Orthodox-Joods Nederland verkeert in de diepste organisatorische crisis in zijn bestaan. De scheuring is compleet en er wordt niet meer gepraat maar gedreigd en naar de rechter gestapt. Met sommeringen, kort gedingen en bodemprocedures proberen partijen hun zin door te drijven.
Voor buitenstaanders moet het verbijsterend zijn, de manier waarop men in orthodox-Joods Nederland met elkaar omgaat. Tussen de besturen van het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap (NIK) en het Interprovinciaal Opperrabbinaat (IPOR) is een ongekend hevige strijd gaande. En het woord strijd moeten we soms zelfs letterlijk nemen, zoals tijdens de vergadering die op 22 mei plaatsvond in het Joods Cultureel Centrum, waarbij partijen dusdanig tegenover elkaar kwamen te staan dat er bewaking en zelfs de politie moest worden ingeschakeld, waarover het NIW in editie 31 berichtte. Sindsdien hebben partijen de hakken nog dieper in het zand gezet. Er wordt alleen nog gecommuniceerd via advocaten. Alles draait om de stemverhoudingen in de Centrale Commissie (CC) van het NIK, waarvan de NIHS (Amsterdam), het IPOR (de mediene) en de ressorten Den Haag en Rotterdam deel uitmaken. De herstructureringsplannen van de totale NIK-organisatie stuitten op veel verzet. Intussen waren er veel informatie en verdachtmakingen gelekt naar landelijke dagbladen, die smulden van de ‘ruziende Joden’, waardoor de zaak verder op de spits werd gedreven.
Van Kooten versus Loonstein
Ook het ressort Rotterdam werd in dit gevecht meegesleurd. Er werden niet-Rotterdammers – Amsterdammers Gidi Markuszower, advocaat Herman Loonstein, en Permante Commissie (PC)-lid Avi Ovadia – ingevlogen om Rotterdam te behouden voor ‘het IPOR-kamp’. Er werd zelfs een Rotterdamse ressortvertegenwoordiger geroyeerd. Dit leidde bijna tot een kort geding van de ressortvertegenwoordiger, dat te elfder ure werd voorkomen omdat Loonstein namens het bestuur van Rotterdam het royement introk. Dan was er een zaak aangespannen door Gidi Markuszower om zijn verwijdering uit de PC terug te draaien, wat door de rechter niet werd gehonoreerd. Maar ook bij andere zaken vlogen de brieven van advocaten over en weer. Advocatenkantoor Van Kooten, gespecialiseerd in kerkgenootschappen en ingehuurd door onder meer het NIK, had het er maar druk mee. Evenals Herman Loonstein, die zich opwierp als voorvechter van ‘de tegenpartij’.
Zo stonden twee weken geleden tijdens een kort geding ook het NIK en de voorzitter van de CC, Paul Joseph tegenover de vicevoorzitter van de CC, Marco Lobatto. Het NIW meldde door een communicatiemisverstand met de rechtbank in eerste instantie abusievelijk dat Lobatto die zaak had gewonnen. Toen het NIW al naar de drukker was bleek dat dat verkeerde informatie was. Het NIK nam geen halve maatregelen. Van Kooten werd ingehuurd (à raison van honderden euro’s per uur) om maar liefst drie brieven naar het NIW te sturen om te sommeren de zaak te herstellen omdat de berichtgeving niet had gedeugd. Dat wist de redactie inmiddels ook, een simpel e-mailtje was voldoende geweest. Uiteraard werd in NIW 37 een erratum gepubliceerd. Maar de zaak Lobatto bracht nog iets anders aan het licht: “Evenmin kan worden vastgesteld of de besluiten op de vergadering van de Centrale Commissie van 22 mei 2018 rechtmatig zijn genomen,” stelde de rechter. Daarbij doelt hij ook op de besluiten die na de heksenketel tijdens die vergadering zijn genomen en die praktisch gezien inhouden dat het IPOR zou zijn opgeheven. Over de bevoegdheid van het PC-bestuur onder leiding van David Goudsmit bestaat bij de tegenpartij gerede twijfel. Ook heerst verdeeldheid over de volgende uitspraak van CC-voorzitter Paul Joseph in het NIW: “De PC opereert met volledig mandaat. Slechts heeft de PC voor zichzelf besloten geen energie meer te steken in herstructurering en bureau- integratie.” Een bodemprocedure tussen NIK en IPOR ligt in het verschiet.
Gênant
De ontstane situatie wordt door veel insiders, leden met een warm hart voor Joods Nederland, gênant gevonden. Betrokken leden zien met lede ogen aan hoe orthodox-Joods Nederland zichzelf kapotmaakt in een tijd waarin antisemitisme steeds grotere vormen aanneemt. Er gaan stemmen op om het NIK maar helemaal op te heffen omdat de meerwaarde van het kerkgenootschap niet meer wordt ingezien. De verschillende kehillot en sjoels zouden dan zelf hun broek moeten ophouden, er zijn al verschillende die dat doen. De PC van het NIK strijdt al met de geslepen messen. In de vergadering van 22 mei heeft de PC naast de reguliere begroting een extra krediet van 20.000 euro gevraagd om de extra en urgentste juridische kosten te kunnen dekken, wat kwaad bloed zet bij leden die vinden dat dat bedrag beter zou kunnen worden uitgegeven aan wederopbouw van Joods Nederland. Een bodemprocedure tussen de partijen kan jaren gaan duren. Tot dan is orthodox-Joods Nederland de facto vleugellam. De situatie overstijgt inmiddels de term ‘killekolder’; het voortbestaan van de volledige orthodox-Joodse infrastructuur staat op het spel.
Abonneer op het NIW
