De vaste tentoonstelling in het historisch museum aan het Rode Plein in Moskou stopt bij het einde van de negentiende eeuw. De Russische revolutie, de Tweede Wereldoorlog en de terreur onder Stalin ontbreken simpelweg. „Dat is allemaal geschiedenis. Wat heeft het voor zin om het daar steeds over te hebben?” reageerde een museummedewerker toen ik daar tijdens een recent bezoek naar vroeg. In Wenen stopt het historisch museum eveneens in 1900. De directeur van het Holocaustmuseum in Boedapest werd onlangs ontslagen vanwege aandacht in de tentoonstelling voor de medeplichtigheid van Hongaren aan de Shoa.
Als het gaat om een eerlijke blik op de eigen geschiedenis, doet Nederland het beter dan deze landen, maar wie een wandeling door het Amsterdamse Verzetsmuseum maakt, krijgt bijna de indruk dat tussen 1940 en 1945 half Nederland in het verzet zat. De Nederlandse politie weigert tot op de dag van vandaag de eigen sleutelrol bij het oppakken en afvoeren van Joden volmondig te erkennen.
Mevrouw De Vries hield niet van het afgeven op Nederland. Deze in 1918 geboren Amsterdamse – die Auschwitz overleefde – bleef tot aan haar dood in 2008 altijd haar liefde betuigen aan Amsterdam, ondanks donkere ervaringen in de hoofdstad. Deze houding deelde zij met veel Joodse Nederlanders. In alle jaren die ik bij haar op bezoek kwam, lag naast haar op de bank altijd het NIW, dat voor haar de verbinding vormde met de Joodse wereld van gisteren maar vooral ook van vandaag. Ik had haar graag verteld dat ik hoofdredacteur mag worden van haar ‘Joodse blaadje’. Ik beschouw het als een erefunctie met een bijzondere verantwoordelijkheid, vooral vanwege de belangrijke verbindende factor die het blad vervult voor Joods Nederland. Nergens anders komen zoveel ingezonden brieven binnen als bij het NIW. De soms hoogoplopende emoties onder lezers en betrokkenen maken werken op de NIW-redactie indringend maar maken het hoofdredacteurschap voor mij tegelijkertijd ook tot een droombaan; het doet er echt toe wat je maakt. Dat is niet in de laatste plaats het geval door de eeuwenoude geschiedenis die doorwerkt in het heden, maar ook door de uitdagingen voor de toekomst.
Ik neem het stokje over van Esther Voet, die zelf in 2009 de leiding van het blad in handen kreeg op een moment dat het in de knel dreigde te komen. Ze heeft haar werk gedaan met ongekende passie, wat ook voelbaar was in het blad. Het NIW van deze week draagt nog in belangrijke mate haar signatuur met een beeldend verhaal over de reis van Ethiopische Joden naar Israël en in een interview waarin ze zelf aan het woord komt. In een tijd dat in Nederland steeds minder ruimte lijkt te bestaan om anders te zijn, om af te wijken van de norm, en de ruimte voor de Joodse identiteit beperkter wordt, blijft het NIW juist met kracht het Joodse leven van vandaag in al haar facetten tonen, met waar mogelijk ook ruimte voor relativering en Joodse humor. Het blad biedt ruimte aan een breed spectrum van meningen. Anders dan de falende musea, wil ik niet stoppen in de tijd maar vooruitzien en ook nieuwe generaties betrekken bij het NIW. Daarvoor zal ik me tot het uiterste inspannen. Ik doe het graag met uw hulp, in de vorm van uw feedback en ideeën. Intussen kijkt mevrouw De Vries over mijn schouder mee.
Abonneer op het NIW
