In de loop van de pandemie zag ik een kennis onherkenbaar veranderen. Van een ruimdenkende man werd hij een verbitterde complotdenker met rotsvaste overtuigingen. Het begon met zijn weigering zich te laten vaccineren. Na een jaar veranderde zijn twijfel aan de wetenschappelijke deugdelijkheid van vaccins in resoluut complotdenken: de remedie was uitgevonden om de wereldbevolking te decimeren.
Die wending was vast een gevolg van zijn traumatische ervaringen in totalitaire landen, hield ik mezelf voor. Maar nee. Hij koos onomwonden de Russische kant in de Oekraïneoorlog. Ja, voorheen had hij een hekel aan de Sovjet-Unie. Maar die arme Poetin! Die echte leider die het zo goed voor heeft met zijn volk is geprovoceerd, vernederd, gemangeld en de oorlog ingerommeld door die perfide VS. De antivaxer was ineens ook antiwesters. Ooit wilde hij naar Amerika emigreren, nu steunde hij het Kremlin.
Machtige elite
Als je doorvraagt na zulke uitlatingen, komt de bruine aap uit de mouw. Waarom moet de wereldbevolking gedecimeerd? Omdat een groep mensen alle macht naar zich toe trekt. Wie precies? Schwab, Gates, Soros. Die willen de wereldheerschappij. Waarom, ze hebben toch geld en macht? Jawel, maar ze worden opgejut door anderen. Door wie? Door degenen die de banken in handen hebben en de Amerikaanse politiek domineren.
Dan weet je genoeg. Zo simpel werkt het dus: een gezondheidsramp ontregelt de wereld en hordes omhelzen het klassieke antisemitisme.
Het recente jaarverslag van de AIVD bevestigt deze radicalisering. Nieuw extreemrechts presenteert zich lang niet altijd gewelddadig of herkenbaar door bepaalde kleding, maar ‘ziet de grootste dreiging vooral in complotten van een machtige Joodse elite die erop uit zou zijn het volk te onderdrukken’. Dat dankt die elite aan ‘internationale netwerken en invloedrijke posities in onder meer de financiële en culturele wereld.’ Nieuw is dat oorspronkelijk niet-racistische antioverheidsactivisten tegenwoordig de Jodenhaat omhelzen. De complotten van rechts-extremisten komen goed van pas als de krachten zich bundelen tegen de Joodse ‘schaduwelite’.
Zelfs in Nederland, met zijn nauwelijks zichtbare Joodse leven en Joodse tradities die de overheid vrijwel negeert, blijkt de Jodenhaat springlevend. Antivaccinatie-activisme gaat via het Forum voor Democratie hand in hand met antisemitisme. Hetzelfde geldt voor de ‘vrijheidsstrijd’ van complotdenkers tegen de coronamaatregelen. Nota bene op 4 mei vond Thierry Baudet het gepast op Twitter tekeer te gaan tegen de Tweede Wereld oorlog als moreel ijkpunt van ‘het kartel, de heersende kliek, de gevestigde macht, de staatsmedia en de hogepriesters van de moraal.’ Het oorlogsleed zou geclaimd zijn als staatsgodsdienst. Schande, riep Baudet, omdat hij zelf aangevallen wordt als hij datzelfde oorlogsleed inzet tegen het ‘nieuwe totalitarisme’.
Niks schande, Baudet is iets essentieels ontgaan. De oorlog wordt niet gebruikt als, maar is een moreel ijkpunt in onze cultuur. Er zijn vast gevestigde stemmen die dat pathetisch of opportunistisch toepassen, onzorgvuldig of versimpeld, ongenuanceerd. Maar niets daarvan is te vergelijken met de besmeuring van de Holocaust in de anti coronahetze van het Forum met zijn knip-en-plakwerk over de Jodenvervolging, dat bewust ingezet wordt om te provoceren, pijn te doen, te schoff eren. Het establishment heeft tenminste een ijkpunt, Baudet heeft niets dan vergif.
Klopjacht
Van dezelfde orde zijn de kwaadwillenden in het Kremlin. De uitspraak van de Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov – het maakt niet uit dat de Oekraïense president Joods is, Joden kunnen ook nazi’s zijn – is een kwaadaardige vergelijking. Hitler had ook Joods bloed, loog Lavrov. Daarmee werd de klopjacht geopend op alle Joden, in Oekraïne, in Rusland, in alle landen waarmee Moskou en Minsk, zoals aangekondigd, een nieuwe unie willen vormen. Als nazi’s ook Joden kunnen zijn, kan elke Jood een nazi zijn. Vroeger werd Joden het communisme verweten, nu de leer van de Führer die hen naar de gaskamer bracht.
Krankzinniger kan niet? Wacht maar af. Ik zag een goede kennis, een vreedzame en empathische man, veranderen in een griezelige propagandamachine. Zo veranderen er miljoenen in Europa. Geweld is mogelijk hun volgende radicaliseringsstap.
Heeft u dit artikel met plezier gelezen? Met een abonnement op het NIW krijgt u toegang tot columns, opinies, analyses, nieuws – en achtergrondverhalen. Kies hier wat het beste bij u past.
Abonneer op het NIW
