Slimmerik. Vrouwenversierder. Romanticus. Schlemiel. Een willekeurig rijtje termen, maar ze slaan allemaal op een interessant fenomeen: Joodse personages in hedendaagse, populaire comedyseries.
Door: Lisa Goudsmit
In de jaren 90 van de vorige eeuw schitterden vooral stereotiepe Joodse vrouwen in Amerikaanse comedyseries, zoals Fran Fine in The Nanny en Grace Adler in Will & Grace: onhandige, neurotische dertigers op zoek naar een Joodse man. In het nieuwe tv-seizoen, dat deze maand begon, valt op dat dit vrouwelijke clichébeeld vervangen is door een mannelijke variant: de stuntelige, slimme Joodse buurjongen. Hij is onzeker maar verhult dat door op overdreven wijze zelfvertrouwen te willen uitstralen. Naarstig op zoek naar de perfecte vrouw heeft hij doorgaans de ‘pech-factor’ aan zijn broek hangen, om uiteindelijk toch met zijn droomvrouw aan de haal te gaan.
Het archetype Joodse buurjongen is Ross Geller uit Friends, gespeeld door David Schwimmer. Ross is een gepromoveerde paleontoloog, wiens vrienden hem ermee plagen dat hij dinosaurusjes bestudeert. Na drie mislukte huwelijken trouwt hij uiteindelijk toch met zijn ideale vrouw, Rachel. Friends is misschien wel de ‘moeder’ van alle hedendaagse comedyseries waarin een groep vrienden, bestaande uit enkele stereotypes, probeert te overleven in de grote stad. Ze wonen samen of lopen de deur bij elkaar plat met alledaagse problemen. Twee nieuwe populaire varianten in dit genre zijn The Big Bang Theory en New Girl, allebei ook in Nederland te zien. In beide series komt zo’n typische Joodse buurjongen voor, naar mijn idee allebei directe afgeleiden van Ross.
The Big Bang Theory draait om vier vrienden: Leonard, Sheldon en Rajesh zijn gepromoveerd in de natuurkunde, terwijl de vierde man, Howard Wolowitz, ‘slechts’ ingenieur met een masterdiploma is. Howard – gespeeld door Simon Helberg – is de enige Jood van het stel. Hij wordt geplaagd met zijn minderwaardige studiestatus, woont als enige nog bij zijn moeder en het lukt hem maar niet succes te hebben bij de meisjes, al denkt hijzelf nogal een casanova te zijn. Toch blijft hij, net als het archetype, geloven in ware liefde en vindt hij die uiteindelijk ook.
In New Girl trekt het ‘nieuwe meisje’ Jess in bij drie jongemannen: Nick, Winston en Schmidt. De laatste – gespeeld door Max Greenfield – is een Joodse, slimme jongen die overdreven zelfverzekerd de ene vrouw na de andere versiert. Hij is duidelijk slimmer, succesvoller en erudieter dan zijn huisgenoten. De ooit met overgewicht kampende, maar inmiddels afgetrainde Schmidt krijgt dan ook uiteindelijk menig vrouw in bed.
Ross, Howard en Schmidt geven aan hoe Amerikaanse televisiemakers Joodse jongemannen graag afschilderen. En dat is zo erg nog niet, want al zijn het schlemielen, ze zijn wel goede vrienden, slim, grappig en uiteindelijk lukt het ze toch mooie vrouwen aan de te haak slaan. Dit in tegenstelling tot de andere ‘vreemdelingen’ in de series: zowel de Italiaanse Joey uit Friends, als de Indiase Rajesh uit The Big Bang Theory, als de Afro-Amerikaanse Winston uit New Girl lijken eerder te functioneren als de clichématige, dommige, wereldvreemde, vrijgezelle ‘excuus-buitenlanders’. De Joodse hoofdpersonen komen er een stuk beter af, wellicht ook omdat de makers van de meeste series zelf Joods zijn en een uitvergrote of ideale versie van zichzelf op deze personages projecteren. Ook opvallend is dat zowel Ross als Howard en Schmidt gespeeld worden door Joodse acteurs. Wellicht willen de makers zo voorkomen beschuldigd te worden van racisme: een Jood door een Jood laten spelen komt immers eerder over als zelfspot dan als een bespotting. Wat voor spot het ook is: deze Joodse buurjongens in de spotlight zijn sowieso erg grappig en het bekijken waard.
Abonneer op het NIW
