Grappenkramp

Afrikaantjes heten in Winterswijk voortaan tagetes. ‘We willen niemand voor het hoofd stoten’ kopte De Gelderlander afgelopen maandag. Afrikaantjes zijn vrolijke blommen in geel en oranje. Wat is er mis met hun naam? Was dit een grap? Nee. De groenbeheerder in Winterswijk is bang dat ‘mensen van kleur’ zich door deze benaming beledigd voelen.

Het is een voorbeeld van de huidige verkramping. Zo wordt de ‘blanke’ (afkomstig van het Middelnederlandse ‘blanc’) mens nu door de ‘zwarte’ mens gevraagd zich voortaan ‘wit’ te noemen. Blank zou racistisch zijn. Daar heb ik best wat vragen over. Trouwen vrouwen niet nog steeds in het wit, als symbool van maagdelijkheid en reinheid? Of: heeft u al eens een wit mens gezien? Ik niet. Net zo min als een zwart mens. Alleen Zwarte Piet is echt zwart, door zwarte verf. Zwart en wit, zo leerde ik als kind, zijn geen echte kleuren. Volgens mij zijn we allemaal gekleurd en heeft de één een ander kleurtje dan de ander.

Dan is er de grappenpolitie. Fawlty Towers? Fout. Little Britain? Fout. Johan Derksen? Fout. Akwasi? Goed, want zijn voornemen Zwarte Piet op zijn gezicht te schoppen moet worden gezien als woordkunst. Ali B. met zijn ‘ik ben op me money als een jew’? Ook goed. Dat moest volgens de grappenmaker zelfs als compliment worden gezien. Ik snap er niets meer van.

Het doet mij denken aan een symposium bij het NIOD een paar jaar geleden. Aan de hand van filmpjes werd de vraag gesteld: wat is humor, wat is antisemitisme? Een spijkerharde sketch van Hans Teeuwen over Joden. Mijn collega en ik moesten erom grinniken. Een andere Joodse aanwezige vond het verschrikkelijk. Daarna een filmpje van een Shoa-overlevende die met zijn familie op ‘I will survive’ danste in Auschwitz. Grappig, want dansen konden ze niet, en het ontroerde me tot tranen toe. Ook daar dacht de andere aanwezige anders over, die vond het dansen op het graf van de vermoorden. Nu weet ik dat Hans Teeuwen geen antisemiet is. En die Holocaustoverlevende al helemaal niet. Daarom was ik onder de indruk van advocate Natacha Harlequin die het gesprek met Johan Derksen aanging en de vraag stelde: wat is de intentie van de grappenmaker? Een even zo belangrijke vraag is: hoe lang zijn de tenen van ‘het slachtoffer’? In het forum buigen vier experts zich daar deze week over.