Niet alle verkiezingen verdienen die naam. In Iran werden in de aanloop van de stembusgang van 28 juni 74 presidentskandidaten afgekeurd door de Raad der Hoeders, een groep van twaalf islamitische juristen. Onder de zes kandidaten die overbleven waren geen vrouwen of leden van religieuze minderheden: alleen sjiitische moslims komen in aanmerking voor het presidentschap van de Islamitische Republiek. Echte hervormers werden ook gezuiverd, net als oud-president Mahmoud Ahmadinejad.
Van de zes kandidaten op wie 61 miljoen Iraanse kiesgerechtigden mochten stemmen, kan er met enige mentale flexibiliteit één als hervormer omschreven worden. Die term is bijzonder relatief in Iran: Masoud Pezeshkian looft het gevreesde Islamitische Revolutionaire Gardekorps (IRGC) en trekt graag het uniform aan van die organisatie, die de VS in 2019 als terroristisch bestempelde . Pezesh-
kian bekritiseerde de gewelddadige aanpak van de protesten tegen het regime van de ayatollahs in 2022, maar veroordeelde de demonstraties zelf ook. Hij is tegen een al te repressieve aanpak van vrouwen die hun hoofddoek niet ‘kuis’ genoeg dragen (jarenlange celstraf, marteling, verkrachting en zelfs moord), maar pleit niet tegen de verplichting die te dragen. Ten slotte zegt de ‘hervormer’ met alle landen op aarde goede betrekkingen te willen, ‘behalve met Israël’.
Verrassing
Tegenover Pezeshkian stonden vijf haviken. Van die vijf kwam Saeed Jalili, voormalig nucleair onderhandelaar van de Iraanse regering, als sterkste uit de bus. Jalili vergaarde 9,4 miljoen stemmen, een miljoen minder dan Pezeshkian. Omdat geen van de kandidaten meer dan de helft van de stemmen voor zich wist te winnen, werd een tweede ronde op 5 juli noodzakelijk. De uitkomst daarvan is moeilijk te voorspellen. Weliswaar haalde Pezeshkian de meeste stemmen, maar opgeteld was het aandeel van de fundamentalisten ongeveer 2,5 miljoen meer dan dat van de relatieve hervormer. Daar komt bij dat de opkomst de laagste ooit was in een Iraanse presidentsverkiezing: net geen 40 procent. Inclusief meer dan een miljoen ongeldige stemmen.
De opkomst was de laagste ooit bij een presidentsverkiezing
Als de fundamentalisten zich verenigen, lijken zij de beste kans te hebben president Ebrahim Raisi op te volgen, de ‘Beul van Teheran’ die op 19 mei in een helikoptercrash omkwam. Maar als het Iraanse volk toch de moeite neemt naar de stemlokalen te gaan, zou die hogere opkomst voor een verrassing kunnen zorgen en Pezeshkian naar de overwinning kunnen leiden. Niet dat dit veel zal uitmaken, de president is niet de machtigste man van Iran. Dat is nog steeds de ‘Hoogste Leider’, ayatollah Ali Khamenei. De strijd om zijn opvolging – Khamenei is 85 en niet bepaald in blakende gezondheid – zal belangrijker zijn voor de toekomstige koers van de Islamitische Republiek dan de wil van meer dan 90 miljoen Iraniërs.
De ayatollahs ruiken zwakheid
Het zal alleen voor de meest naïeve waarnemers als een verrassing komen, maar toch is het een verontrustende ontwikkeling: in Iran wordt voor het eerst openlijk over de productie van nucleaire wapens gesproken. Het nucleaire programma werd gestart onder de sjah in de jaren vijftig en sinds de revolutie in 1979 in het geheim voortgezet. Natuurlijk was vanaf dag één duidelijk dat de ambitie was een kernwapenmacht te worden. Alleen sympathisanten van de sjiitische dictatuur van de ayatollahs hechtten waarde aan hun mantra dat het programma slechts was gericht op vreedzaam gebruik van nucleaire technologie.
Nu steeds meer Iraanse leiders openlijk fantaseren over de productie van kernwapens, is de vraag wie bereid is dat gevaar in te dammen. Van president Joe Biden is weinig te verwachten, hij volgt trouw het beleid van de regering-Obama dat op dialoog en goede wil jegens Teheran gericht was. De Iraniërs maken gebruik van de door Biden keer op keer uitgesproken wens alles te willen doen een breder conflict in het Midden-Oosten te vermijden. De ayatollahs ruiken zwakheid in Washington, dus lijkt het aan Israël om in te grijpen. Maar Jeruzalem heeft zijn handen vol aan anderhalve oorlog en zal weinig zin hebben nog meer tot internationale boeman bestempeld te worden. Zeker zonder Amerikaanse rugdekking.
Eén reactie
De mens wikt – Maar God beschikt!!! Wonderlijk: Iran, Syrië, Turkije, Qatar, Rusland, China dromen dezelfde dromen: Het ziet er naar uit dat deze antisemitische islamitische en Marxistische fundamentalisten zich nu gaan verenigen om de VS de grote satan en Israel de kleine satan en EU van de wereldkaart te vegen. Welke antisemiet zal de plaats gaan innemen van President Ebrahim Raisi de ‘Beul van Teheran’ die op 19 mei in een helikoptercrash omkwam? Dat is nog een verrassing. Wat media en politici niet willen weten dat vertelden de Joodse profeten al glashelder en in detail 2500 jaar geleden.