Tijdens het CIDI-debat blijven de partijen trouw aan zichzelf. Sjoerdsma en Van Bommel trekken de meeste aandacht.
Voor de Amsterdamse sociëteit De Rode Hoed staat woensdag 5 september een groepje demonstranten met borden als ‘Boycot Israëls Apartheid’ en ‘Israëlische vandalen moeten ook betalen’, maar ze zinken in het niet bij de stevige opkomst voor het CIDI-debat, waarvoor, als opwarmer voor de Kamerverkiezingen, zeven buitenlandspecialisten zijn uitgenodigd.
De demissionaire minister van Buitenlandse zaken Rosenthal vat om te beginnen het (vorige) regeringsbeleid nog even samen. Nederland voorziet een vrede op de basis van de grenzen van vóór juni 1967, landruil en een ‘oplossing’ voor het vluchtelingenvraagstuk; het voert met zowel Palestijnen als Israëli’s een ‘constructieve dialoog’. Nederland is bereid om Palestijnse economische projecten te steunen, maar dan moet geweld worden afgezworen en democratisering worden nagestreefd. Over Syrië zegt Rosenthal dat het niet de vraag is óf Assad vertrekt, maar wannéér, en dat hij hoopt op een ‘implosie’ in Damascus, maar dan zonder bijltjesdag.
Nadat Rosenthal moeiteloos vragen van het type ‘Waarom blijft de ambassade van Iran open’ heeft overleefd komen, vaardig gemodereerd door Paul Brill (Volkskrant) en Esther Voet (adjunct-directeur CIDI), buitenlandspecialisten van zeven partijen (voor het merendeel Tweede Kamerleden) aan het woord over de thema’s nederzettingenbeleid, de erkenning van een Palestijnse staat, de Arabische Lente en Iraanse dreiging, maar dat laatste onderdeel zou, mede dankzij de vaak oeverloze pseudovragen vanuit de zaal, komen te vervallen.
De uitlatingen van de Kamerleden zijn doorgaans zonder veel moeite te herleiden tot de betreffende partij, al is de zwijgzaamheid van Bernard Schermer (CDA) wel opvallend. Han ten Broeke (VVD) noemt de terugkeer van vluchtelingen ‘bespottelijk, en dat weten de Palestijnen ook wel’; ‘de parameters van de oplossing zijn wel bekend, het enige echte probleem is wantrouwen’. Joël Voordewind (CU) wijst op de, naar schatting, zes miljoen euro (van de vijftig miljoen waarmee Nederlandse de Palestijnen steunt) die ‘naar terroristische acties’ gaan. Oudgediende Van Bommel (SP) wil desnoods best met Hamas praten – ‘alleen al om logistieke redenen ontkom je er niet aan’. Timmermans (PvdA) vindt dat het laatste kabinet ‘niets’ voor de vrede heeft gedaan; het kabinet maakte ‘een hoop lawaai, maar vooral voor binnenlands gebruik’.
Maar bij de reactie van Sjoerd Sjoerdsma, die aandacht vraagt ‘voor het haatzaaien door Israël’, moeten we even goed op het naamkaartje kijken. ‘D’66’? De diplomaat, opvallend genoeg woonachtig in Oost-Jeruzalem, staat voor de verkiezingen op de kandidatenlijst voor Pechtolds partij en hij valt de hele avond op door nogal geprononceerde reacties – duidelijk iemand die fanatiek aan de weg timmert. Hij bekritiseert de prestaties van het Kwartet – de VN, VS, EU en Rusland – en betoogt dat het met de haatzaaiende Palestijnse schoolboeken ‘ontzettend meevalt’ (als de massa begint te morren herhaalt hij als een schoolmeester: ‘Dit is gebaseerd op onderzoek! Onderzoek!’); hij vindt dat het Westen ‘hypocriet’ is omdat het extreem kritisch op de democratische tekortkomingen van de Arabische Lente reageerde en dat Rosenthal ‘een activistische EU-politiek blokkeert’. Zijn grootste enormiteit bewaart hij voor zijn reactie op een vraag van Esther Voet (CIDI) over antisemitisme, waaruit we moeten opmaken dat het antisemitisme heus vanzelf uit het Midden-Oosten verdwijnt als er eenmaal een vredesovereenkomst is – een visie die, om een grap van Abba Eban te parafraseren, een encyclopedische onwetendheid over de regio verraadt.
Hilariteit
Afgezien van de bezoekers die ondanks herhaalde aansporingen geen vraag kunnen formuleren, wordt de grootste hilariteit opgewekt door Raymond de Roon (PVV) die vurig spreekt over ‘het hartland Judea en Samaria’; ‘elk huis dat daar wordt gebouwd is een hoeksteen voor de vrede’ en de Palestijnen aldaar willen ‘graag voor de Israëli’s werken’; temidden van het gejoel waren ook medestanders te horen. „De toekomst van Israël wordt níét door de gojiem bepaald!”zei De Roon.
Af en toe wordt het debat heftig, of chaotisch, het is niet altijd uit elkaar te houden. De CU noemt de VVD ‘naïef’ omdat het überhaupt nog in een vrede gelooft en de experts tamboereren onvermoeibaar op hun eigen visie (CU: ‘er zijn geen grenzen van 1967’, er is alleen een wapenstilstand; de PvdA wil producten uit de gebieden ‘labelen’; de EU heeft in de regio ‘niets in de melk te brokkelen’ (PVV); het CDA wil ‘altijd in gesprek blijven’; de VVD denkt dat ‘erkenning van Israël niet het probleem is’), wat Sjoerdsma samenvat: links vertoont ‘een pro-Palestijnse reflex’, rechts ‘een pro-Israëlische reflex’.
Han ten Broeke werd door de aanwezigen tot winnaar van het debat uitgeroepen. Timmermans, die halverwege de avond het panel moest verlaten ‘vanwege de NS’, opereerde daarmee in een soort arbeideristische stijl – en waarom ook niet.
Abonneer op het NIW
