Ambivalent

Frits Barend zat afgelopen dinsdag bij Dit is de dag op Radio 1. Aanleiding was de column die hij vorige week in het NIW schreef over het daadwerkelijk benoemen van de scheldwoorden die in de stadions te horen zijn: kutneger, kanker-Jood. Hij pleitte ervoor om die scheldwoorden helemaal uit te schrijven, en ons niet te verschuilen achter de afkorting k-Jood: “Benoem het!” was zijn devies.

De discussie werd op de radio met een andere invalshoek voortgezet met voormalig Ajax-teammanager David Endt en fanatiek supporter Jonathan Mouwes. Drie Joodse jongens hadden het dus over een niet-Joods probleem: de anti semitische spreekkoren in de stadions.

Ooit zat ik in de trein met een aantal van die fanatieke supporters, die op weg waren naar de Arena. Er werd luid ‘super-Joden’ gescandeerd. Met een agressie die mij beangstigde.

Ajax Jodenclub? Dat is het natuurlijk helemaal niet. Het enige dat de club kent is een Joodse traditie omdat het oude stadion ooit in de Watergraafs meer lag, een Amsterdamse buurt waarin veel Joden woonden. Maar ik vind het leuk, die geuzennaam. En op die Israëlische vlaggen die de F-side meenam, was ik best een beetje trots.

We kennen allemaal de keerzijde: de Hamasliedjes en de verwijzingen naar Auschwitz.

David Endt, jarenlang zelf verbonden aan Ajax, was duidelijk: het was de clúb die veel eerder had moeten ingrijpen en die geuzennaam meteen had moeten uitbannen. Een opvallende uitspraak voor iemand die zelf zo lang voor die club werkte. Hij noemde de pro-Joodse uitingen een oneigenlijk gebruik van symbolen, waar hij gelijk in heeft.

Research geeft geen honderd procent uitsluitsel of de kip er eerder was dan het ei, maar de meeste bronnen beschrijven dat het begón met antisemitische uitingen van tegenstanders, en dat Ajaxsupporters in reactie daarop Israëlische vlaggen en het woord ‘Joden’ zijn gaan gebruiken. Dus eigenlijk zouden we niet moeten zeggen dat die pro-Joodse uitingen antisemitisme uitlokken, maar dat antisemitische uitingen juist die pro-Joodse stimuleren. Ik kan me vergissen, maar volgens mij zijn de Israëlische vlaggen intussen teruggedrongen. Tijdens wedstrijden speur ik ernaar maar ik zie er nog maar zelden één. Stiekem vind ik dat best jammer. En ik zou het ook stiekem jammer vinden als ‘Joden, Joden’ niet meer zou worden gescandeerd. Maar het zou wel het wijste zijn. Overigens, binnenkort in het NIW: de Joodse geschiedenis van Feyenoord, want ja, die is er ook.