Een noodzakelijk kwaad

Achter de emotionele beelden van de vrijgelaten Israëlische gijzelaars en hun hereniging met familieleden en geliefden, sluimert een onrecht dat nauwelijks te bevatten is. Dit is de kern van de overeenkomst: 33 Israëlische gijzelaars, allen onschuldig, worden geruild tegen 735 Palestijnse moordenaars en verkrachters. Zelfs terroristen die het bloedbad van 7 oktober aanrichtten, worden vrijgelaten. Plus nog zo’n 1200 ‘veiligheidsgevangenen’. De kans dat onder hen de volgende Yahya Sinwar zit, is levensgroot. Het brein achter de massamoord op 7 oktober werd vrijgelaten bij een vergelijkbare ruil. 

Het verhaal is zo oud als Israël zelf. De Joodse staat wint zijn oorlogen en wordt vervolgens door de internationale gemeenschap gedwongen de vrede te verliezen. Het gebeurde in 1956, in 1967, in 1973 en blijkbaar is er in de halve eeuw daarna niets veranderd. Dat dit fenomeen anno 2025 wordt herhaald onder druk – zeg maar gerust dwang – van Donald Trump zorgt voor extra zout in de wonden. De deze week ingezworen Amerikaanse president vindt zichzelf ‘de beste vriend die Israël ooit gehad heeft’. Maar hij drong Jeruzalem een akkoord op dat zijn voorganger, de zo door rechts Israël bekritiseerde Joe Biden, weigerde door te drukken. Al had de nu oud-president dat een jaar geleden al kunnen doen.

Het beeld van Trump als betrouwbare bondgenoot, als dat ooit al bestond, is in een week tijd ingestort. Evenals een vergelijkbare mythe: dat rechtse regeringen en meer in het bijzonder Benjamin Netanyahu Israël veilig houden. Jeruzalem hield een jaar lang voet bij stuk, om in een week tijd onder de druk van Trumps naderende inauguratie akkoord te gaan met een overeenkomst waarvan de uitvoering met angst en beven tegemoet wordt gezien. 

Gehuild en geknuffeld

Om te weten wie als winnaar uit de onderhandelingen tevoorschijn kwam, hoef je alleen maar naar de reacties op straat in Tel Aviv en Gaza te kijken. Zwaarbewapende terroristen met maskers en groene hoofdbanden beheersten het straatbeeld in Gaza, luid toegejuicht door hun opvallend goed gevoede aanhangers. Blijkbaar kun je een ‘genocide’ ook als overwinning vieren. Of zullen westerse politici, journalisten en academici eindelijk toegeven dat ze vijftien maanden lang door Hamas en haar verlengstuk UNRWA voor de gek zijn gehouden met verhalen over genocide, hongersnood en vrieskou? Reken er maar niet op.

Als Israël bereid is voor 33 gijzelaars 735 terroristen vrij te laten, hoeveel worden dat er dan voor tweemaal zoveel?

Hoe anders waren de reacties in Israël. Net voor hun vrijlating werden de gijzelaars uitgescholden en geïntimideerd. Zij moesten zelfs door hun beulen beschermd worden tegen de massa Palestijnen die op het punt stonden hen te lynchen. Daartegenover stond de waardige spanning van de Israëli’s die wachtten op de terugkeer van Romi Gonen, Emily Damari en Doron Steinbrecher. Er werd gezongen, gebeden en toen de drie eindelijk in veiligheid waren, gehuild en geknuffeld. Bijna niemand in Israël ontkent dat het staakt-het-vuren nodig was, er moesten gijzelaars vrijkomen, maar waarom zo weinig?

Iets meer dan een derde komt vrij, waarna er nog 61 gijzelaars in Gaza zullen zijn. Naar schatting is van hen de helft nog in leven. Als Israël bereid is voor 33 gijzelaars meer dan 700 terroristen vrij te laten, hoeveel worden dat er dan voor bijna tweemaal zoveel? Dat is de grote angst die veel Israëli’s door de vreugde heen voelen. Om nog maar te zwijgen van de families van de slachtoffers van die vrijgelaten terroristen. Zij moeten knarsetandend toekijken hoe de moordenaars van hun ouders, broers en zussen, kinderen en partners nu als helden worden binnengehaald door de Palestijnse bevolking.

Gerechte straf

Want het zijn niet de eerste de besten die Jeruzalem heeft vrijgelaten. Van de oorspronkelijke insteek van de regering-Netanyahu – geen moordenaars ruilen tegen onschuldige burgers  – is niets overgebleven. Voorbeelden te over, waarbij Mohammed Abu Warda waarschijnlijk de kroon spant: hij werd veroordeeld tot 48 keer levenslang voor twee zelfmoordaanslagen in Jeruzalem in 1996, waarbij 45 Israëli’s omkwamen. Ahmed Barghouti, Thabet Mardawi, Wael Kasem, Wissam Abbasi, Majdi Zatari, noem ze maar op. Opgeteld verantwoordelijk voor de moord op honderden Israëlische burgers. Zelfs Mahmoud Attalah, een veroordeelde terrorist die in 2022 een vrouwelijke bewaakster van de Gilboagevangenis verkrachtte, komt op vrije voeten. 

Hoe verhoudt hun vrijlating zich tot Benjamin Netanyahu’s plicht – en eindeloos herhaalde belofte – het volk van de Joodse staat te beschermen? We mogen ervan uitgaan dat de binnenlandse veiligheidsdienst Shin Bet de terroristen, zodra die op vrije voeten zijn, scherp in de gaten zal houden. Maar het voorbeeld van Yahya Sinwar geeft aan hoe moeilijk dat op termijn is. Of is Israël van plan alle 735 vrijgelaten terroristen te liquideren? Dat zijn er nogal wat, zeker wanneer zij worden opgeteld bij de honderden of zelfs duizenden Hamasterroristen in de Gazastrook die betrokken waren bij het bloedbad van 7 oktober. Netanyahu beloofde dat ook zij hun gerechte straf niet zullen ontlopen, maar voorlopig worden er terroristen die deelnamen aan dat bloedbad vrijgelaten.

Als Sigrid Kaag haar zin krijgt, gaat er 100 miljard naar de Gazastrook

Het is ironisch dat juist Itamar Ben-Gvir een goed punt had bij het verwerpen van de wapenstilstandsovereenkomst. Omdat zijn premier Hamas te veel tegemoet kwam, stapten de rechts-extremist en zijn Otzma Yehudit-partij uit de regering. Daar zullen weinigen rouwig over zijn, want Ben-Gvir toonde daarmee enerzijds realiteitszin, maar tegelijkertijd toondoofheid. De overgrote meerderheid van de Israëli’s wil de gijzelaars terug. In dat opzicht is het staakt-het-vuren een noodzakelijk kwaad. Maar de prijs die wordt betaald voor de vrijlating van slechts een derde van de gijzelaars is voor velen ondraaglijk hoog.

Kaag

Vooral wanneer wordt bedacht dat Hamas verre van verslagen is, zoals de beelden maandag duidelijk maakten. Militair ernstig verzwakt, zeker, maar zolang er niemand in de Gazastrook is om de machtspositie van de terreurbeweging in te nemen en een alternatief te bieden, zal zij snel weer groeien. De Palestijnse Autoriteit heeft aangeboden het gezag in Gaza over te nemen, maar Netanyahu blijft vooralsnog hardnekkig weigeren Mahmoud Abbas’ Fatah een rol te geven in de toekomst van de Strook. Daarmee wordt de rode loper uitgerold voor een spectaculaire comeback van Hamas, zeker als straks de internationale gemeenschap miljarden gaat pompen in de wederopbouw van het gebied.

Er is geen glazen bol voor nodig om te voorspellen waar een belangrijk deel van dat geld zal eindigen: in de zakken van Hamas. Daar zal het verdeeld worden over corrupte, in grote weelde levende leiders en de militaire wederopbouw van de terreurorganisatie. Als Sigrid Kaag, de VN-coördinator voor de reconstructie van Gaza, haar zin krijgt, gaat er 100 miljard naar de Strook. Dat zal in de praktijk de grootste financiering aller tijden van een terreurbeweging blijken, die daardoor machtiger en beter bewapend dan ooit uit de strijd zal komen. Waarna het nog slechts aftellen is naar de volgende 7 oktober.