Zingen met een missie

Pop- en jazzzangeres Noam Vazana presenteert een nieuw Ladino album met haar band Nani. Inclusief zeven auberginerecepten.

De Judeo-Spaanse taal Ladino, vandaag de dag nog maar nauwelijks als spreektaal in gebruik, was bij Noam Vazana thuis taboe. Haar uit Marokko afkomstige vader stond alleen toe dat er Hebreeuws gesproken werd. De kleine Noam kon met haar oma, die geen Hebreeuws sprak, louter communiceren door tijdens het koken samen Ladino liedjes te zingen. Die herinnering zakte weg, tot Vazana een paar jaar geleden tijdens een wandeling in het Marokkaanse Fez, haar oma’s geboortestad, een bekende melodie hoorde en op het geluid afging. Ze kwam uit op een plein waar een grote groep mensen een van haar oma’s lievelingsliedjes zong. Direct voelde ze zich verbonden met haar eigen geschiedenis. Die ontdekking leidde een paar jaar later tot het ontstaan van Nani, een driekoppig ensemble met wisselende bezetting en Vazana als vast centrum. En nu is er Andalusian Brew, een cd met een prachtige verzameling traditionele liederen.

Vazana is bekend als een klassiek geschoolde, funky jazz- en popzangeres, met een energieke, originele sound. Op Andalusian Brew horen we een compleet andere kant. Met haar intense stem neemt ze je mee naar een andere tijd en een andere plaats: de Judería (Joodse wijk) van Toledo of Thessaloniki, plaatsen waar ooit een levendige Ladino cultuur heerste. Ook dankzij een perfect accentloos taalgebruik, het resultaat van een half jaar studie. Vazana is dan ook op een missie om de dode taal nieuw leven in te blazen. Maar op een andere manier dan andere Ladino zangers of zangeressen dat doen, zoals Mor Karbasi of de Israëlische jazzbassist Avishai Cohen, die zich op het podium vaak waagt aan een jazzy versie van een Ladino lied. Vazana geeft een nieuwe twist aan de oude nummers. Met behulp van onder meer arrangement en percussie heeft ze de liedjes in een modern jasje gestoken, maar met de originele klanken intact.

De juiste toon
Met de Turks-Nederlandse gitarist Aktas Erdogan en de Spaanse percussionist Victor Navarro presenteerde ze 13 april de nieuwe cd aan een volgepakt, enthousiast Paradiso. Het eerste concert van een reeks, hierna volgen nog 52 optredens in Nederland, Duitsland, Frankrijk, Israël, Aruba, de VS, India en Polen.

Vazana heeft verder gekeken dan de liedjes die ze ooit met haar oma zong. Er staan heel verschillende nummers op, zoals het slaapliedje Durme Durme, dat de zachtste kant van haar stem laat horen. Of het ontroerende Morenika over een mooi donker meisje, misschien wel het bekendste Sefardische liedje dat er is. Ook zijn er religieus geïnspireerde nummers, zoals Cuando el Rey Nimrod, over aartsvader Avraham. Andere schuren tegen flamenco aan, zoals La Komida la Manyana. Een van de mooiste is het gevoelige liefdesliedje Puncha Puncha. Op ieder nummer weet ze met haar stem de juiste toon te treffen, of het nu een gevoelig, opgewekt of een melancholisch nummer betreft. Haar eigen favoriet is Los Guisadon de la Berendjena, een recept: zeven verschillende manieren om een aubergine te bereiden. Heel toepasselijk, aangezien volgens Vazana de Ladino cultuur door vrouwen in leven is gehouden. Ongetwijfeld vooral in de keuken, dezelfde plek waar ze zelf ooit met de taal in aanraking kwam