CJO houdt woord

Op 9 november zal tussen vijf en zes uur in de middag een waardige Kristallnachtherdenking plaatsvinden in de Amsterdamse Esnoga met als een van de sprekers burgemeester Van der Laan. Hiermee wordt gehoor gegeven aan de roep om een waardige herdenking die vorig jaar ontstond toen wat toen nog ‘Nederland Bekent Kleur’ heette, de Kristallnachtherdenking ‘kaapte’. Mede vanwege de commotie rond die controverse bleef organisator Rene Daanen tijdens die herdenking weg. Daanen en geestverwanten staan bekend als notoire Israël-critici en hebben in het verleden laten blijken de grens tussen politiek en herdenken te overschrijden. De verontwaardiging die daarover ontstond binnen de Joodse gemeenschap was groot.

Het CJO (Centraal Joods Overleg), dat eerder had besloten om elke vijf jaar een Kristallnachtherdenking te houden waardoor de ‘kaping’ mogelijk werd, beloofde dit jaar voor een alternatief te zorgen. En dat deed het. Tijdens de bijeenkomst in de Esnoga zal één van de weinige overlevenden van Kristallnacht, Uschi Rubenstein (89), haar verhaal doen. Zij was een tiener toen ze Kristallnacht in Berlijn meemaakte. Zij werkte in een hoedenwinkel en woonde in de Oranienburgerstrasse tegenover de grote synagoge. Haar familie besloot na die nacht naar Nederland te vluchten. Ook burgemeester Van der Laan zal spreken en er zal na afloop een krans worden gelegd bij de ingang van de Hollandse Schouwburg.
Overigens zal later die avond toch ook weer een herdenking plaatsvinden georganiseerd door Platform Stop Racisme & Uitsluiting, gelieerd aan Nederland Bekent Kleur. Die organisatie houdt vast aan de locatie bij het Joods verzetsmonument bij de Stopera. Wethouder Andrée van Es had toegezegd bij deze herdenking aanwezig te zijn. Maar later liet een woordvoerder van de wethouder weten dat ze niet zou gaan: „De wethouder zou de Kristallnachtherdenking van het Platform Stop Racisme en Uitsluiting bijwonen, maar ziet daar bij nader inzien van af. De reden om niet te gaan is een technische. Er zijn op 9 november twee dezelfde bijeenkomsten. In zo’n geval kiest de gemeente er soms voor om naar één van de twee bijeenkomsten iemand af te vaardigen. In dit geval gaat burgemeester Van der Laan al naar de bijeenkomst in de Portugese synagoge.” Vlak voor de deadline van het NIW liet de woordvoerder echter weten dat Van Es de uitnodiging nog in beraad heeft.

‘Verbijsterd’
Voormalig burgemeester Ed van Thijn, die in de jaren voorafgaand aan de commotie aanwezig was bij de NBK-herdenking, zal dit jaar bij beide verstek laten gaan. Hij zit in Tilburg: „Ik heb een uitnodiging gekregen en ik ga daar altijd op in,” zegt hij. Hij wist niets van twee herdenkingen op 9 november. „Ik ben daar verbijsterd over.” Het is volgens Van Thijn buitengewoon treurig dat er twee herdenkingen zijn in Amsterdam. „Het is iets dat ons allen aangaat. Ik houd niet van herden- kingen tegen een herdenking. Zelf ben ik een keer betrokken geweest bij een herdenking van Nederland Bekent Kleur. Daar hield ik mijn eigen verhaal, zoals ik altijd doe. Banden tussen het heden en verleden trok en trek ik niet één-op-één. Dat is namelijk vaak demagogisch maar er mag best gekeken worden naar het feit dat de wereld toen ademloos en stil heeft toegekeken, en niets heeft gedaan. Dat is de grote les die we moeten trekken voor het heden. Het zou mooi zijn als er een brug geslagen wordt tussen deze twee herdenkingen en dat er weer één herdenking komt. Als men het op prijs stelt dan wil ik me er wel in verdiepen om die brug te slaan.”
Uit de uitnodiging van het CJO blijkt dat de organisatie het eens is met de redenering dat van de herdenking een waarschuwing moet uitgaan voor het heden: ‘Het CJO wil de Kristallnacht herdenken om blijvend te waarschuwen tegen elke vorm van antisemitisme en racisme in onze samenleving. Zowel in Nederland als elders,’ stelt het, en vervolgt: ‘Wij maken ons zorgen over de wijze waarop in deze tijd het antisemitisme zich opnieuw manifesteert. In sommige sectoren is “Jood” een scheldwoord geworden. Op internet is antisemitisme veruit de meest voorkomende discriminerende uiting, terwijl de Joodse gemeenschap in Nederland relatief […] Wij willen dat alle burgers in ons land vreedzaam, respectvol en zonder discriminatie kunnen samenleven. Door in onze rechtstaat stil te staan bij de Kristallnacht, een dieptepunt van antisemitisch geweld in de geschiedenis, wil de Joodse gemeenschap in Nederland het signaal afgeven alert te blijven. Voor antisemitisme en racisme mag in Nederland, in Amsterdam, nooit plaats zijn.

Herdenking Kristallnacht in de Esnoga op het Mr. Visserplein in Amsterdam, woensdag 9 november van 17.00 tot 18.00 uur met aansluitend een kranslegging bij de Hollandse Schouwburg. U bent van harte welkom.