Foto: Ingeborg van ’t Hoff
Het gerestaureerde metaheerhuis van de Joodse begraafplaats in Zutphen is genomineerd voor een bijzondere regionale monumentenprijs.
Het zou voor de NIG Steden-driehoek de bekroning kunnen worden op een jaar lang restaureren. Vorige week werd bekend dat hun metaheerhuis, op de plaatselijke Joodse begraafplaats, genomineerd is voor de Paltsprijs, een prijs die eens in de twee jaar wordt uitgereikt aan het mooiste particulier gerestaureerde gebouw in Zutphen. En dat is een hele eer, zeker omdat de begraafplaats, gelegen aan de Weg naar Vierakker, een jaar geleden in erbarmelijke staat verkeerde.
„We zijn ongelooflijk trots,” zegt Hannie Bracha-Jacobs, penningmeester van de NIG Stedendriehoek. „Niet alleen hebben diverse instanties, waaronder de provincie en Maror, ons financieel geholpen, wij kunnen ook rekenen op wel veertig enthousiaste vrijwilligers die ons constant helpen om de begraafplaats in zijn oorspronkelijk staat terug te brengen.”
Hoewel de restauratieplannen al sinds 2008 bestonden, lukte het de NIG Steden-driehoek pas vorig jaar om de benodigde financiën te regelen. In september werd er begonnen met de eerste werkzaamheden. „Alle deuren waren verrot en hingen met tape aan elkaar. De omheining was beklad en veel matseives zagen er niet meer uit. Doordat het een afgesloten begraafplaats is, was er veel vandalisme. Nu hebben we naast de restauratiewerkzaamheden ook een smeedijzeren hek neergezet, zodat de begraafplaats open is naar de buitenwereld.”
Buiten de stadsgrenzen
De Joodse begraafplaats in Zutphen werd in 1797 in gebruik genomen. In die tijd lag het ver buiten de stadsgrenzen, en moest men – bij hoge waterstand van de IJssel – zelfs gebruik maken van bootjes om de begraafplaats te bereiken. In 1887 werd het huidige metaheerhuis (reinigingshuis) gebouwd. Voortaan kon de overledenen hier ritueel gereinigd worden, voordat ze ter grave werden gedragen. In het lijkenhuis werden bovendien de gebeden en psalmen voor de overledenen uitgesproken. Negen jaar later was de begraafplaats te klein geworden en werd uitgebreid. In 1902 besloot de gemeente een weg aan te leggen, zodat de begraafplaats ook bij hoog water bereikbaar was. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden er door de Duitsers op en rondom de begraafplaats loopgraven en bunkers aangelegd, waardoor veel graven zijn vernield. In 1949 werd een speciaal gedenkteken ter nagedachtenis aan de vermoorde Zutphense Joden opgericht.
Aanstaande 3 oktober wordt de gerestaureerde begraafplaats geopend. In het metaheerhuisje komt een expositie over het vooroorlogse leven van Joodse vrouwen in Zutphen. „We willen het verleden naar het heden trekken en laten zien dat er geen verschil is tussen mensen. Iedereen verdient respect. Die Joodse vrouwen waren allemaal sterk en succesvol op hun eigen gebied.”
Nog voor de opening zal op 14 september bekend worden gemaakt wie de Paltsprijs mee naar huis mag nemen. Naast een juryprijs is er ook een publieksprijs in het leven geroepen.
Mocht u de Joodse begraafplaats in Zutphen en de NIG Stedendriehoek willen steunen met uw stem, ga dan naar: http://nieuw.wijnhuisfonds.nl/paltsprijs.
Abonneer op het NIW
