Even werd het Verhulst te veel, op die dag in Brussel waarop hij oog in oog kwam te staan met journalist Hans Knoop, woordvoerder van het Belgische Forum der Joodse Organisaties. Knoop: “Hij liep op een gegeven moment zelfs boos van tafel.” Niet zo verwonderlijk, want Knoop legde de Belgische schrijver het vuur aan de schenen en vertelde hem precies waar hij de mist in was gegaan. Dat begon in de gewraakte column al meteen met: “Omdat God zo Zijn lievelingen heeft en Zijn uitverkorenen hun privileges horen te hebben, werden in 1948 de Palestijnen uit hun woonplaatsen verdreven ten gunste van Gods dotjes.” Een week na het verschijnen van de column werd Verhulst in Nederland tijdens een lang interview met NRC Handelsblad nog eens op het schild gehesen, zonder te refereren aan zijn controversiële column.
‘Als journalist sta ik voor het vrije woord, maar dat vrije woord is niet absoluut’
Door het Belgische Forum werd gedreigd met een strafklacht tegen de schrijver. Knoop staat niet bekend als een man die achter iedere boom een antisemiet ziet of groot voorstander is van het beleid van Benjamin Netanyahu. Maar wat hem en vele anderen tegen de borst stootte, was dat
Verhulst stelde dat Joden een abject volk zijn, en ze zich dús ook misdragen in Israël.
Lang twijfelde Knoop of hij wel op een uitnodiging van De Morgen zou ingaan om met Verhulst in gesprek te gaan. Maar op 6 oktober verscheen in die krant een artikel, zes pagina’s lang, waarin de twee de degens kruisten.
Lesje jodendom
Tijdens het gesprek bleek dat Verhulst alles en iedereen over een kam scheert. Dus kreeg hij een lesje jodendom van Knoop: hoe er ook atheïstische Joden zijn, hoe Joden over de hele wereld niet verantwoordelijk kunnen worden gesteld voor het beleid van Netanyahu, hoe veel Joden moeite hebben met de vermenging van staat en religie. Verhulst bleek, op z’n best, geheel niet op de hoogte van de pluriformiteit van het Joodse volk, maar verweerde zich met een beroep op de vrijheid van meningsuiting en sarcasme. Knoop: “Als journalist sta ik voor het vrije woord, maar dat vrije woord is niet absoluut.” Dus, vervolgde Knoop: óf Verhulst meende wat hij had geschreven en hij was een antisemiet, óf hij meende het niet, in welk geval een excuus op zijn plaats was.
“Gruwelijk. U brandt een hakenkruis in mijn hoofd,” antwoordde Verhulst, die benadrukte dat hij geen antisemiet was, maar probeerde ‘het intelligente via het vulgaire te ventileren’, en dat sarcasme een ‘hoog cultuurgoed’ is. “Heel veel mensen hebben het daar moeilijk mee. Meneer Knoop was een van hen.” Kijk hoe die bijvoorbeeld had gereageerd op de carnavalswagen in Aalst. (Bij die carnavalsoptocht reed een wagen mee met potsierlijke stereotypen van Joden: kromme neuzen, geldmunten, etc.).
Knoop bepleitte zijn zaak met argumenten waardoor Verhulst steeds meer terrein moest prijsgeven, ook over het feit dat hij de Holocaust op één lijn stelde met het Israëlische beleid nu. Het enige dat Verhulst daar tegenin kon brengen was: “Ik denk dat cynisme en ironie dringend op de werelderfgoedlijst moeten komen te staan,” en dat de tekst grappig was bedoeld. Knoop: “U noemt een heel volk abject, en dan zegt u: grapje! Dat is te gemakkelijk.”
‘Excuses’
Uiteindelijk bleef er van Verhulsts standpunt niet veel meer over dan dat hij vermenging van godsdienst en staat verafschuwt, waar dan ook.
Op het laatste moment kwam Verhulst met iets wat hij zelf waarschijnlijk als excuses beschouwde, maar dat niet iedere Joodse lezer overtuigd zal hebben: “Ik blijf inhoudelijk achter mijn column staan, maar betreur het als mensen zich gekwetst voelen. Ik had helderder het begrip Israëli’s van Joden kunnen onderscheiden.”
In een reactie zegt Knoop: “Kijk, je kunt van een antisemiet na het aangaan van één gesprek niet verwachten dat hij nu een donatie zal gaan doen aan de Collectieve Israël Actie. Maar in ieder geval kunnen de lezers van De Morgen nu wel het echte verhaal lezen. Daarom ben ik dit gesprek aangegaan, maar laten we zeggen dat mijn indruk van de heer Verhulst tijdens dit gesprek is bevestigd.”
Het Forum der Joodse Organisaties heeft inmiddels het idee een strafklacht in te dienen tegen Verhulst, laten varen.
Lees hier het volledige interview in De Morgen
Abonneer op het NIW
