Het Nederlands Joods Studenten Overleg (NJSO) heeft een brief geschreven waarin het zijn zorgen deelt over ‘recente spanningen die zich op verschillende Nederlandse universiteiten voltrekken’. De brandbrief is gericht aan de colleges van bestuur en raden van toezicht van de universiteiten en hogescholen in Nederland.
Nergens is het groeiende antisemitisme sinds 7 oktober 2023 zo zichtbaar als in de academische wereld, maar universiteiten en hogescholen weigeren consequent hier iets aan te doen. Integendeel, in veel gevallen geven besturen toe aan de eisen van gemaskerde en gewelddadige activisten, zoals recent de UvA die een eenzijdige boycot begon tegen de Hebrew University van Jeruzalem, zoals geëist door de vandalistische relschoppers op haar campus. Ook wordt er niet opgetreden tegen antisemitische uitingen van studenten en docenten.
Omdat veel Joodse studenten zich niet langer veilig voelen in het hoger onderwijs werd vorig jaar het NJSO opgericht. Die organisatie schrijft: “Wat zich nu [op de universiteit, red.] afspeelt, lijkt afbreuk te doen aan het inclusieve, respectvolle en vrije karakter dat uw instelling kenmerkt – en zou moeten kenmerken.”
Wij roepen u op om deze principes helder te blijven uitdragen en met moed te handhaven
Het lijkt erop dat in de Nederlandse academische wereld alle minderheidsgroepen worden beschermd, behalve Joden, maar ook dat politici en bestuurders weinig interesse hebben in het probleem. “Op sommige instellingen hebben we gezien hoe protesten de ruimte voor open gesprek hebben beperkt, de mogelijkheid tot dialoog hebben ontwricht en een sfeer hebben gecreëerd waarin vooral de luidste stemmen gehoord lijkten te worden.”
Het Nederlands Joods Studenten Overleg roept de universiteiten op ‘trouw te blijven aan haar academische principes’ en samenwerkingen met instellingen in Israël met dezelfde maatstaven te beoordelen als die met andere landen. “Wij roepen u op om deze principes helder te blijven uitdragen en met moed te handhaven,” schrijven de studenten.
Eén reactie
De brandbrief van het NJSO is een dringende en emotionele oproep om antisemitisme op universiteiten aan te pakken, maar zal waarschijnlijk weinig effect hebben. Universiteiten, die een progressieve en inclusieve kleur dragen, tonen vaak een sentiment van voorzichtigheid en passiviteit als het gaat om antisemitisme. Ze hebben veel autonomie en kiezen liever voor rust en het vermijden van conflict dan voor het krachtig aanpakken van antisemitische incidenten, uit angst voor protesten, reputatieschade of escalatie. De NJSO, als kleine en jonge organisatie, heeft beperkte invloed om deze houding te doorbreken. De sterk gepolariseerde discussie over antisemitisme en Israël versterkt deze terughoudendheid, omdat universiteiten worstelen met het balanceren van vrije meningsuiting en veiligheid. Politici en bestuurders, die vaak een afwachtend sentiment tonen, geven weinig prioriteit aan dit probleem. Zonder bredere maatschappelijke steun of concrete externe druk blijft het bij symbolische woorden, en verandert er weinig aan de onveilige sfeer voor Joodse studenten.