Van oudsher bestaat het beeld dat vrouwen een krachtige positie innemen binnen de Israëlische samenleving. Onder andere door foto’s waarop vrouwen leunend op een zeis uitkijken over de velden die zij zojuist hebben bewerkt. De kibboetsbeweging, die aan de basis staat van de staat Israël, had vanaf het allereerste begin de gelijkheid van mannen en vrouwen hoog in het vaandel. Vrouwen moesten zich ontworstelen aan het patriarchale systeem; vrouwen zouden naast mannen in de velden werken, in het leger vechten en een actieve politieke rol vervullen. Al vrij snel bleek het in de praktijk anders te gaan en vielen de meeste vrouwen – ook op de kibboets – terug in de klassieke rol en positie van de vrouw. Ook waar het gaat om de Israëlische politiek, bestaat een tegenstelling tussen beeld en werkelijkheid. Enkele zeer krachtige vrouwen hebben het imago bepaald van Israël als een land waarin vrouwen mede politiek een leidende rol vervullen. Met uiteraard Golda Meir, die tussen 1969 en 1974 premier was, als beeldbepalend. Zij deed echter weinig aan het bevorderen van vrouwenrechten in de wetgeving, benoemde nooit vrouwelijke ministers en toonde zich trots op het predikaat ‘de enige man in het kabinet’. In recente jaren echter nemen vrouwen vaker prominente posities in binnen de Israëlische politiek. Tegelijkertijd zijn er weinig landen in de wereld waar de gelijkheid van vrouwen zo goed is vastgelegd in wetgeving als in Israël. Al in de Onafhankelijkheidsverklaring was dat het geval en ook in latere wetgeving wordt discriminatie van vrouwen verboden. Recentelijk kwam de Israëlische regering nog met een plan dat de benoeming van vrouwen op gemeenteniveau moet bevorderen. Prachtige wetgeving en mooie woorden, die echter maar mondjesmaat iets aan de praktijk veranderen. Het meest in het oog springende probleem voor vrouwen in Israël is het ontbreken van het burgerlijk huwelijk en dat Joden alleen kunnen trouwen onder auspiciën van het orthodoxe opperrabbinaat. Dat betekent dat een vrouw ook alleen maar kan scheiden als de man daaraan meewerkt. De organisatie Mavoi Satum helpt vrouwen die willen scheiden met woord en daad en voert een strijd om deze situatie te veranderen. Deze week vindt u een artikel over deze organisatie, waarvoor het NIW sprak met Michal Waller, het gezicht van deze organisatie, die afgelopen week in Nederland was, onder andere voor een lezing bij het CIDI. Ik had al een tijdje in het hoofd om op deze plek iets te zeggen over de positie van vrouwen binnen de Israëlische samenleving. Het bezoek van Waller is daarvoor een goede gelegenheid. Voor de algehele balans wil ik graag afsluiten met de veel minder politiekcorrecte vaststelling dat dit ook de week is dat het Israëlische topmodel Bar Refaeli werd uitgeroepen tot mooiste vrouw ter wereld. U kunt er meer over lezen in de Varia. Het is een feit waarvoor vanuit de vrouwenrechtenbeweging wellicht minder interesse bestaat, maar dat – nadat Natalie Portman vorig jaar werd uitgeroepen tot de mooiste actrice ter wereld – ook een beetje voelt als een ode aan de Israëlische vrouw in het algemeen. Misschien had zelfs Golda erom kunnen glimlachen.
Abonneer op het NIW
