De wereld zit thuis en kijkt uren tv. Streamingdiensten beleven gouden tijden dankzij het coronavirus. Oppermacht Netflix kreeg er sinds de uitbraak van het virus wereldwijd liefst 15,7 miljoen nieuwe betalende gebruikers bij, in plaats van de zeven miljoen waarmee het Amerikaanse bedrijf aanvankelijk rekening hield.
Webgigant Amazon zette in Europa net voor de pandemie voet aan de grond en bracht naast een webwinkel, ook streamingdienst Prime Video mee. Een aanrader kan ik u zeggen. Voor een paar euro per maand heeft Amazon een verrassend goed en divers aanbod. Zo zijn alle seizoenen van The Nanny en de hitserie The Office er te zien. De grootste klapper is The Marvelous Mrs. Maisel. De serie won twee Golden Globes en maar liefst acht Emmy’s. En dat is terecht. Mrs. Maisel is een van de grappigste en best geschreven comedyseries van de afgelopen jaren. Een korte samenvatting: een rijke Joodse familie woont in de upper east side van New York in de jaren vijftig. De beeldige dochter Miriam ‘Midge’ Maisel besluit het ideaalplaatje te verstoren door na haar scheiding (al een schandaal op zich) een carrière als stand-upkomiek na te jagen. Iets wat haar keurige Jiddisje memme alleen kan zien als hoererij.
De serie is door en door Joods. De ouders en schoonouders zijn heerlijk luid en neurotisch, de feestdagen lopen altijd lichtelijk in de kibbesoep en de fluisterende ruzies in sjoel zijn hilarisch. Te midden van die komische chaos is er een personage dat mij echt wist te raken: Astrid, de schoonzus van Miriam. Al bij haar introductie in een van de eerste afleveringen wordt snel duidelijk dat zij ‘anders’ is. De jonge vrouw is hoogblond en lijkt zich over alles onzeker te voelen. Een paar scènes later wordt duidelijk waarom: Astrid is Joods geworden, niet geboren. Die onthulling is het fundament van haar rol in de serie, waarin ze voor de familie duidelijk een soort buitenstaander blijft. En dat is volkomen onterecht: Astrid kent de Tora van achter naar voren, bidt harder, zingt luider mee in sjoel en eet strikt koosjer.
Het Joods-zijn van haar schoonfamilie staat in schril contrast met de religieuze passie die Astrid toont. Zo is er een scène waarin de blondine bijna scheelziet van de honger omdat zij vast tijdens Tisja Beav, terwijl haar schoonfamilie naast haar zit te ontbijten. Als een woordenwisseling ontstaat, schiet Astrid uit haar slof met de woorden ‘These were important f*cking temples’. En ze heeft gelijk. Ze is als ‘bekeerling’ meer bezig met haar geloof dan de groep die haar veroordeelt.
Gevoelige snaar
Ik weet niet of de makers van de serie bewust dit gevoelige punt in de Joodse gemeenschap op deze manier bloot wilden leggen. Maar Astrid grijpt mij aan. Hoeveel Joden die niet uit een Joodse moeder zijn geboren, voelen de drang zich constant te bewijzen, omdat de gemeenschap ze blijft zien als ‘onecht’? In veel kringen is het eerder regel dan uitzondering aan iemand
die Joods is geworden altijd het woordje ‘uitgekomen’ toe te voegen. Het lijkt niet uit te maken hoe vroom, succesvol en toegewijd ze zijn, het stempel blijft.
Daarom raakt Astrid bij mij, dochter van een Joodse vader en een niet-Joodse moeder, een gevoelige snaar. Ik heb talloze keren op het punt gestaan om drie keer aan te kloppen bij een rabbijn, om voor de gemeenschap ‘echt’ Joods te worden. Astrid belichaamt daarbij alles waar ik bang voor ben. Jarenlang je een slag in de rondte leren, volledig opgaan in een religie en vervolgens als ‘niet echt’ worden beschouwd door geloofsgenoten, die intussen op een saucijzenbroodje kauwen.
Justine Lupe, de actrice die Astrid vertolkt, heeft nog geen prijzen gewonnen voor haar rol als de Joodse blondine. Onterecht. Ik hoop dat er vele komen voor Justine en dat ‘haar’ Astrid afrekent met critici. Zo trots op een fictieve Jodin ben ik in ieder geval nog nooit geweest.
Abonneer op het NIW
