De nieuwe wand

Dit is het nieuwe ontwerp voor de namenwand die zal verrijzen langs de Weesperstraat. Ruim 100.000 namen, verwerkt in het Hebreeuwse woord lizkor, ‘herinneren’. Het moet begin 2018 klaar zijn.

Net als het namenwandontwerp dat bestemd was voor het Wertheimpark, waarvoor uiteindelijk te weinig draagvlak bleek, heeft de wereldberoemde architect Daniel Libeskind ook voor dit ontwerp aan de Weesperstraat getekend. Het Nederlands Auschwitz Comité heeft het nieuwe ontwerp voor het Holocaust Namenmonument vandaag samen met de Pools-Joodse architect gepresenteerd. Het zal het eerste gedenkteken zijn met al de namen van de 102.000 Joden en 220 Roma en Sinti die in de oorlog zijn vermoord en komt te staan ter hoogte van de Hermitage en de Protestantse Diaconie, en in de nabijheid van belangrijke culturele instituties als de Portugese Synagoge en het Joods Historisch Museum. Een nationaal monument – meer dan zeventig jaar na afloop van de Tweede Wereldoorlog – in het hart van het Joods Cultureel Kwartier.

Aanraakbaar
De gedenkplaats heeft het karakter van een labyrint van gangen, met aan beide zijden twee meter hoge bakstenen muren. Op elk van de 102.000 stenen wordt een naam, geboortedatum en de leeftijd waarop de persoon werd vermoord gegraveerd. De namen van de slachtoffers zijn aanraakbaar. De muren dragen vier grote objecten van spiegelend roestvrij staal, de vier Hebreeuwse letters van het woord lizkor (herinneren): לזכר. Er is bewust gekozen voor baksteen, omdat dat een traditioneel Nederlands bouwmateriaal is. De stenen, in combinatie met de sterk reflecterende geometrische vormen van de stalen letters, leggen een verbinding tussen het Amsterdams verleden en het Amsterdams heden.  Op de plek waar de muren en de objecten elkaar kruisen is er een smalle leegte, waardoor het lijkt of de letters zweven, symbool voor de onderbreking in de geschiedenis en cultuur van het Nederlandse volk.

Het lijkt of de stalen letters zweven, symbool voor de onderbreking in de geschiedenis en cultuur van het Nederlandse volk

Historisch besef
Het Nederlands Auschwitz Comité heeft Rijnboutt gevraagd om op te treden als coördinerend en uitvoerend architectenbureau. Libeskind blijft de hoofdontwerper en Rijksbouwmeester Floris Alkemade zal als onafhankelijk adviseur het Nederlands Auschwitz Comité en het ontwerpteam bij de uitwerking adviseren. De oplevering staat gepland voor begin 2018 en er is sprake van een boekpublicatie en het produceren van een documentaire rond de bouw.
Jacques Grishaver, voorzitter van het Nederlands Auschwitz Comité mag terecht trots zijn dat er, ondanks alle tegenslagen met het Wertheimpark, nu toch een deugdelijk, breed gedragen plan voor de namenwand ligt. Grishgaver: “Voor nabestaanden is het van onschatbare waarde een plaats te hebben waar zij hun familieleden kunnen herdenken. Zo worden de namen van de slachtoffers van de Holocaust aan de vergetelheid onttrokken. Het monument heeft bovendien de functie van trait d’union tussen verleden, heden en vooral toekomst. Herdenken is niet alleen voor hen die zich de oorlog kunnen herinneren. Het is juist ook voor degenen die de oorlog niet hebben meegemaakt. Voor de kinderen van zij die het meemaakten, voor hun kleinkinderen en voor de volgende generaties. Bovendien draagt het monument bij aan het historisch besef waar oorlogen toe kunnen leiden en vormt het een aansporing voor reflectie en educatie over de Tweede Wereldoorlog.”

Bijdrage
Architect Libeskind legt het als volgt uit: “Van alle West-Europese landen verloor Nederland procentueel gezien het grootste deel van zijn Joodse bevolking als gevolg van de Holocaust. Het Namenmonument zal het eerste zijn met alle namen van Nederlandse slachtoffers van de Holocaust. Als een kind van overlevenden van de Holocaust, was het voor mij enorm belangrijk om een bijdrage te leveren aan dit betekenisvolle project. Ik hoop dat het monument voor de inwoners van Nederland en daarbuiten een gedenkplaats voor bezinning en reflectie zal zijn.”
U kunt deelnemen aan de totstandkoming van het project door bakstenen met daarop een naam te adopteren. Het Nederlands Auschwitz Comité is daarnaast actief bezig met het werven van fondsen voor het monument. Namen adopteren of op een andere manier steunen, kan onder andere via de website: www.namenmonument.nl.