In 2002 viel het kabinet-Kok over de rol van Dutchbat in de val van Srebrenica. Nederland was bij dat debacle actief betrokken. Nu, anno 2025, wordt een demissionair kabinet stevig uitgedund om een volledig buitenlandse aangelegenheid. Onder leiding van minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp stapten de NSC-bewindvoerders op. Inzet: Gaza. Of was het de Westoever? Want de sanctie die Veldkamp wilde invoeren, ging over producten uit die regio, waar Gaza op geen enkele manier mee geholpen is. Toch beweerde de fractievoorzitter van het NSC in de Tweede Kamer Nicolien van Vroonhoven in Nieuwsuur dat het ‘om Gaza’ ging.
Al langer zoemde het in Den Haag rond dat de voormalige ambassadeur in Israël Caspar Veldkamp solistisch te werk ging. Tijdens de ministerraad op vrijdagavond zouden de coalitiepartijen BBB en VVD niet voldoende water bij zijn wijn hebben gedaan. Dus stapte hij op, met de overige NSC-bewindslieden in zijn kielzog. De manier waarop was op z’n minst slordig te noemen en de conclusie kan worden getrokken dat ‘Gaza’ voor NSC kennelijk van levensbelang is. Belangrijker dan alle grote uitdagingen waar de politiek in eigen land op dit moment voor staat en waar het wél invloed op kan uitoefenen: migratie, woningbouw, de afhandeling van de toeslagenaffaire, om er een paar te noemen.
‘Tuig’
Veldkamp, die zich nog altijd ‘vriend van Israël’ noemt, verklaart zich tegen het NIW nader: “Ik sta gewoon op dezelfde plaats waar de Commanders for Israels Security (CIS) staan, niet meer niet minder.” Onder die naam heeft een aantal voormalige hoge IDF-officieren zich verenigd en Netanyahu opgeroepen de oorlog te beëindigen. Wat Veldkamp niet vermeldt, is dat de CIS mordicus tegen het invoeren van sancties tegen de Joodse staat is.
Het opstappen van de bewindslieden kon de goedkeuring wegdragen van Hamas, dat met een lovende verklaring over de minister kwam. Critici vragen zich af of Veldkamp met ‘symboolpolitiek’ het land de afgrond heeft ingeduwd. De ex-minister reageert: “Daarom hadden we er in het kabinet uit moeten komen. Hamas is tuig dat van iedere situatie en ieder standpunt misbruik maakt. Het staat als een paal boven water hoezeer ik de druk op Hamas verder wilde opvoeren. In de EU houdt alleen nog Wilders’ vriend Orbán aanvullende sancties tegen Hamas tegen. Die waren een initiatief van Nederland en Duitsland.”
Boycot
Tegenover het Israëlische Kanaal 12 was Veldkamp scheutiger met zijn woorden: “Als vriend van Israël vind ik dat ik nu moet waarschuwen dat de militaire operatie in Gaza-Stad en de huidige acties van het kabinet van premier Netanyahu schadelijk zijn voor de veiligheid van Israël – en uiteindelijk voor de Israëlische identiteit. […] Deze oorlog was defensief en gerechtvaardigd na de pogrom van 7 oktober, maar heeft nu zijn rechtvaardiging verloren. Ik hecht veel waarde aan de veiligheid en toekomst van Israël, maar ik ben het oneens met het beleid en het optreden van de huidige regering in Gaza. De oorlog moet stoppen.”
Veldkamp zegt dit terwijl hij zich oorspronkelijk schaarde achter de doelen voor de oorlog, namelijk het bevrijden van alle gijzelaars en de ontmanteling van Hamas. Die doelen zijn nog steeds niet bereikt. De maatregel die de minister vrijdagavond echter wilde invoeren, ging daarentegen over een boycot van producten uit de Westelijke Jordaanoever, waarvan bekend is dat juist de Palestijnse bevolking daar de wrange vruchten van plukt.
Bewondering
Het viel op dat Veldkamp de laatste weken steeds meer neigde naar het Israëlstandpunt van de oppositie. Nu NSC in de peilingen voor de verkiezingen van 29 oktober op nul tot één zetel staat, vroegen diverse analytici zich af of de minister niet voorzichtig aan het solliciteren was naar een andere, internationale baan. Veldkamp ontkent dat pertinent. In de verklaring over zijn vertrek die hij op X deelde, schreef hij over zijn samenwerking met zijn ambtenaren op Buitenlandse Zaken dat hij ‘grote bewondering heeft voor de onvermoeibare inzet van alle BZ’ers. Zij werken dagelijks met toewijding aan het behartigen van de Nederlandse belangen.’
Van veel ambtenaren op het ministerie is bekend dat zij zich in het conflict zeer activistisch pro-Palestijns opstellen, tot aan sit-ins toe. Velen weigeren zich nog te houden aan de terughoudendheid die van een ambtenaar mag worden verwacht.
