deze situatie onverteerbaar, vooral in oorlogstijd. De IDF zit te springen om extra mankracht, terwijl tienduizenden jonge ultraorthodoxe Joden aan religieuze scholen – jesjieva’s – studeren, die ook nog eens worden gesubsidieerd met belastinggeld.
In totaal studeert ongeveer de helft van alle ultraorthodoxe mannen in de leeftijd tussen 25 en 64 jaar aan jesjieva’s. Nu onder druk van de oorlog in Gaza de IDF meer en meer charediem toch oproept, komt de ultraorthodoxie in opstand. VTJ en Shas verlieten de regering, al hebben zij deze nog niet laten vallen uit angst dat een volgende meer seculier zal zijn en zeker de dienstplicht voor hun aanhang zal nastreven.
Enkele rabbijnen gaan zover het lot van gearresteerde dienstweigeraars te vergelijken met dat van de gijzelaars in Gaza
Charedische leiders gaan opvallend ver in hun verzet. Sommigen zijn antizionisten en willen sowieso niet dat Joden dienen in de IDF – het leger van een staat die zij niet erkennen hoewel zij er wel in leven. Anderen beweren dat studeren en bidden minstens zo belangrijk is voor de veiligheid van Israël als de soldaten die voor het land strijden – en sterven – in Gaza, Libanon of op de Westelijke Jordaanoever. Enkele rabbijnen gaan zelfs zover het lot van gearresteerde dienstweigeraars te vergelijken met dat van de gijzelaars in Gaza.
De demonstranten in Jeruzalem eisen van de regering-Netanyahu een wet waarin zij formeel vrijgesteld worden van de dienstplicht. De premier is hier weinig happig op omdat zo’n maatregel zeer impopulair is bij seculiere Israëli’s, het overgrote merendeel van de bevolking. Tegelijkertijd wil Netanyahu niet de val van zijn regering riskeren door de ultraorthodoxe partijen te veel van zich te vervreemden.
Honderdduizenden in zwart geklede demonstranten gingen vandaag de straat op in Jeruzalem om hun eisen kracht bij te zetten. Tientallen van hen beklommen daarbij een torenflat in aanbouw. Een 15-jarige demonstrant viel daarbij van de twintigste verdieping en kwam om het leven. De belangrijkste reden voor dienstweigering is de angst binnen de ultraorthodoxie dat aanraking met de rest van de (moderne) Israëlische samenleving zal leiden secularisering van jonge charediem.
