De kracht van water

Water is sterker dan steen. Als het maar lang genoeg druppelt, heeft water de eigenschap om zelfs het hardste materiaal weg te slijten. Zo is het ook met indoctrinatie: houd het maar lang genoeg vol en hoe sterk de waarheid ook, ze zal langzaam eroderen. Daar moest ik aan denken toen ik dit weekend met mijn moeder en mijn nichtje Naomi een van de zes films zag die we hadden uitgekozen voor een heuse filmmarathon. Cairo Time is een romantische, Canadees-Egyptische film uit 2009, bekroond tijdens het Toronto Film Festival. Het verhaaltje is dun: westerse miep in té westerse kleren komt terecht in Egyptische hoofdstad waar ze wacht op haar man die in Gaza een vluchtelingenkamp opzet voor de VN. Daar had natuurlijk al een belletje moeten gaan rinkelen. Vrouw in cultuurshock maar leert anders naar de stad kijken aan de hand van haar Egyptische gids en ja, u raadt het al, ze worden verliefd. Enfin, ergens in de film probeert de vrouw op eigen houtje toch in contact te komen met haar man. Ze stapt in een bus van Caïro naar Gaza, een bus die ergens in de woestijn plotseling moet stoppen. Ze worden tegengehouden door Israëlische soldaten, in een Israëlische legerjeep. De soldaten worden gespeeld door Egyptische acteurs; u begrijpt hoe dat eruitziet. De vrouw wordt onbeschoft teruggestuurd. Mijn moeder en nichtje kijken rustig verder. Ik niet. Israëlische soldaten, aan de grens tussen Egypte en Gaza? Die zijn er toch helemaal niet? Van wanneer is de film? 2009? Al vanaf 2007 staat de grens onder controle van de Egyptenaren en Hamas en daarvoor de Palestijnse autoriteit…
Het is maar een kleine scène in de film. Maar historisch gezien deugt er geen moer van. Het is gewoon een klein steekje onder water in een film die verder niets van doen heeft met het conflict. Een nodeloos druppeltje leugen die overigens niemand lijkt te zijn opgevallen want Cairo Time werd destijds lyrisch ontvangen, ook door gerenommeerde kranten als Trouw en de Volkskrant; geen kunstcriticus die deze onjuistheid opmerkte.

Steeds vaker kom ik films, boeken en zeker ook artikelen tegen waarin de geschiedenis op alle mogelijke manieren onopgemerkt geweld wordt aangedaan. Tel al die druppeltjes bij elkaar op, en er ontstaat een zee aan onwaarheden, halve waarheden en verdraaiingen die zeer effectief de beeldvorming en daarmee de publieke opinie beïnvloeden.
Ja, er is tegengas. Zo zette senior associate David Harris van Oxford University deze week in de Huffington Post effectief de historische feiten rond de Zesdaagse oorlog, deze week 44 jaar geleden, op een rijtje. Historische feiten die het gemiddelde publiek al lang en breed is vergeten, maar erger, de media en de mondiale beleidsmakers ook. Volgende week zal het NIW dit opfrissertje publiceren. Vrijwel tegelijkertijd publiceerde professor Walter Reich, hoogleraar internationale betrekkingen en ethiek en lid van de Raad van Advies van de Yale Interdisciplinaire Studie over Antisemitisme, een artikel in de Washington Post, waarin hij protesteerde tegen de opheffing van de studierichting Antisemitisme aan Yale University. De opheffing is te danken aan het feit dat het instituut uitspraken durfde te doen over het islamitisch antisemitisme. Terwijl het antisemitisme en het daaraan verbonden antizionisme hand over hand toeneemt en zo’n studierichting dus zeer actueel is, blijft Yale vooralsnog bij haar besluit haar op te doeken. De stemmen van Harris en Reich lijken in vergelijking met de zee aan indoctrinerende onwaarheden die de wereld zo langzamerhand overspoelt, twee druppeltjes op een gloeiende plaat. Maar ook gloeiende platen zijn gevoelig voor de kracht van water; als er maar voldoende druppels zijn.