Geachte burgemeester Halsema en leden van het college,
De recente oproep van burgemeester Halsema onder de titel Niet meer zwijgen, namens het voltallige college, markeert voor velen een dieptepunt in de morele koers van Amsterdam. Wat wordt gepresenteerd als een pleidooi voor rechtvaardigheid is in werkelijkheid een eenzijdige politieke verklaring, waarin Israël wordt gedemoniseerd en als enige schuldige wordt aangewezen in een uiterst complex en tragisch conflict.
In deze verklaring ontbreekt elk woord van compassie voor Israëlisch leed, voor de gruwelen van 7 oktober, voor het lot van de gegijzelden en voor de angst en onzekerheid waarmee Joden wereldwijd worden geconfronteerd. Het gebruik van termen als ‘genocide’, het oproepen tot maatregelen tegen Israël en het impliciet goedpraten van straatgeweld als een ‘begrijpelijke’ reactie op dat wat er in Palestina gebeurt, is niet alleen politiek destabiliserend, het is ook moreel gevaarlijk.
Wat deze situatie extra zorgelijk maakt, is dat het voltallige college zich hierachter schaart. Dit is daarmee geen persoonlijke uiting meer, maar een geïnstitutionaliseerd politiek signaal. En dat signaal is duidelijk: veel Amsterdamse Joden komen in Israël, hebben er familie en voelen zich ermee verbonden. Joodse Amsterdammers die zich verbonden voelen met Israël moeten oppassen. Ze tellen niet meer mee als volwaardige burgers, die afvallig zijn aan de gepolitiseerde normen en waarden van het stadsbestuur. De burgemeester en het college creëren hiermee bewust een sfeer die resulteert in het feit dat Joden en Israëliërs in Amsterdam nog meer bescherming nodig hebben dan nu al het geval is.
De jaarlijkse herdenking van de vermoorde Joodse Amsterdammers was ooit het morele fundament van ons stadsgeweten. Vandaag voelt dat fundament uitgehold. Wat resteert, is ritueel zonder gevolg. Wat we zien is de normalisering van een BDS-achtig klimaat, waarin Joodse individuen en organisaties onder druk staan om zich publiekelijk te distantiëren van Israël, ongeacht regering, beleid of context. Culturele en religieuze organisaties met banden met Israël worden verdacht gemaakt, weggezet als ‘onveilig’ of ‘omstreden’. Zichtbaarheid wordt een risico.
Het college lijkt zich gelegitimeerd te voelen door enkele publieke stemmen binnen de Joodse gemeenschap die zich distantiëren van Israël. Die stemmen zijn legitiem en hebben een plek in onze maatschappij, maar zij zijn niet representatief voor de Joodse gemeenschap. En zij vormen geen vrijbrief om de rest van de gemeenschap moreel onder druk te zetten. Hun opvattingen zijn geen representatief mandaat.
Amsterdam staat op een kantelpunt. Als Joodse Amsterdammers zich slechts veilig kunnen voelen binnen de grenzen van wat politiek wenselijk wordt geacht – zwijgen over Israël, afstand doen van zionisme, dankbaar zijn voor zogenaamde tolerantie – dan verliezen we als stad ons morele kompas. Het is tijd voor verzet en bewustwording. Wij roepen het college op tot de volgende stappen:
- een heroverweging van de eenzijdige en polariserende standpuntverklaring van het college – laat een oproep ten minste beide kanten van het conflict agenderen;
- een onafhankelijk onderzoek naar de maatschappelijke gevolgen van deze politieke
houding voor de veiligheid, zichtbaarheid en vrijheid van Joodse Amsterdammers; - een expliciete garantie dat ook Joodse organisaties met culturele, religieuze of persoonlijke verbondenheid met Israël ongehinderd en onbevreesd kunnen functioneren in onze stad;
- een herijking van de morele toon van het college, weg van stigmatisering, en naar een werkelijk inclusieve benadering – waarin ook Joden met een band met Israël hun plaats behouden als volwaardige burgers.
Indien het college volhardt in zijn voornemen, is verzet onvermijdelijk; maatschappelijk, juridisch en politiek. Amsterdam is er óók voor Joden. Joden die zich verbonden voelen met Israël. Joden die weigeren hun identiteit te laten beperken tot datgene wat politiek op dit moment acceptabel wordt geacht.
Ook wij zwijgen niet langer.
––––––––––––––––––––
David Beesemer is voorzitter van Maccabi Europe en Maccabi Nederland
