Allemaal samen sjabbes!

Het Sjabbat Project vorig jaar in Almere. Foto: Susan Breedveld

Er is een midrasj waarin staat dat als alle Joden op de hele wereld één keer tegelijkertijd sjabbat zouden houden, de Masjiach komt. NIK/NIHS draagt daaraan graag een steentje bij.

Een van de grote giften die de Almachtige  de mensheid schonk, was de rustdag op de zevende dag van de schepping, de sjabbat. Deze rustdag is bij uitstek de dag waarop tijd wordt gemaakt voor familie en de gemeenschap, maar zeker in deze jachtige 21e eeuw wordt de sjabbat nog weleens ingevuld met allerlei zaken waar de mens gedurende de zes werkdagen niet aan toekomt. Daarom organiseren NIHS en NIK ook dit jaar van 8 t/m 12 november het Sjabbat Project. Een week waarin extra wordt stilgestaan bij deze rustdag en de tradities die daarbij horen.
Gihon van Maarsen is bestuurslid van de NIHS en heeft de portefeuilles onderwijs, jeugd en outreach onder zijn hoede. Hij is een van de projectcoördinatoren, samen met Odeaya Uziahu. Van Maarsen: “Het idee voor het Sjabbat Project is overgewaaid uit Zuid-Afrika, waar de Joodse Gemeenschap er in 2013 mee startte. Vandaaruit heeft het navolging gekregen over de hele wereld, ook in Nederland.”

Eensgezindheid
“Het doel is om samen, als gemeenschap, sjabbat te vieren. Het is vooral ook gericht op Joden die minder aan hun jodendom doen. Het is een prachtgelegenheid om kennis te maken met de religie, om op vrijdagavond kaarsen aan te steken en kidoesj te maken. Zo worden in Zuid-Afrika, waar het op dit moment zomer wordt, een paar dagen voor sjabbat, op straat challe gebakken. Je zult begrijpen dat wij daar een overdekte versie van hebben gemaakt. We willen sjabbat en het jodendom zo dichterbij brengen, vooral ook de sfeer en de warmte. Het is de bedoeling dat deelnemers een gevoel van eensgezindheid ervaren.”

We willen sjabbat en het jodendom dichterbij brengen. Het is de bedoeling dat deelnemers een gevoel van eens gezindheid ervaren

Toch is er ook kritiek op het project. Zo is de activiteit challe bakken (op 9 november) alleen voor vrouwen toegankelijk. Voor mannen is er een studieactiviteit, een kumsitz (op 8 november). Waarom niet alle activiteiten zowel voor mannen als vrouwen? Van Maarsen: “Wij hebben als NIHS het wereldwijde protocol overgenomen. Het nemen van de challe (hafrasjat challa) is een van de mitswot expliciet voor de vrouw. Als er voldoende belangstelling is bij manlijke deelnemers om ook challe te bakken, zouden we daarvoor open staan, maar het zou wel gescheiden blijven. Voor de mannen hebben we zoals gezegd een andere activiteit, met een licht intellectueel karakter, muziek en zang. Die gescheiden activiteiten doen we ook omdat je met vrouwen onder elkaar of met mannen onder elkaar nu eenmaal een andere ervaring hebt, een sfeer die verschilt van een gemengde bijeenkomst.” De overige activiteiten zijn gezamenlijk. Sjabbat is immers juist een moment voor het gezin. Het verwijt dat dat wellicht wat conventioneel gedacht is, legt Van Maarsen naast zich neer. “Daar ben ik het niet mee eens, ik voel me er juist prettig bij, maar dat is mijn persoonlijke ervaring. Er zijn nu eenmaal veel meningen, er zijn mensen voor en tegen, en dat mag. Maar ik ervaar die gescheidenheid als uniek.”

Afterparty
Het is beslist niet de bedoeling dat het Sjabbat Project een zuiver Amsterdamse aangelegenheid wordt. Andere NIK-gemeenten hebben al toegezegd mee te werken, waaronder Almere, Rotterdam, Den Haag, Groningen en Maastricht. Nog niet alle NIK-kehillot, maar het initiatief groeit. “We hopen op zo’n vierhonderd deelnemende vrouwen voor de challebijeenkomst, en honderd mannen voor de kumzits. Daarnaast zijn er in Amsterdam een fantastisch havdalaconcert en motséa sjabbat, een afterparty voor jongeren. Waar ik eigenlijk op hoop is dat op vrijdagavond alle tafels en Nederlandse
sjoels vol zullen zitten; dat ik mijn buurman daar dan zie, die weet dat hij Joods is, nooit naar sjoel kwam, maar nu wel. Wij, met een heel team en veel vrijwilligers, zetten ons er in ieder geval voor de volle honderd procent voor in.”

Het Sjabbat Project: dinsdag 8 t/m zaterdag 12 november. Aanmelden: www.shabbosnl.org