Om 12:00 uur precies een week geleden had ik overleg met de directeur van het Rode Kruis (Niet per Zoom maar per Teams. Voor het coronatijdperk had ik nog nooit gehoord van Zoom en al helemaal niet van Teams!) De fysieke kaarten van de Joodse Raad, waarop de namen van allen die werden afgevoerd om nimmer terug te keren, gaan een plaats krijgen in het Holocaust Museum. Het overleg was echter geen overleg maar een informatief gesprek. En dus hoefde ik niet na te denken, mocht aanhoren en raakte diep onder de indruk van de zorgvuldigheid waarmee deze cartotheek wordt omgeven. Maar ik mocht er nog niets over naar buiten brengen, want het was nog onder embargo. Vandaag echter was de presentatie van het advies van de commissie Toekomst Joodse Raad Cartotheek en nu mag ik het dus aan mijn dagboek toevertrouwen. Aan het gesprek nam ook Karen de Jager deel die al meer dan vijftien jaar als een soort ambassadeur van de Joodse Gemeenschap binnen het Rode Kruis werkzaam is. Na afloop van het gesprek van vorige week besefte ik dat deze cartotheek veel meer is dan een cartotheek. Veel meer dan kaarten met namen. Iedere kaart is eigenlijk een matsewa-grafzerk. Het enige wat er van hen is overgebleven.
Vandaag was dus de officiële presentatie en heb ik dus de beelden gezien, meters archief, meters aantekeningen wie wanneer is afgevoerd naar Westerbork, naar Sobibor, naar Auschwitz, wie wanneer werd vergast. In mijn rabbinale gebied bevinden zich meer dan tweehonderd begraafplaatsen, dat is normaal. Maar deze cartotheek is het summum van abnormaal. Het is goed dat deze gruwelijke abnormaliteit nu een plaats krijgt waar het met liefde en respect wordt omgeven.
ת’ נ’ צ’ ב’ ה’
“Moge hun zielen gebundeld worden in de bundel van het Eeuwige leven”
Maar het gewone werk gaat door. Ook de conflicten en spanningen. Vandaag uitgebreid gesproken met iemand uit Nederland die nu in Israël woonachtig is en bezig is om wel/niet binnenkort zich te gaan verloven met een Israëlisch meisje. Hij is in een situatie gedreven en is zichzelf aan het verdedigen. Heeft me drie telefoontjes gekost en een zoomgesprek van 50 minuten. Een geweldige jongen, maar er zit in hem ook een aspect dat de ‘tegenpartij’ vertaalt als een probleem. En wat gebeurt er dus: hij schiet in de verdediging. Terwijl ik zat te wachten op verbinding met Israël voor het videogesprek krijg ik een telefoontje gewoon uit Nederland. Een vrouw die ik best goed ken maar met wie ik eigenlijk alleen maar contact heb als er problemen zijn. Ze condoleert mij welgemeend en gooit vervolgens haar probleem in de ring. Ze heeft een uitnodiging gekregen om bij de rechtbank te verschijnen vanwege belediging. Daar zal ze keihard tegenin gaan. Omdat de aanklager ook mij beledigd zou hebben wil ze van mij dat ook ik me ga verweren en dat we samen in de verdediging gaan. Goede vrienden van hem hadden hem ook geadviseerd dat hij mij mee moet slepen in de strijd tegen de onterechte aanval. Tussen neus en lippen door wordt me ook nog even gezegd dat de aanklager ‘zoals u zeker weet’ patiënt was in de Sinai Kliniek. Deze bewering zal ik natuurlijk nooit en te nimmer beamen of ontkennen, maar dit even terzijde. Wat gebeurt hier? Derden komen met een al dan niet terechte beschuldiging en de persoon die beschuldigd wordt schiet in de verdediging. Met andere woorden: derden nemen de regie over je eigen doen en laten over. En daaraan weiger ik dus principieel mee te werken. Ik beslis wat ik wil, laat me nooit (moreel) chanteren en behoud de regie over mijn eigen leven. Het is makkelijker neergeschreven dan gedaan, maar het is een belangrijke regel.
Zowel de jongeman uit Israël alsook de oudere vrouw uit Nederland zitten nog steeds met hun probleem, maar voor hun eigen gevoel zitten ze nu aan de andere kant van de tafel en dat zit aanzienlijk comfortabeler.
Dit is een persoonlijk dagboek van de opperrabbijn en valt buiten de verantwoordelijkheid van de redactie.
Abonneer op het NIW
