Mannen die alleen maar Tora leren en vrouwen die voor het inkomen én het gezin moeten zorgen. Klopt het beeld dat we hebben van orthodoxe Joden in Israël wel?
Door: Joanne Nihom
De oude vervallen huizen met de luiken voor de ramen maken nieuwsgierig naar wat zich daarachter afspeelt. Nauwe straatjes bevolkt door mannen, vrouwen en kinderen in donkere kleding. Het lijkt wel een decor van een film over de getto’s in Oost-Europa. Zelfs hartje zomer zijn de mensen gekleed als voor een koude winterse dag: lange jassen, rokken, lange mouwen en allerlei soorten hoofdbedekking. In bijna elke straat of steeg is een sjoel of een jesjieve (Joods leerhuis) te vinden. De voertaal is Jiddisch. Hier en daar staan kasten met religieuze boeken, gewoon op straat. Overal hangen posters met het verzoek aan bezoekers rekening te houden met de leefwijze van de bewoners en om gepaste kleding te dragen. Dit is Mea Sjeariem, een kleine ultraorthodoxe wijk in Jeruzalem, waar de tijd stil lijkt te staan. Het is ook het beeld dat vaak naar buiten wordt gebracht als het gaat over orthodox jodendom. Maar orthodox-Joods leven ziet er lang niet altijd zo uit.
Godsvertrouwen
In andere streng orthodoxe buurten in Jeruzalem is het leven meer van deze tijd. In Bajit Vegan en Har Nof bijvoorbeeld, waar de laatste veertig jaar vooral orthodoxe Joden uit West- Europa gingen wonen. Rivka Moore-Schijveschuurder vestigde zich 25 jaar geleden met haar man en vijf kinderen in Har Nof. Daar kregen ze nog twee kinderen. „De mensen die hier kwamen wonen waren moderner opgevoed en stonden wat meer in het moderne leven dan de Joden in Mea Sheariem,” vertelt de van oorsprong Amsterdamse. Elf jaar geleden werden haar broer Motti, zijn vrouw en drie van hun kinderen vermoord bij een terroristische aanslag in Jeruzalem. „Sindsdien wordt ik in de hele wereld uitgenodigd om lezingen te geven. Ik spreek dan over geloof en godsvertrouwen.” Daarnaast heeft ze een fulltime baan in de zakenwereld. Channa Horowitz uit Antwerpen trouwde 39 jaar geleden met Jeshaya Rottenberg, nu rabbijn van de Gaon Rabbi Eliyahu-synagoge (de ‘Gra Sjoel’) in Bajit Vegan. Sinds haar acht kinderen het huis uit zijn geeft zij lezingen over de Sjoa op onderwijsinstituten en seminars over de hele wereld. „Het voelt als een heilige missie, mijn verhaal gaat over de kracht van ons volk, Tijdens de verschrikkingen van ’40-’45 hielden mijn ouders zo goed als het kon de mitswot. Ze verloren nooit hun vertrouwen in Hasjeem [letterlijk: ‘de naam’, benaming voor God]. Hun verhaal is mijn inspiratie.” We ontmoeten elkaar in het huis van Rivka Tucker-Aronson. Deze moeder van zeven woont ook in Bajit Vegan. Ze is doctoranda in de opvoedkunde en heeft een aantal boeken op haar naam staan. „Ik stel diagnoses bij kinderen met leerproblemen. Ik ben zelf ooit blijven zitten en vond dat een traumatische ervaring. Het was al moeilijk om orthodox te zijn op een niet-Joodse school, en toen was ik ook nog dom. Erger kon bijna niet. Die ervaringen van toen vormen de bouwstenen voor mijn werk nu.”
Lees verder in NIW 18
Abonneer op het NIW
