Foto: Ronald Hoeben
Na één seizoen Joodse les bij de Joodse gemeente Amsterdam heeft mijn zoon, vierenhalf, geen les meer. De NIHS stopt met Joodse les.
Door Rachel Levy
Amsterdam was voor mij de enige optie, in onze woonplaats Utrecht biedt de NIG geen les meer; met de LJG identificeer ik mij niet. Twintig jaar geleden (ik gaf daar toen zelf les) zat het Maimonides Lyceum ’s zondags vol met ruim tweehonderd kinderen. Een bruisende, wekelijks terugkerende sociale ontmoetingsplek. Groot was mijn schok toen ik hoorde dat de klas van mijn zoon drie kinderen telde, inclusief hijzelf. In totaal waren er vijftien NIHS-leerlingen.
Tien maanden later heeft mijn zoon behoorlijk leren lezen. Hij heeft alle verhalen van de Tora gehoord, weet meer over davvenen, sjabbes, feestdagen, de Joodse kalender en is vele liedjes rijker. Ook de psychosociale impact was groot: voor het eerst voelde mijn zoon hoe het was om een Joods kind te zijn onder andere Joodse kinderen. Joodse les was, op sjoel na, de enige publieke plek waar hij dat ervoer. Hij staat aan het begin van zijn Joodse opvoeding, maar er is nu geen NIK-gemeente meer die hem wekelijks Joodse les biedt. Mijn zoon en zijn leeftijdsgenoten zijn de toekomst van Joods Nederland. De toekomst van u, bestuurders, die de Joodse les hebben afgeschaft. Omdat het te duur zou zijn (al betrof dat vooral de bewakingskosten). En omdat er te weinig animo zou zijn. Ik betwist dit.
Animo ontstaat niet vanzelf, animo ontstaat nadat je investeert. Zo niet, dan verdwijnt het. Zoals de zondagles in twintig jaar van 200 naar 15 kinderen verschrompeld is.
Wie écht jodendom wil, zegt: onderwijs. Méér dan het invliegen van chique buitenlandse rabbijnen voor een bijeenkomst. Onderwijs, méér dan het organiseren van identiteitsdagen of een Challah Bake. Ik ben beslist niet tegen hippe evenementen, maar ze zijn onvoldoende om een nieuwe generatie klaar te stomen voor een Joodse toekomst. Zeker met een krap budget moet je prioriteiten stellen.
Het spoor terug
Amsterdam wil ‘decentraliseren’, sjoels zijn ‘zelf verantwoordelijk’. Maar financieel is dat onhaalbaar. Eén docent op vijftien kinderen is al kostbaar. Verdeel de kinderen over sjoels, en het onderwijs per kind, en dus per sjoel, wordt duurder. Dus onaantrekkelijker. Verschillende ouders én docenten hebben protest aangetekend bij de NIHS. Niemand reageerde, kwam langs op de zondagles of sprak met ouders. Is dat moderne communicatie, transparant en deugdelijk bestuur?
A fkomstig uit de mediene, had ik zelf jarenlang les van Koos Caneel, dé reizende docent van Joods Nederland. In een radioportret van Het spoor terug (18 februari 1996, te vinden op internet) vertelde hij waarom het reizend leraarschap ontstond: “Er was een reglement aangenomen dat ieder Joods kind, waar dan ook, Joodse les moest hebben.”
Tegenwoordig zijn er veel minder kinderen dan toen om onze Joodse toekomst te waarborgen. Dat maakt de verantwoordelijkheid voor onze jeugd groter dan ooit.
Zo’n liefde voor het jodendom geef je niet door via een online cursus of een prachtig uitgegeven lesboek
Ik had zelf verschillende reizende leraren. Meer dan al hun kennis, legde hun liefde voor het jodendom de basis voor levenslange Joodse verbondenheid. Die liefde voor het jodendom voelde je als kind in de intimiteit van het wekelijkse samenzijn. Ook omdat zo’n leraar half Nederland doorkruiste, uitsluitend voor jou. Je besefte hoe waardevol je als Joods kind was. En hoe bijzonder het jodendom wel niet moest zijn, dat elk kind, waar dan ook, recht op Joodse les had.
Zo’n liefde voor het jodendom, en de impliciete manier waarop elk kind indringend besefte dat hijzelf de toekomst van het jodendom was, geef je niet door via een online cursus of een prachtig uitgegeven lesboek. Die liefde en toewijding moet je als kind voelen.
Ik kies voor Joodse les. Niet via een computer, maar in persoon. Voor mijn zoon en al zijn leeftijdsgenoten (en ja, het zijn er zeker meer dan vijftien). In Amsterdam en in de mediene. Dat moet gewoon georganiseerd worden door NIK-gemeenten. Daarom zijn we lid. Niet om Joods begraven te worden, maar om Joods te leven. Wat kiest u?
Abonneer op het NIW
