De reacties op Bidens keuze voor Lipstadt waren bijna universeel lovend. Toegegeven, het applaus van Amerikaanse politici kwam vooral uit Democratische hoek, niet zo verwonderlijk voor de kandidaat van een Democratische president. “Een uitstekende keuze,” vond Ted Deutch, het Joodse lid van het Huis van Afgevaardigden uit Florida en voorzitter van de Congrescommissie voor antisemitismebestrijding. Hij verwoordde de mening van vrijwel zijn gehele partij over de aanstelling van Deborah Lipstadt als ‘speciaal gezant voor de registratie en bestrijding van antisemitisme’. De Amerikaanse Eddo Verdoner, zeg maar.
Het waren niet alleen politici die de keuze voor Lipstadt toejuichten. De twee grote Joods-Amerikaanse mensenrechtenorganisaties, de Anti -Defamation League en de American Jewish Committee reageerden enthousiast, net als de pro-Israëlactivisten van Stand With Us. Rabbijn Rick Jacobs, voorzitter van de Union for Reform Judaism, de grootste Joodse organisatie in Noord-Amerika, noemde Lipstadt ‘intelligent, onverschrokken en precies de juiste persoon’ voor de functie. Zelfs de beroemde Dr. Ruth (Westheimer) feliciteerde Lipstadt via Twitter.
Denker en doener
Deborah Esther Lipstadt werd 74 jaar geleden geboren in New York, haar ouders hadden elkaar in sjoel leren kennen. Zij studeerde in Israël toen daar in 1967 de Zesdaagse Oorlog uitbrak en behaalde haar master- en doctortitels in Midden-Oostelijke en Joodse studies aan Brandeis University, genoemd naar de eerste Joodse rechter van het Amerikaanse Hooggerechtshof. Sinds 1993 bekleedt zij de leerstoel Moderne Joodse en Holocauststudies aan Emory University in Atlanta, Georgia.
Bij het grote publiek is Lipstadt vooral bekend als de nemesis van de beruchte Britse Holocaustontkenner David Irving, die haar in 1996 voor de rechter sleepte wegens laster en dat proces smadelijk verloor. Als u het fijne wilt weten over deze zaak is de film Denial een aanrader, waarin Rachel Weisz de rol van Lipstadt vertolkt. De zaak leverde haar – naast vijanden in het extreemrechtse kamp – groot moreel gezag en de National Jewish Book Award op voor Denying the Holocaust. Uit haar meest recente boek, Antisemitism, here and now (2018) komt een citaat dat in deze tijden van welig tierende complottheorieën, een gouden advies lijkt: “Het is vrijwel onmogelijk te proberen een irrationeel bijgeloof te overwinnen met rationele argumenten.”
Lipstad is een wetenschapper, een denker, maar ook een doener die met haar poten in de antisemitische klei heeft gestaan. Het is daarom weinig verwonderlijk dat er nauwelijks protest klinkt tegen haar nominatie. De bevestiging daarvan in de Senaat – voorwaarde voor haar benoeming – lijkt dan ook een formaliteit. Of toch niet? Niet alle Republikeinse senatoren zullen het Lipstadt vergeven hebben dat zij het opnam voor Joe Biden toen deze in de aanloop naar de presidentsverkiezingen van vorig jaar Donald Trump – die het ambt van antisemitismebestrijder zo onbelangrijk vond dat hij het jarenlang oningevuld liet – met Joseph Goebbels vergeleek. Zij deed dat op haar eigen genuanceerde manier: “Had Biden hem vergeleken met wat Hitler, Himmler, Heydrich of Eichmann deed, zou hij ongelijk hebben. Maar een vergelijking met de meester van de grote leugen, Joseph Goebbels? Dat is historisch passend.”
Woke wind
De Republikeinen zullen zeker niet vergeten hebben dat Lipstadt in de strijd om de Senaatszetel voor de staat Georgia de kant van de Democratische kandidaat Raphael Warnock koos, ondanks het feit dat deze in zijn Israëlkritiek wel heel nadrukkelijk de grens met antisemitisme had opgezocht. Aan de andere kant had de Republikeinse kandidaat Kelly Loeffler zich onvoorwaardelijk achter de notoire Jodenhaatster en QAnon-complotaanhangster Marjory Taylor Greene geschaard. In delen van de rechtse pers werd al opgeroepen tegen Lipstadts nominatie te stemmen, omdat zij in Republikeinse ogen uit het vijandelijke kamp komt.
Maar Deborah Lipstadt had wel degelijk Warnock aangepakt voor zijn uitspraken en gaf hem pas haar zegen nadat zij zich ervan had vergewist dat hij zich inmiddels vierkant achter de Joodse staat had geschaard. Ook is zij ondanks de woke wind die door de VS waait, niet bang zich uit te spreken tegen antisemitisme uit zwarte of feministische hoek. En dat is precies wat Amerika nu nodig heeft: een antisemitismebestrijder met de juiste intellectuele en vooral morele bagage, die bereid is de strijd aan te binden met Jodenhaat, of die nu uit rechtse of linkse, uit blanke of zwarte, uit christelijke of islamitische – en ja, zelfs uit Joodse hoek komt.
Abonneer op het NIW
