Hoe blijft een boom gezond?

In de Toralezing van aanstaande sjabbat leren we dat de mens vergeleken wordt met een boom in het veld. Zoals bij een boom de vruchten het doel zijn, zo moet ieder mens ervan doordrongen zijn dat de hoofdreden van zijn verblijf hier op aarde is om voor derden vruchten af te werpen, van betekenis te zijn voor de medemens, de samenleving. Er is nog een aantal vergelijkingen die getrokken kunnen worden, maar die ik hier niet wil brengen omdat ik dan niet genoeg ruimte meer heb om mijn grote zorg die ik met u wil delen in dit dagboek van de zondag na de sjabbat van gisteren, kenbaar te maken. 

Eigenlijk staat er niet dat de mens vergelijkbaar is met een boom in het veld, maar dat de mens een boom in het veld is. Als u niet helemaal de nuance aanvoelt, lees dan nog even rustig over wat ik tot nu toe heb geschreven en ga dan daarna verder.

Ik ben een Amsterdammer. Geboren en getogen in de Pijp. Amsterdamser kan bijna niet. Maar ik woon al bijna zestig jaar buiten Mokum. Niets bijzonders, hoor ik u denken. Bijna niemand blijft gekoppeld aan zijn geboortelocatie, sterker nog: ook als iemand in hetzelfde huis blijft wonen, dan nog zit hij niet vast aan zijn geboorteplek. Hetzelfde geldt voor dieren. Ook die worden ergens geboren, maar blijven niet aan hun geboorteplek vastzitten. Een boom natuurlijk wel: die blijft op de plaats waar hij zich heeft ontwikkeld van een piepklein zaadje tot een kanjer van een stam. Iedereen kan zien waarvan hij zijn kracht heeft gekregen en nog steeds ontvangt. 

Iedere vorm van zionisme moest volgens de 150 demonstranten in Amersfoort verdreven worden.

Een mens moet een boom zijn en zich voortdurend bewust zijn van zijn oorsprong: de scheppende kracht van de Eeuwige. Als een mens zo leeft, als hij ervan doordrongen is dat hij een boom is, dan kan hij heerlijke en gezonde vruchten afwerpen. Positief bijdragen aan de brede samenleving. Maar wat als de grond waarop de boom gedijt zwaar verontreinigd is? Als er zich in zijn grond giftige stoffen bevinden? De kans dat de vruchten dan ook buitengewoon ongezond zijn, is dan volop aanwezig. 

Gisteren werd mijn heilige sjabbat ziekelijk verstoord door een demonstratie die als motto had: ‘Nee tegen zionisme!’ Iedere vorm van zionisme moest volgens de 150 demonstranten in Amersfoort verdreven worden. Omdat er geen zionist in Amersfoort te vinden is, kan het niet anders dan dat ze gewoon de Amersfoortse Joden bedoelden. Ze hoefden hiervoor niet eens te erkennen dat antizionisme gelijkstaat aan antisemitisme. Overigens was aan duidelijkheid geen enkele twijfel, want de afsluitende en inspirerende woorden aan het begin van de demonstratie logen er niet om:

“We sluiten af en dit is mijn favoriete afsluiting: wij steunen het verzet in Gaza, in Jenin, in Toelkarem, in Libanon en Jemen. En wij zijn het verzet, wij blijven in verzet, totdat ons doel bereikt is. En dat is één staat, niet twee. Hoor mij goed: een staat genaamd Falastin, met de hoofdstad Al-Quds.”

Toen ik mijn gebruikelijke wandeling van sjoel naar huis maakte, werd ik nog even nagescholden door een nieuw-Nederlands snotaapje: ‘Joden, Joden!’ Waarschijnlijk bedoelde hij: ‘Zionisten, zionisten!’ Hoe komt zo’n kind hierop? Waarom scheldt hij mij uit, want ik heb het bange vermoeden dat zijn gescheld niet complimenteus bedoeld was.

De mens is een boom. Een boom wordt gevoed en blijft verbonden met de bodem waaruit hij is ontstaan. Als die bodem zwaar verontreinigd is door schadelijke en ziekelijke vervuiling, dan zijn giftige vruchten het resultaat. Als dit wordt getolereerd door zich te verstoppen achter allerlei wetgevingen, door weg te kijken, door een pappen-en-nathoudenpolitiek …  Als er niet wordt opgetreden tegen dit soort gevaarlijke bodemverontreiniging …  Als er geen duidelijk signaal komt vanuit de bestuurlijke overheid, dan…. 

Onthoud de betekenis van de kanarie in de kolenmijn, die vroegtijdig alarm slaat bij naderend onheil. Het begint met de Joden. In de Tweede Wereldoorlog zijn zes miljoen Joden vermoord. Maar meer dan 52 miljoen mensen lieten het leven. Door moord, afpersing, uitbuiting of door gewoon burgerslachtoffer te zijn als gevolg van het bombardement op Hiroshima of de verwoesting van Duitse steden vol onschuldige burgers. Want oorlog betekent per definitie doden. Ik hoop dat ik overdrijf, maar ik ben er niet zo zeker van. Het speelde zich af afgelopen sjabbat in Amersfoort, vlak bij de synagoge. Maar kanaries en kolenmijnen zijn ook elders …