Met het broze vredesbestand van nu kunnen we het ons veroorloven terug te kijken op twee jaar oorlog. Israël heeft de oorlog militair ruimschoots gewonnen. Diplomatiek is het een ander verhaal, maar wij in Europa hebben daar wellicht een ander beeld bij dan Israëls directe buren in het Midden-Oosten.
Israëls probleem was met name tactisch: hoe win je oorlogen op meerdere fronten en hoe overleef je diplomatiek? Het eerste los je op met wapens, het tweede met bondgenoten. Hoe verschrikkelijk de aanvallen van 7 oktober ook waren, ze hebben het voortbestaan van Israël niet wezenlijk bedreigd. Natuurlijk, als die aanvallen beter met Hezbollah en andere regionale bondgenoten van Hamas waren gecoördineerd, waren het dodental en de aantallen gijzelaars catastrofaal geweest. Beroofd van enige ademruimte had de IDF, wellicht in staat van grote paniek en te midden van genocidale slachtpartijen, op minstens vier fronten tegelijkertijd moeten opereren. Maar ook dat zou Israël vanwege haar militaire superioriteit en de steun van met name de VS hebben overleefd.
Korte metten
Ook op het diplomatieke front is de VS Israëls belangrijkste bondgenoot. In toenemende mate is de Joodse staat echter ook steeds meer een onmisbare partner geworden voor de geopolitieke belangen van Saoedi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten, Jordanië en Egypte. Deze soennitische autoritaire staten vrezen het revolutionaire potentieel van zowel de Moslimbroederschap alsmede de invloed van de aartsrivaal, het sjiitische Iran. Een echte overwinning op Israël door dit soort bewegingen zou een nog grotere impuls aan hun jihadisme geven dan de islamitische revolutie van 1979 of de overwinning van de Afghaanse moedjahedien op Rusland in 1989.
Let wel: het primaire doel van jihadisten is niet Europa, maar de omverwerping van de eigen, in hun ogen onislamitische leiders. Voor deze landen is een sterk Israël dat openlijk korte metten kan maken met beide bedreigingen veel waardevoller dan een kreupele staat. Israël is de stok die zij zelf niet kunnen hanteren. Daar hebben ze de militaire capaciteit niet voor en het zou intern tot een opstand kunnen leiden. Ze hebben de slagkracht en inlichtingenpositie van Jeruzalem nodig. Het vreemde is dus dat uitgerekend die landen die decennialang haat tegen Israël propageerden, nu voor hun eigen veiligheid op datzelfde land zijn aangewezen. Dat illustreert het bekende gezegde: “Landen hebben geen permanente vrienden of vijanden, alleen permanente belangen”.
Met 7 oktober trok Hamas Israël doelbewust in een moeras van bloedvergieten
Dat de belangen van deze landen en die van Israël op één lijn lagen, werd onderstreept door de Abrahamakkoorden die Trump en Netanyahu georkestreerd hebben. Daarmee gaven deze landen aan dat zij normalisatie van de banden met Israël belangrijker vonden dan een concrete eis voor een Palestijnse staat. De akkoorden betekenden in feite ook de stille dood voor de morele, financiële en diplomatieke steun van deze landen aan Hamas. Het was juist het succes van deze akkoorden dat Hamas bewoog de aanval van 7 oktober uit te voeren. Hamas wist dat de aanslagen Israël niet op de knieën zouden krijgen; terrorisme veroorzaakt vreselijke wonden, maar het wint geen oorlogen.
Klein conflict
Wat terrorisme wel doet, is dat het je tegenstander dwingt dingen te doen die helemaal niet in zijn belang zijn. Met 7 oktober trok Hamas Israël doelbewust in een moeras van bloedvergieten, waarmee het zijn internationale morele legitimiteit verloor en de Abrahamakkoorden voor de soennitische buurlanden onmogelijk maakte. Dat heeft maar deels gewerkt. Saoedi-Arabië zag zich genoodzaakt hardere eisen te stellen aan een Palestijnse staat, maar dat lijkt vooral voor de bühne. Deze landen hebben als geen ander door dat Gaza in het bredere spectrum een klein conflict was. Laten we wel wezen, er waren in de Arabische wereld (of in Amsterdam) geen opstanden voor de 650 duizend doden in Syrië of de 370 duizend doden in Jemen. Israël heeft de oorlog tegen vrijwel al zijn vijanden militair gewonnen en zal, met behulp van Trump, de Abrahamakkoorden wellicht uitbreiden tot Saoedi-Arabië en Syrië. Een ongelofelijke overwinning. Maar Hamas en Iran hebben niet op elk front verloren.
Terwijl er concrete, zij het dictatoriaal geleide hoop is voor het Midden-Oosten, ben ik zeer pessimistisch over Europa. Niet vanwege het gevaar voor Israël, maar vanwege de institutionele, demografische, culturele en bestuurlijke rot die zich hier sinds 7 oktober zichtbaar heeft gemaakt. Israël won de oorlog, wij hebben hem verloren.
