President Trump heeft gedreigd premier Netanyahu ‘net zo te behandelen’ als de Palestijnse leider Mahmoud Abbas. Wat is er nog over van Trumps vredesinitiatieven voor het Midden-Oosten?
De Amerikaanse president Donald Trump is bereid premier Benjamin Netanyahu net zo onder druk te zetten als hij dat bij de Palestijnse leider Mahmoud Abbas heeft gedaan. Dit bericht van de Israëlische televisiezender Channel 10, gebaseerd op verschillende bronnen binnen de diplomatieke wereld, zal de nodige wenkbrauwen hebben doen fronsen in regeringskringen in Jeruzalem. Het lijkt erop dat Trump zich begint te ergeren aan de hardnekkige weigering van de regering-Netanyahu concessies te doen om het vastgelopen vredesproces met de Palestijnen weer vlot te trekken.
De diplomaten citeren uit een gesprek tussen Trump en de Franse president Emmanuel Macron tijdens de VN-top in New York in september. De Amerikaanse president lijkt zich erover te beklagen dat hij alles doet wat op Netanyahu’s verlanglijstje staat, maar daar weinig voor terugkrijgt. “Ik heb Netanyahu veel gegeven, ik heb de ambassade naar Jeruzalem verplaatst. We geven Israël 5 miljard dollar per jaar,” zou Trump tegen Macron hebben gezegd. Om dreigend te vervolgen: “Ik kan hard zijn tegen Netanyahu over het vredesplan, net zoals ik hard ben geweest tegen de Palestijnen.”
‘Conclusie’
Opvallende woorden, waaraan Trump ook nog het opzeggen van het nucleaire akkoord met Iran had kunnen toevoegen. Het bedrag van 5 miljard dollar is toe te schrijven aan de inmiddels bekende overdrijvingen van de president; in werkelijkheid geven de VS 3,8 miljard dollar (zo’n 3,3 miljard euro) aan militaire steun aan de Joodse staat. De strekking van Trumps woorden is duidelijk: hij verwacht nu concessies van Israëlische zijde. Die interpretatie past ook in het verdere verloop van het gesprek. Op de opmerking van de Franse president dat Netanyahu niet geïnteresseerd lijkt het vredesproces met de Palestijnen nieuw leven in te blazen, maar liever de status quo in stand houdt, zou Trump hebben geantwoord: “Weet je wat, Emmanuel, ik sta op het punt tot dezelfde conclusie te komen.”
De Amerikaanse president verwacht een quid pro quo van Netanyahu wanneer hij eindelijk zijn langverwachte vredesplan presenteert. Dat heeft hij ook nodig, want de Palestijnen weigeren op dit moment te onderhandelen onder regie van de Amerikanen, zo verbolgen zijn zij over wat zij zien als Trumps partijdigheid in het conflict. De vraag is of Trump inderdaad bereid is Netanyahu af te straff en wanneer deze weigert concessies aan de Palestijnen te doen, of dat hij slechts de druk op de Israëlische premier verhoogt. Zeker als de president een nederlaag lijdt bij de midterm-verkiezingen voor het Congres op 6 november, zal hij de steun van de fel pro-Israëlische conservatief-christelijke Republikeinen hard nodig hebben. Een breuk met Jeruzalem zal in die kringen niet goed vallen.
‘Ik kan hard zijn tegen Netanyahu, net zoals ik hard ben geweest tegen de Palestijnen’
Moordzaak
Een ander probleem voor Trumps vredesinitiatief is het snel afk alvende prestige van de Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman. De moordzaak rond Jamal Khashoggi is in het gunstigste geval voor de Saoedi’s binnen een paar maanden weer vergeten, waardoor Riyad de rol kan gaan spelen in het vredesproces die Trump voor ogen heeft. Het is in zijn visie aan de Saoedi’s de Arabische wereld – en vooral de Palestijnen – te overtuigen zijn plan te slikken. Hiervoor zal Mohammed bin Salman diep in de buidel moeten tasten: alleen met de wortel voor ogen van enorme Saoedische investeringen in een toekomstige Palestijnse staat, kunnen Mahmoud Abbas en de zijnen misschien overtuigd worden Trumps initiatief een kans te geven. Mohammed bin Salman ziet zichzelf – net als Trump – graag in de rol van vredesstichter, bovendien ziet hij een alliantie met de Amerikanen en de Israëli’s als tegenhanger voor de groeiende invloed van het sjiitische machtsblok van Iran, Syrië en Hezbollah (met steun van Rusland en Qatar).
De nieuwste maatregel van de Amerikanen rond hun ambassade in Jeruzalem zal de Palestijnen in ieder geval niet happiger maken onderhandelingen aan te gaan. Het Amerikaanse consulaat-generaal in de stad, waarvan veel Palestijnen gebruik maken, gaat dicht en wordt ondergebracht in de nieuwe ambassade die sinds mei in de Israëlische hoofdstad is gevestigd. Volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken in Washington gaat het om niet meer dan een effi ciëntiemaatregel, maar het consulaat in Jeruzalem fungeert traditioneel als een soort ambassade voor de Westelijke Jordaanoever. De Palestijnen zien de sluiting als het zoveelste signaal van Amerikaanse vijandelijkheid en partijdigheid.
Foto: Marc Israel / Flash90
Abonneer op het NIW
