Seks, drugs en familiebanden

Robert en zijn vader Max sr. in Wij Moszkowicz

Met Wij Moszkowicz maakte Max Moszkowicz een intiem portret over zijn vader Robert.

Hij lijkt op zijn vader, vindt filmmaker Max Moszkowicz jr.: ze zijn allebei feestbeesten, dol op verdovende middelen en vrouwen. Wie de documentaire Wij Moszkowicz bekijkt, kan zelf constateren dat ze beiden ook flamboyant, charmant en knap van uiterlijk zijn. Vader Robert (vroeger Baruch) was het zwarte schaap van de bekende Joodse advocatenfamilie. Hij is de tweede zoon van strafpleiter Max Moszkowicz sr. en was ooit op zijn 22e de jongste advocaat van Nederland. Na zijn afstuderen kwam hij bij zijn vader in de zaak. Maar langzaam raakte hij uit de gratie bij zeide (Jiddisj voor opa), zoals iedereen in de familie Max sr. noemt. Dat hij tot afkeuring van zijn vader met een niet-Joodse vrouw trouwde en met haar twee kinderen kreeg – stamhouder Max jr. is daar een van – was nog het minste.
Toen Robert zijn vrouw verliet voor een aan heroïne verslaafde cliënte veranderde de nauwe familieband. Zelf raakte hij ook verslaafd en hij was jarenlang drugsgebruiker. Een kind uit die relatie overleed heel jong, waarschijnlijk als gevolg van het drugsgebruik van zijn ouders. Tot tweemaal toe werd hij van het tableau geschrapt wegens financiële wantoestanden, het vak van advocaat mag hij niet meer uitoefenen. Hij kreeg negen kinderen bij vier verschillende vrouwen. De oudste is 36, de jongste 2 jaar.

Ontwijkend antwoord
De link tussen de problemen van de advocaat en de Tweede Wereldoorlog is duidelijk. “Ik wilde eigenlijk voelen wat mijn vader had meegemaakt,” vertelt Robert over het dieptepunt van zijn leven: toen hij zwaar verslaafd in de gevangenis zat. Max sr. overleefde Auschwitz als tiener, als enige van zijn familie. Dat de pijn van de oorlog ook op zijn zoon diepe sporen heeft nagelaten is voorstelbaar. De handel en wandel van Robert Moszkowicz is door de jaren heen breed uitgemeten in de pers, maar zo intiem als zijn zoon hem in beeld heeft gebracht, hebben we hem niet eerder gezien. Hij volgt hem naar de Bank van Lening, naar het graf van zijn overleden kind, en zelfs naar Israël voor een gezamenlijke reis. Op confronterende vragen krijgt hij vaak een ontwijkend antwoord. Wanneer Robert zegt dat hij ‘iemand anders’ was als hij drugs gebruikte, weet je niet of hij dat ook echt gelooft, of dat hij de verantwoordelijkheid voor de schade die hij met zijn gedrag aan zijn omgeving heeft berokkend niet onder ogen kan zien.

Vaderfiguur
Zijn kinderen komen in beeld, de rest van de familie schittert in de film door afwezigheid. Willen ze niet praten? Of zijn ze daar door de filmmaker met opzet niet toe uitgenodigd? Het blijft een open vraag. Prachtig oud beeldmateriaal van de familie maakt in ieder geval veel goed. De film is niet alleen een portret van Robert/ Baruch. Er rijst ook een andere vaderfiguur op: de filmmaker zelf. Waar zijn vader niet precies lijkt te weten hoe de vaderrol in te vullen, weet Max jr. dat wel. Hij is toegewijd aan zijn jonge gezin en lief voor zijn kleine zusje. Zijn gecompliceerde, kwetsbare vader maakt hij geen verwijten. Integendeel, hij is zorgzaam en betrokken. De rollen zijn omgedraaid.

Wij Moszkowicz, 30 mei, 20.35 op NPO2