Eind jaren zestig was ik met mensen als Marc Stiftel en Chaim Natkiel z.l. de oprichter in Nederland van de toen nog oppositionele Cheroet-partij van Menachem Begin. Dat was in een periode waarin men werd verguisd (ook in Joods Nederland!) als men niet links was. Als men de communistische heilstaat in de voormalige Sovjet-Unie met aanpalende Goelag niet omarmde was men een fascist. Meer smaken kende toen ook seculier, Joods en zionistisch Nederland niet.
Nederland en Israël anno 1970 waren het spiegelbeeld van de thans heersende narratief. Toen heette je een fascist als men niet (of onvoldoende) links was en thans (een halve eeuw later) wordt je uitgemaakt voor landverrader als je niet achter het extreem rechtse nationalisme in Erets aanloopt. Alles dat kritisch ten aanzien van de regering van Netanyahu is, wordt voor ‘links’ gehouden en links is een synoniem voor landverraderlijk. Met name tijdens de tumultueuze behandeling in de Knesset over die vermaledijde Joodse Natie Staat-wet vlogen de beschuldigingen van fascisme en landverraad weer als vanouds in ’s lands vergaderzaal over en weer.
De debatten over die wet waren veelal beschamender dan de wet zelf. Laat ik van mijn hart geen moordkuil maken: ik ben een hartgrondig tegenstander van de wet.
Gele kaart
Niet primair op grond van de inhoud, maar om puur rationele en politieke overwegingen. Met de inhoud van de wet die met 62 stemmen voor en 55 tegen is aangenomen is inhoudelijk weinig mis. De jure legt de wet een situatie vast die al sinds jaar en dag de facto in Israël bestaat. Of men met die bestaande situatie op zich gelukkig moet zijn is van een geheel andere orde.
De uiteindelijk aangenomen wet (die de kracht van grondwet heeft) is een gematigde en gekuiste vorm van een aanvankelijke ontwerptekst die van Israël de jure een Apartheidsstaat zou hebben gemaakt. Een wet die het gemeenten en gemeenschappen toestond niet-Joden te weren. Een wet die er in de praktijk op neerkwam dat gemeenten aan de grens een bord Jews only! of ‘Voor niet-Joden verboden’ zou hebben kunnen ophangen. Na veel gedelibereer en het trekken van de gele kaart door president Rivlin en vele andere prominenten (ook ter rechterzijde), is die clausule gelukkig komen te vervallen. Nog los van de moreel verwerpelijke betekenis van die clausule zou het voor Joden in de diaspora volstrekt onmogelijk zijn geworden Israël nog langer als enige democratische rechtsstaat in het Midden-Oosten te verdedigen. Draai de zaak eens om en stelt u zich eens voor als morgen Frankrijk of willekeurig welk westers land zou beslissen in de grondwet op te nemen dat steden Joden als burger toegang mogen weigeren. Judenreine gebieden zijn niet verwerpelijker dan gebieden uitsluitend voor Joden!
Gelijkheidsbeginsel
Israël is door het schrappen van de clausule op het nippertje van de democratisch-rechtstatelijke dood gered. Wat resteert is een volstrekt zinloze wet die nodeloos bevolkingsgroepen in het land verdeelt en tegen elkaar opzet. Niemand heeft me kunnen uitleggen wat bijvoorbeeld de zin van is het Arabisch als tweede officiële taal te schrappen. Volgens de indieners van de wet beoogt deze wettelijk invulling en uitvoering te geven van de Onafhankelijkheidsverklaring. Maar in werkelijkheid staat de wet haaks op de tekst en geest van die verklaring die juist burgers trachtte te verzoenen en primair uitging van het gelijkheidsbeginsel.
Niet zonder reden heeft een delegatie van liberale en conservatieve rabbijnen uit de Verenigde Staten met klem ontraden de wet (ook in mildere bewoordingen) in stemming te brengen
Een van de ernstige bijverschijnselen tegen deze basiswet is eveneens dat hij de groeiende kloof tussen Israël als centrum van de Joodse wereld en de diaspora vergroot. Niet zonder reden heeft een delegatie van liberale en conservatieve rabbijnen uit de Verenigde Staten met klem ontraden de wet (ook in mildere bewoordingen) in stemming te brengen. Steeds openlijker kan men in de rechts-nationalistische Israëlische media lezen dat Israël zich niets dient aan te trekken van de groeiende kritiek van Amerikaans-Joodse organisaties op het beleid van de Joodse staat. In evenmin omfloerste bewoordingen zijn vooraanstaande Amerikaans-Joodse organisaties (hopelijk tijdelijk) afscheid van de Joodse staat onder Bibi aan het nemen.
Los van de nodeloos polariserende natie wet houden de Amerikaanse Joden het met Bibi voor gezien omdat hij zijn belofte aan Reform Joden verbrak om liberaal Joodse vrouwen een plaats aan de Klaagmuur toe te staan. Tel daarbij op dat tachtig procent van de Joden in de VS op de Democraten hebben gestemd en Trump verguizen en het moge duidelijk worden dat Jeruzalem en New York van elkaar zijn vervreemd. De discussie over en indiening en goedkeuring van de overbodige en nodeloos polariserende natie wet komt daar nog eens bovenop: een wet met de kracht van grondwet die met een kleine meerderheid is aangenomen.
Geen bijdrage
In vrijwel alle westerse democratieën dienen grondwetswijzigingen of toevoegingen met een tweederde meerderheid te worden aanvaard en daarnaast ook nog de senaat te passeren. In Israël is een meerderheid van slechts een enkele stem voldoende om een zo majeure beslissing als de onderhavige aangenomen te krijgen. Dat het voor critici en Israël-bashers in de wereld prijsschieten is geworden en de indruk wordt gewekt alsof in het Joodse land een variant van de Neurenbergerwetten is aangenomen was op voorhand voorspelbaar. Mede daarom hebben mensen als Rivlin, Bennie Begin en Sharansky de wet met klem ontraden. De wet verandert de facto niets aan de binnenlandse situatie in het land. Het enige dat verandert is het beeld van de Joodse staat in het buitenland. Dat was – veelal onterecht – al niet fraai en conform de realiteit en heeft nu onnodig opnieuw ernstige averij opgelopen. Geen zinnig mens in Israël en daarbuiten zat op deze wet te wachten. De sjabbat was ook voorheen de officiële rustdag en het Hebreeuws de officiële taal. Het Hatikwa was zelfs voor de stichting van de staat al het volkslied en het bevorderen van alija immer de core business van het zionisme.
Maar artikel 6 roept vragen op. In punt B wordt vastgelegd dat de staat zich zal inzetten om de band tussen Israël en de Joden buiten het land te versterken. Deze wet is daartoe zeker geen bijdrage! Niet alleen de Amerikaanse Joden hebben het met het rechts-nationalistisch en orthodoxe Israël gehad. Evenzeer geldt dat voor bijvoorbeeld de ruim 100.000 Joden in Hongarije die met lede ogen en weerzin aanzien hoe Bibi hun premier Orban pampert en de hemel in prijst. Een premier van een regering die zij voor antisemitisch houden en waarvoor Bibi (dus de Joodse natiestaat!) zich als vijgenblad laat misbruiken.
Abonneer op het NIW
