Klem in een oorlog

Op donderdag de twaalfde zag het er allemaal nog uitstekend uit. Dat veranderde drastisch na de eerste aanvallen van Israël op Iran. Voor alle Israëli’s en Nederlanders die op dat moment in het land verbleven, kwamen die uit de lucht vallen. Het reisadvies werd meteen code rood; niet verwonderlijk, want ook het luchtruim werd gesloten. Er kwam geen vliegtuig meer in of uit. 

Veel gestrande reizigers werden voor het eerst in hun leven geconfronteerd met oorlog. Naast alle privépersonen op familiebezoek was er een groep die op uitnodiging van de staat en Israëlactie een week lang door Israël trok om meer te weten te komen over homorechten in het land. Deelname aan de befaamde Pride–optocht in Tel Aviv moest daar het feestelijke sluitstuk van worden. Nu moest die groep op de dag waarop die zou plaatsvinden, rennen naar de schuilkelders. 

Diverse Nederlanders probeerden contact op te nemen met de Nederlandse ambassade in Ramat Gan voor advies en informatie. Op appgroepen stroomden al snel de berichten binnen dat de ambassade niet bereikbaar was, ook niet op het noodnummer dat elk uur van de dag bereikbaar zou moeten zijn. Op de website werd bezoekers gevraagd ‘wanneer ze waren gearresteerd’, waarvan bij deze reizigers uiteraard geen sprake was. Dat gold alleen voor Mark van Rennes, de kapitein van het selfiejacht van Greta Thunberg. De Nederlandse zeeman had geweigerd zich te laten uitzetten en zat inmiddels in Israël vast. Met het uitbreken van de oorlog iets langer dan hij van tevoren had kunnen bevroeden, want hij werd pas maandag de 16e uitgezet naar Jordanië. 

Privétaxi 

Uit de ambassade kwam er voor al die anderen die buiten hun schuld gestrand waren, lang geen informatie. Het NIW vroeg de minister van Buitenlandse Zaken en voormalig ambassadeur in Israël Caspar Veldkamp waarom de Nederlanders nog niets hadden gehoord. Zijn antwoord was zakelijk: “Gisteren is er bericht gestuurd aan alle geregistreerde Nederlanders via het informatiesysteem (niet veel Nederlanders laten zich bij de ambassade registreren, EV). En via sociale media heeft de ambassade gemeld dat Nederlanders zich kunnen registreren. Tot slot is verzocht de instructies van Home Front Command op te volgen.”

Op de website van de ambassade verscheen een advies hoe mensen konden proberen het land te verlaten: per auto, via de Egyptische of Jordaanse grens. Eerder al waren familieleden van ambassadepersoneel via een van de grensovergangen naar Jordanië geëvacueerd. Sommige groepen werd aanbevolen met privé-
taxi’s naar de grens te rijden. Wie bekend is met die werkwijze, weet dat aan de overkant van de grens op de bonnefooi ander vervoer moet worden gezocht, omdat Israëlische taxi’s de grens niet over mogen. 

‘Onder deze omstandigheden word je vrienden voor het leven’

Daarnaast vonden gestrande reizigers het advies tweeslachtig. Juist het Home Front Command – Pakar, de IDF-afdeling voor burgerbescherming – raadde deze optie af. Van een aantal niet-Joodse reizigers is inmiddels bekend dat ze maandag besloten toch de route via Egypte te proberen. Joodse toeristen vonden dat, mede vanwege het negatieve advies van de Israëlische overheid, voor hen geen verstandige optie. Zij volgen liever de adviezen vanuit de Israëlische overheid. Mogelijkheden voor een vlucht per boot over zee werden vanaf dinsdag onderzocht.   

Kleurboekje

Chris den Hoedt, voorzitter van de Joodse Gemeente Rotterdam, verblijft ook in Israël. Ook hij is niet bepaald gecharmeerd van de communicatie via officiële Nederlandse kanalen. Hij verklaarde op zondagavond, na de rodelijndemonstratie in Den Haag: “Zijn er ook Nederlandse politici die zich een klein beetje druk maken om de duizenden Nederlanders die onder een regen van ballistische raketten zitten? Of zijn ze allemaal in hun kleuterkleurboekje rode lijntjes aan het tekenen?”

Nederlanders die nu gedwongen langer in Israël verblijven, maken er tussen de alarmen door maar het beste van. “Het positieve van het verhaal? Onder deze omstandigheden word je vrienden voor het leven,” vertelt Rob Voet van Israëlactie over de groep die door zijn organisatie wordt begeleid. 

Maandagmiddag verklaarde de Israëlische luchtvaartmaatschappij dat Nederlanders die terug willen, zich kunnen melden op een lijst om gerepatrieerd te worden. Er was echter nog geen moment bekend waarop dat dan zou kunnen.