Het is nu 23:20 uur zondagavond 12 mei. Een enorme veelheid aan indrukken heb ik de laatste dagen moeten verwerken. Fijne en mooie, maar ook nare. Lastig was de oorspronkelijke aankondiging van de Jom Hazikaron vanavond in de Amos-sjoel in Amsterdam. Om veiligheidsredenen stond er op de aankondiging geen locatie en geen tijdstip. Alleen de datum van vandaag. Triest dat dat noodzakelijk is! Voor mij wel lastig, want ik kon dus aanvankelijk niets plannen voor vandaag. Het is uiteraard wel opgelost en dus vertrok ik om kwart voor zes naar Amsterdam en ben ik een paar uur geleden thuis gearriveerd na een dag met in totaal 487 kilometer te hebben afgelegd. Hulde aan Bert Huizing, een van mijn trouwe vrijwillige chauffeurs, die behalve de laatste rit van vandaag alle kilometers heeft gereden en ook nog foto’s heeft gemaakt en mijn tank heeft bijgevuld.
Om negen uur vertrokken we naar Dokkum om daar vanaf 11 uur vooraan te lopen in een anti-antisemitismestoet van aanvankelijk 400 mensen. Al lopend richting centrum kwamen er steeds nieuwe groepen bij om vervolgens aan te komen in het hart van Dokkum, waar zo’n 800 mensen bijeen waren om te zingen, naar toespraken te luisteren en samen te demonstreren tegen iedere vorm van antisemitisme in ons land. Hoewel Dokkum niet tot de grootste steden ter wereld behoort, was procentueel deze vredige demonstratie waarschijnlijk de grootste pro-Israëlbetoging ter wereld. Alle kerken, die net klaar waren met hun zondagochtenddiensten, deden mee. Alle kerken! Geweldig. Dank.
Helaas mocht de burgemeester van zijn college geen toespraak houden en was hij nauwelijks aanwezig. Ik zeg nauwelijks, want hij stond onopvallend tussen het publiek, ik heb hem niet de hand kunnen schudden en toen hij werd geïnterviewd door Omrop Fryslân gaf hij duidelijk te kennen dat hij aanwezig was om erop toe te zien dat er geen ongeregeldheden zouden plaatsvinden, maar wel benadrukte hij met kracht dat antisemitisme onaanvaardbaar is.
De burgemeester benadrukte met kracht dat antisemitisme onaanvaardbaar is
Mooi was ook dat jongetje uit onze straat, vrijdagmiddag, dat graag met mij wilde voetballen en mooi ook, neen, indrukwekkend, was de toespraak van Emile Roemer, de commissaris van de Koning in Limburg, op het Nationaal Bevrijdingsfestival. Dat was dit jaar in Roermond, alweer een week geleden, maar tot op heden nog niet vermeld in mijn dagboek. De vader van Roemer werd als jongeman opgepakt door de nazi’s als verzetsstrijder. Zijn groep was verraden en alle leden hadden de doodstraf gekregen. Maar de avond voor de terechtstelling heeft een knokploeg alle gevangenen bevrijd. Alleen van een cel was de sleutel zoek … en dus werden de jongemannen uit die cel de volgende dag gefusilleerd. Chris heeft zijn zoon, de politicus, nooit het verzetsverhaal verteld. Ik bekijk de provinciebestuurder nu anders dan toen ik nog niets wist over zijn vader.
Terwijl ik braaf stond te luisteren in Roermond op die vijfde mei, zoals het betaamt, kreeg ik onverwacht een dreun op mijn rug. Mark Rutte, onze minister-president. Hij feliciteerde me met het resultaat van een onderzoek waaruit bleek dat meer dan 90 procent van de Nederlanders tegen antisemitisme is. Ik greep mijn kans. Nu of nooit, dacht ik met een nieuwe regering in het vooruitzicht. Uitgebreid heb ik hem uitgelegd dat de anti-antisemieten alleen dan van nut zijn als ze openlijk voor hun mening durven uit te komen. Als ze dat niet durven, hebben we weer met kuddegedrag te maken. Ik dus mijn hele riedel afgestoken in de hoop dat er iets zou blijven kleven. En inderdaad, mijn woorden waren overgekomen, zoals ik mocht vernemen: de toespraak die onze Mark Rutte hield bij de opening, was duidelijk geïnspireerd door ons gesprek. ’s Avonds kwamen we elkaar weer tegen in Carré en ook de volgende dag bij de Shoaherdenking in de Hollandsche Schouwburg troffen we elkaar weer. Minister-president Rutte: dank voor de vriendschap die u, geheel op uw eigen initiatief, uitstraalde naar Joods Nederland. Morgen, maandag dus, zal er een ontmoeting zijn in het Catshuis met de Joodse gemeenschap. U zei nog tegen mij ‘tot maandag’, maar helaas gaat me dat niet meer lukken.
Minister-president Rutte: dank voor de vriendschap die u, geheel op uw eigen initiatief, uitstraalde naar Joods Nederland
Na afloop van de indrukwekkende en wederom perfect georganiseerde bijeenkomst in de Hollandsche Schouwburg, liepen we, Blouma en ik, naar de parkeergarage. En wie zien we vrij onopvallend in een zijstraat staan? Femke Halsema, de burgemeester van mijn geboortestad Amsterdam. Ik heb haar een lift aangeboden, maar ze bleek wel vervoer te hebben (grapje), maar stond vertwijfeld en bezorgd te wachten. Wat te doen met de bezetting van de universiteit? “Ik zal vannacht moeten laten ontruimen.” En aldus geschiedde. Geen eenvoudige beslissing, we weten het inmiddels allemaal.
Nog veel meer indrukken mocht ik verwerken deze dagen. Maar ik brei er een eind aan, want ik wil nog met u delen dat er gisteren, sjabbat, wederom is gepoogd om onze tuindeur in te trappen. De daders, die ik achterna ben gehold (en ik kan erg hard hollen), hadden het uiteraard niet gedaan … Omdat er aan de zijkant geen camera’s zijn, kan ik niets bewijzen. Maar het geeft geen veilig gevoel. Inmiddels had ik een zware balk laten aanbrengen op advies van niet-Joodse vrienden die zich zorgen maken over mijn veiligheid, waardoor het schorriemorrie er niet in slaagde de deur te forceren. Ik had wel een keppeltje op, maar dat is niet vanaf de straat zichtbaar, dus van uitlokking (zoals een keppeltje door enkelingen wordt bestempeld) was geen sprake.
Vanmiddag, vanuit de auto, deels geïnspireerd door het sjabbat-voorval, heb ik een persbericht doen uitgaan:
“[kop] Opperrabbijn Jacobs wil dat Academie Beeldende Kunst predicaat ’koninklijk’ wordt ontnomen
[tekst] De in Amersfoort woonachtige opperrabbijn Binyomin Jacobs vraagt het Koninklijk Huis om de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag het predicaat ‘koninklijk’ te ontnemen, nadat de academie onder druk van de eigen vakbond het samenwerkingsverband met de Bezalel University in Israël heeft opgezegd. ‘Dat lijkt me weinig koninklijk,’ aldus de opperrabbijn. Jacobs staat regelmatig bloot aan de grofste antisemitische beledigingen. Nog afgelopen weekend hebben vandalen getracht het tuinhek achter zijn woning in te trappen. Naar het oordeel van Jacobs zouden instellingen die zich sieren met het predicaat ‘koninklijk’ nimmer betrokken mogen worden bij haatcampagnes. Hij wijst erop dat de banden tussen de Joodse gemeenschappen in Nederland en Israël vele eeuwen teruggaan. Indien ook instellingen die haat en onverdraagzaamheid verspreiden in aanmerking komen voor het predicaat koninklijk, zou men zich moeten afvragen of daarmee de waarde hiervan niet ten zeerste wordt aangetast.”
En toch heb ik een fijn gevoel: Dokkum was geweldig, de toespraak van Emile Roemer indrukwekkend en het geïntensiveerde contact met Rutte bemoedigend. Het gaat dus best (ook) goed met Joods Nederland! Of ben ik nu onrealistisch optimistisch?
