Dat steeds meer mensen zichzelf spiritueel noemen, wisten we al. Maar dat die spirituelen er oerconservatieve waarden en normen op na houden, is toch een recente herontdekking, die volgt uit het laatste seizoen B&B Vol liefde. Dit programma, waarin acht Nederlandse bed-and-breakfasteigenaars in het buitenland op zoek gaan naar de liefde van hun leven, heeft twee hoofdpersonen met een spiritueel randje. De ene is Joy, een 26-jarige knappe, handige, maar ook zeer egocentrische man. Dat blijkt al uit het feit dat hij de berg waar hij zijn Spaanse gastenverblijf heeft gebouwd ‘Mount Joy’ heeft genoemd. De andere is Walter van 54, die in Frankrijk een spiritueel centrum is begonnen.
De spiritueel leiders en hun potentiële partners hebben een heel eigen taaltje ontwikkeld, met bekendere termen als ‘energie’ en ‘aarden’ en de wat meer excentrieke ‘zonnevlecht’. Wat mij vooral opvalt, is dat die taal het normale communiceren totaal in de weg lijkt te staan.
Naargeestig
De vrouwen bij Walter beginnen nooit een gesprek, maar ‘willen even iets delen’. Walter stelt nooit een vraag, maar ‘voelt op dit moment dat hij behoefte heeft aan stilte’. Bij onderlinge spanningen gaan ze helemaal over op therapiejargon: ‘nu ga je over mijn grenzen heen’, en zodra ze ook maar een flintertje kritiek krijgen: ‘ik houd deze uitspraak even bij jou’, met een handgebaar erbij alsof ze een boterham in iemands gezicht duwen. Het wordt echt naargeestig als Joy, die na twee dagen een van de meisjes wil wegsturen, zegt: “Ik weet dat ik door een heel diep proces ben gegaan de afgelopen vijf jaar, en ik heb soms een beetje het gevoel dat jij nog daar doorheen moet gaan, om jezelf helemaal te vinden.” En tegen een andere vrouw: “Jij zit best hoog in je mannelijke energie, en ik ben toch meer op zoek naar de vrouwelijke en zorgzame energie.”
Bij deze voelde ik heel duidelijk dat ik aan het aarden ging,’ zegt ze, waarop Walter verduidelijkt: ‘Dat was de mannelijke energie’
Walter zegt eveneens dat hij een van de vrouwen wel erg actief en ondernemend vindt en daardoor mannelijk en hard, terwijl hij zoekt naar haar vrouwelijke en zachte kant. Als hij haar ‘verschillende energieën’ laten voelen – als een onzichtbare proeverij op een grasveld – zegt zij, op haar rug met de ogen dicht: “Bij deze voelde ik heel duidelijk dat ik aan het aarden ging,” waarop Walter verduidelijkt: “Dat was de mannelijke energie.” “O ja, bij die voel ik me met mijn rug in het kussen geduwd worden.” “Dat is vrouwelijke energie,” weet Walter. Een refo in loszittende yogabroek.
Xenos-boeddhisme
Deze denkwereld is, naast stuitend egocentrisch, zo opmerkelijk omdat de mannen zichzelf om de haverklap beschrijven als open-minded en ‘bezig om de wereld mooier maken’. Maar ze lijken helemaal niet nieuwsgierig naar die wereld. Ze stellen nooit een vraag aan de vrouwen, die toch hun leven in Nederland tijdelijk voor hen hebben achtergelaten.
Dit egocentrisme is wellicht te verklaren door de stelregel waarmee de hedendaagse spirituele mens leeft: je moet eerst van jezelf houden voordat je van een ander kunt houden. Deze uitspraak wordt vaak ten onrechte toegedicht aan onze verre neef Jezus, maar is inmiddels in de schappen van het ideologische Xenos-boeddhisme terechtgekomen. Er is een hele wereld omheen gebouwd, met workshops, coaches en centra: een selfcare-industrie. Ultieme zelfliefde als schat net voorbij de horizon. Eeuwig onbereikbaar, dus hoeft de volgende stap, waarbij je iets voor een ander doet, nooit gezet te worden. Wel zo gemakkelijk.
Taarten bakken
Die traditionele rolpatronen in relaties en huwelijken zijn in bepaalde online subculturen nieuwerwets populair. Daar vind je de traditionele echtgenotes, huisvrouwen dus, die zich de geuzennaam tradwives hebben aangemeten. Ze promoten veelal een gepolijste versie van een Little house on the prairie-eske esthetiek. Ze vertellen, al taarten bakkend in hun peperdure crèmekleurige bloemenjurken, hoe ze een goede man en leider hebben gevonden en wat ze allemaal doen om hem blij te maken en tevreden te houden.
Zelfs in de Chabadgemeenschap in New York ontmoette ik vrouwen die zes kinderen hebben, op vrijdag thuis de kaarsen aansteken en tegelijkertijd dokter zijn en werken. En wat doen hun mannen? Die hebben zich toegelegd op de laagdrempelige educatie over mitswot, waarvan een aanzienlijk aantal gaat over iets goeds doen voor anderen en je gemeenschap. Als het in Crown Heights voorkomt, moet het op Mount Joy toch ook mogelijk zijn?
Abonneer op het NIW
