Bevoegd antisemitisme

Op zondag 17 februari werd door de NTR een aflevering van de serie Onbevoegd gezag uitgezonden. In de uitzending, die het nodige stof deed opwaaien, vertellen Turkse jongeren dat ze de Holocaust goedkeuren.

Door Paul Toussaint

In het televisieprogramma wordt de Koerdische Turk Mehmet Sahin in de Arnhemse ‘achterstandswijk’ Broek gevolgd. Sahin zelf is een voorbeeld van een zeer goed geïntegreerde en uitzonderlijk hoogopgeleide Turk. Hij zet zich in voor de verheffing van zijn Turkse medebewoners in Broek met onder meer huiswerkklassen voor Turkse jongeren. Niks mis mee. Sahin lijkt mij een uitstekende vent met het hart op de goede plek. Maar de tv-kijker, die met Sahin meeliep, kreeg – ongetwijfeld onbedoeld – het beeld van de vrijwel volstrekt mislukte integratie in de grootstedelijk allochtone wijken in Nederland geschetst. Sahin, naar eigen zeggen ‘de enige hoogopgeleide Turk’ in de hele wijk, heeft het onorthodoxe plan opgevat om het Dagboek van Anne Frank onder de aandacht van Turkse Broek-jongeren te brengen om ‘de haat en het kwaad’ af te zweren. Daar zit vooral het venijn van deze uitzending. ‘Waarom moet hij een boek van een Jood bespreken?’ hoort hij van de Turken in de wijk. Ze hebben toch de Koran al? Het antisemitisme in de wijk is ‘heel erg’, vertelt Sahin. ‘Een jood is gewoon slecht. Dat wordt van generatie op generatie doorgegeven.’ Maar door het lezen van Anne Frank zullen zijn volksgenossen wel gaan nadenken en tot andere inzichten komen.

Tevreden
Volgende scène. Een fragment uit Anne Franks dagboek wordt voorgelezen. Vier frisse Turkse jongens zitten op de bank. Keurige kapsels, poloshirts, trainingspakken. Ze zijn bedeesd en verlegen. Niet de racistische haatkoppen die je in de Amsterdamse concentratiewijken bij bosjes hebt rondlopen.
Maar we vergissen ons. Een broodmagere roodharige Turkse jongen verkondigt: ‘Wat Hitler met de Joden heeft gedaan, daarmee ben ik wel tevreden, eerlijk gezegd.’ Daar waren die andere Turken het eigenlijk ook wel mee eens. Had Hitler niet zelf gezegd dat la- tere generaties hem gelijk zouden geven. Die tijd was nu duidelijk aangebroken. Mehmet Sahin reageert geschokt: „Jij vindt het terecht dat Hitler miljoenen Joden heeft afgemaakt?” „Ja,” is het antwoord van de Turkse jongen met een heel lief rond koppie, want ‘de Joden hebben ook miljoenen Palestijnen afgemaakt’.
Is het schokkend? Natuurlijk! Hallucinant zelfs. Vooral omdat het hier niet om de gebruikelijke Holocaustontkenning gaat, maar om een enthousiaste instemming met Hitlers vernichtungs-programma. Wekt het verbazing? Nou nee. In de overwegend Marokkaanse en Turkse wijken in Amsterdam Nieuw-West, de Indische buurt in Amsterdam-Oost, maar ook in delen van De Pijp, lopen al tien jaar of langer orthodoxe Joden of Joden met een keppel een grote kans om uitgescholden of fysiek belaagd te worden. Virulent antisemitisme is heel normaal geworden in de meest Joodse stad van Nederland, zonder dat iemand zich daar echt druk over maakt.
In 2007 sprak ik uitgebreid met een stuk of vijftien mbo-leerlingen van Marokkaanse en Turkse afkomst die allemaal in Amsterdam Nieuw-West woonden. Ik vroeg hen op de man af of een Jood met een keppel in Nieuw- West kon rondlopen zonder uitgescholden of bedreigd te worden. Het antwoord kwam snel en zonder aarzeling: „Nee, natuurlijk niet man!”
Ze keurden het niet goed, zij deden daar zelf vanzelfsprekend nooit aan mee. Dat zeiden ze. „Bij mij in Osdorp is alleen al het woord Jood een scheldwoord. Ik vind dat schandalig natuurlijk,” vertelde een Turkse jongen. „Deze moslimjongeren hebben helemaal geen redenen nodig om Joden te haten. Dat doen ze gewoon. Daar worden ze mee opgevoed. Er zijn ook behoorlijk wat slechte Turkse imams die tot haat oproepen. Dan mag jij misschien sterk en slim zijn, maar je wordt toch gehersenspoeld.”

Gewoon slecht
Ik bleef het vragen en ieder keer kreeg ik datzelfde antwoord. Er bleken toch wel zes, zeven no-go-areas voor zichtbare Joden in Amsterdam te zijn. Wat was het probleem eigenlijk? „Je moet wel weten waar het vandaan komt,” werd er vaak meteen bijgeroepen. Dan kwam de goedpraatverklaring, de redenering die we ook in de NTR-uitzending tegenkomen bij de Turkse jongens: de Jodenhaat van een grote groep Nederlandse moslims wordt veroorzaakt door de gewelddadige acties van het Israëlische leger in de bezette gebieden en Gaza. Maar dat is natuurlijk niet de oorzaak, maar de aanleiding. De oorzaak ligt besloten in Jodenhaat waar veel Nederlandse moslimjongeren mee opgevoed worden en de breed levende ‘hysterische Jodenhaat in moslimlanden’, de landen waar een groot deel van de Nederlandse moslims traditioneel sterk op georiënteerd zijn. Emeritus hoogleraar Nieuwe Testament en jodendom, Pieter van der Horst, beschreef die ‘hysterische Jodenhaat’ in de NRC van 19 juni 2006: ‘De islamisering van het Europese antisemitisme is een van de meest huiveringwekkende ontwikkelingen van de laatste decennia. In heel de islamitische wereld wordt al jarenlang, dag in dag uit, in kranten, schoolboeken, radio- en televisie-uitzendingen, preken van imams, in lessen op school en aan de universiteiten een onvoorstelbare hoeveelheid anti-joodse propaganda van de ergste soort over honderden miljoenen hoofden uitgestrooid.’ Op 24 oktober 2011 zond de Vlaamse zender Canvas een documentaire uit over Mein Kampf. Volgens de documentairemakers werd Hitlers succesdebuut volop verkocht in Egypte, Syrië, Libanon en ‘Palestina’, maar vooral in Turkije was Mein Kampf nog in 2005 met tachtigduizend verkochte exemplaren een ‘best seller’. ‘Ver weg van het oude, nu democratische Europa, werkt het gif nog steeds,’ verkondigde de Vlaamse commentaarstem somber. Ver weg? Helemaal niet, om de hoek in Broek. ‘Een Jood is gewoon slecht. Dat wordt van generatie op generatie doorgegeven.’

Verkeerd signaal
Eén op de vijf geschiedenisdocenten in de vier grote steden in de Randstad maakt weleens mee dat hij of zij de Holocaust niet of nauwelijks ter sprake kan brengen, doordat vooral islamitische leerlingen er moeite mee hebben, schreef Elsevier op 27 april 2010. Ahmed Marcouch, voormalig stadsdeelvoorzitter van stadsdeel Slotervaart (Amsterdam Nieuw-West), nu PvdA-kamerlid, stelde tijdens zijn Dodenherdenkingstoespraak in 2010 voor om het onderwijs over de Sjoa zo snel mogelijk een verplicht onderdeel van het geschiedenisvak te maken. Met Marcouch’ voorstel gebeurde helemaal niets. Dat zou wel moeten. We moeten niets nalaten om het tij te keren en al helemaal niet toegeven aan het racisme en intolerantie van een religieuze minderheid in ons land. Dat is echt het verkeerde signaal. Maar is gebrek aan kennis het echte probleem? Vormt het bijbrengen van historische kennis het panacee om de ‘de haat en het kwaad af te zweren’, zoals Mehmet Sahin in Onbevoegd gezag betoogt? Gaat Anne Frank helpen tegen deze diepgewortelde haat? Hij geeft zelf het bewijs van het tegendeel. Sahin gaat met die antisemitische Turkse jongens in discussie. Hij vertelt hoe het werkelijk zit. Hij probeert ze kennis bij te brengen. Hij doet dat met vuur en overtuiging. Hij noemt ze ‘zielige jongetjes’ en ‘extreem-rechts’. Maar zijn woorden vinden geen voedingsbodem. Als je iemand het slechtste toewenste, dan wens je hem de kanker toe en noemt hem een Jood. Zo simpel is dat. De jongens laten meteen weten dat ze niet op andere gedachten te brengen zijn. Over een jaar denken ze er nog precies zo over. Ze sluiten zelfs in lacherige sfeer een weddenschap af op deze self-fulfilling prophecy, met een inleg van vijftig euro de man. Dat is waarschijnlijk nog het meest verpletterende en stuitende moment. Sahin zelf blijkt er aan het eind van de uitzending toch niet helemaal in te geloven. Hij merkt dat de jonge Turken ook een enorme haat tegen Nederlanders hebben. Kennelijk een andere categorie dan de Joden. „Ik denk dat ik meer tijd nodig heb met deze jongeren. Het gaat nog jaren duren, decennia.” Ik vrees dat ook.