“We witness here today the combination of the normal and the abnormal, the acceptable and the not acceptable, a regular new Jewish cemetery and the awful 7 October monument. And we see with tears in our eyes that the world accepts the non-acceptable by condemning Israel and by accepting antisemitism.” Met deze woorden eindigde ik mijn toespraak gisteren in Porto bij de inwijding van de nieuwe begraafplaats en tegelijkertijd met de onthulling van het monument waarop de namen van allen die op 7 oktober op beestachtige wijze werden vermoord.
Ik was met meer dan 150 rabbijnen, de meesten een stuk jonger dan ik, in Porto (Portugal) vanwege drie dagen lernen. Het onderwerp was kasjroet. Die drie dagen kunnen gezien worden als een soort bijscholing. Aan de orde kwamen de betrouwbaarheid van lokale kasjroetlijsten, toezicht in restaurants en bij catering, concurrentie in de rabbinale kasjroetwereld, bladgroenten controleren op insecten en ook: hoe kunnen koosjere producten zo goedkoop mogelijk op de markt worden gebracht zodat koosjer eten binnen ieders bereik ligt (en tegelijkertijd de enige koosjere slagerij die we nog hebben/hadden in Joods Nederland niet failliet had hoeven gaan).
Maar was het juist om, nu de wereld op z’n kop staat en anti-Israëlgevoelens en Jodenhaat hoogtij vieren, dat Europese rabbijnen samenkomen om te lernen? Hadden ze niet beter thuis kunnen blijven om op te komen voor de belangen van Israël? Dat ik zondag aanwezig was bij de opening van het Holocaustmuseum in Amsterdam en dat ik het een geweldige, indrukwekkende en historische bijeenkomst vond en me tegelijkertijd, ondanks mijn kleurenblindheid, toch groen en geel ergerde aan de veel te dichte aanwezigheid van antisemitisch dreigend gebrul, heeft u, gewaardeerde dagboekenier, reeds kunnen lezen in mijn vorige dagboek. Maar waar was ik maandagochtend toen vertegenwoordigers van Joods Nederland aanwezig waren bij de ontvangst van president Herzog? Ik kreeg meerdere telefoontjes waarom ik er niet was. Had het CJO, het Centraal Joods Overleg, mij wellicht niet uitgenodigd? Lieve mensen, ik was uiteraard wel uitgenodigd, maar zat in het vliegtuig naar Porto! Maar, zo hoor ik u denken: wat is nou belangrijker, Porto of president Herzog? Lernen of je solidariteit met Israël tonen? Talmoedstudie of politiek bedrijven?
In de Poeriemperiode verzamelde Mordechai duizenden kinderen om te leren
Toen in de Poeriemperiode het Joodse volk zwaar onder vuur lag, uitroeiing dreigend aanwezig was, verzamelde Mordechai duizenden en duizenden kinderen, veel meer dan de meer dan honderdvijftig rabbijnen in Porto, om te lernen. De wereld stond in brand, de situatie van de Joden was catastrofaal. En toch concentreerde de Jood Mordechai zich op lernen? Maar tegelijkertijd had hij wel zijn nicht koningin Ester opgeroepen om politiek te gaan bedrijven, nota bene met gevaar voor eigen leven, om koning Achasjverosj ertoe te verleiden de snode Haman van het toneel te verwijderen. Het was dus toentertijd én lernen én politiek bedrijven, tegelijkertijd. En dus ontbrak ik maandagochtend bij de ontvangst van president Herzog en was ik zondag wel aanwezig bij de indrukwekkende opening. Het Joodse volk zonder Tora is als een lichaam zonder ziel. En dus, zo vermeldde ik in mijn toespraak, is het samenkomen van de grootste groep rabbijnen ooit in Porto en tegelijkertijd de onthulling van het 7 oktobermonument met het daaraan gekoppelde politieke statement, precies de boodschap van deze Poeriemmaand en de opstelling die van ons verwacht wordt in alle perioden van onze geschiedenis, onder alle omstandigheden en dus ook in mijn rabbinaal functioneren.
Inmiddels ben ik dus weer geland, letterlijk en figuurlijk. Ik voel me door die drie dagen Porto geestelijk opgeladen, door de kennis die ik mocht vergaren, maar ook door te zien dat veel van de jongere collega’s mij vragen om mee te denken in het oplossen van hun gecompliceerde vragen/problemen. Nemen en geven, dat was in het kort mijn tripje Porto.
Omdat het parkeren op Schiphol duurder is dan het ticket naar Porto, heb ik me laten afhalen door een vooraf bestelde taxi uit mijn woonplaats. Dit nog even los van het feit dat ik te moe was om zelf te gaan rijden en de Nederlandse Spoorwegen zeker in de avonduren niet echt voor mij met mijn hoed en baard een veilig vervoersmiddel zijn.
Qua veiligheid zat ik wel goed in die taxi, want de chauffeur was een voormalig veiligheidsagent van het Amerikaanse leger en had als specifieke taak de persoonsbeveiliging. Hij vertelde me uitgebreid zijn uiterst interessante levensloop. Dat deed hij overigens met zoveel overgave dat hij erin slaagde de verkeerde snelweg te nemen en we bijna aan de andere kant van Nederland waren beland. Dit nadat hij eerst een andere orthodox-Joodse man met baard en hoed in zijn taxi had laten plaatsnemen. Die stond ook op een taxi te wachten en gezien alle Joden toch op elkaar lijken… Nadat de chauffeur de twee grote koffers van laat ik hem maar even mijn collega noemen, had ingeladen en mijn collega-Jood al in de taxi zat, verscheen ik ten tonele …
Ik moet vroeg opstaan omdat mijn auto voor een grote beurt bij de garage moet zijn, daarna heb ik een ontmoeting bij mij thuis en vanavond richting Breda voor het klaren van een Joods klusje.
